عفونتهای قارچی آلت تناسلی
عفونتهای قارچی آلت تناسلی، که اغلب به عنوان بالانیت کاندیدایی شناخته میشوند، عفونتهای شایعی هستند که توسط قارچها، بهویژه گونههای کاندیدا، بهخصوص کاندیدا آلبیکنس، ایجاد میشوند. این عفونتها معمولاً در مردان غیرخَتنهشده شایعتر هستند، زیرا محیط مرطوب زیر پیشپوست شرایط ایدهآلی را برای رشد قارچها فراهم میکند. این مقاله به بررسی جامع این عفونتها، شامل علل، علائم، تشخیص و درمان آنها، میپردازد.
برفک (Thrush) کلمه رایج برای عفونت مخمری (قارچی) است که توسط میکروارگانیسمی به نام کاندیدا ایجاد می شود. این میکروارگانیسم غالباً بدون ضرر بر روی پوست ما وجود دارد، اما گاهی اوقات هنگام تکثیر مشکل ایجاد می کند. عفونت های کاندیدایی می توانند بسیاری از سیستم های بدن را تحت تأثیر قرار دهند، اما معمولاً باعث ایجاد مشکل در ناحیه تناسلی، دهان (برفک دهانی) یا پوست می شوند.
برفک در مردان یک مشکل رایج است، اگرچه این مشکل در مردان کمتر از زنان رخ میدهد. این معمولاً یک عفونت خفیف است که توسط مخمر ایجاد می شود و در بیشتر موارد با درمان به سرعت برطرف می شود.
چه بیماری های با قارچ الت تناسلی شباهت دارند؟
علل عفونتهای قارچی آلت تناسلی
چندین عامل میتواند به رشد بیش از حد قارچهای کاندیدا در آلت تناسلی و ایجاد عفونت منجر شود. این عوامل عبارتند از:
- رطوبت: محیط مرطوب و گرم زیر پیشپوست در مردان غیرخَتنهشده، محیط مناسبی برای رشد قارچهاست.
- عدم بهداشت: عدم رعایت بهداشت صحیح ناحیه تناسلی میتواند به رشد قارچها کمک کند.
- پیشپوست تنگ: پیشپوست تنگ که به راحتی نمیتوان آن را عقب کشید (فی موزیس)، میتواند رطوبت را در زیر پیشپوست محبوس کند و به رشد قارچها کمک کند.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت به دلیل افزایش قند خون، مستعدتر به عفونتهای قارچی هستند. قند خون بالا محیط مناسبی برای رشد قارچها فراهم میکند.
- استفاده از آنتیبیوتیکها: استفاده طولانیمدت از آنتیبیوتیکها میتواند تعادل فلور طبیعی پوست را بر هم بزند و به رشد قارچها منجر شود. آنتیبیوتیکها باکتریهای مفید را از بین میبرند و به قارچها فرصت رشد میدهند.
- ضعف سیستم ایمنی: افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، بیشتر در معرض عفونتهای قارچی قرار دارند.
- استفاده از کورتیکواستروئیدها: استفاده طولانیمدت از کورتیکواستروئیدهای موضعی میتواند سیستم ایمنی پوست را سرکوب کند و به رشد قارچها کمک کند.
- چاقی: چاقی میتواند به افزایش رطوبت و گرمای ناحیه تناسلی کمک کند و محیط مناسبی برای رشد قارچها فراهم نماید.
همانند بسیاری از عفونت های برفکی، رایج ترین دلیل آن، این است که میکروب هایی که به طور معمول درون یا روی بدن ما بی ضرر زندگی می کنند، تا حدی تکثیر می شوند که سبب ایجاد علائم می گردد. برفک نوعی قارچ است، بنابراین مانند سایر قارچ ها، در شرایط گرم و مرطوب رشد می کند. بنابراین در برخی موارد، میکروب برفک به صورت بی ضرر روی پوست اطراف آلت تناسلی زندگی می کند، اما اگر شرایط گرم و عرق کرده وجود داشته باشد، میزا ن آن چند برابر شده و سبب بروز علائم میگردد.
به عنوان مثال، در صورتی که هوا گرم باشد، یا لباس های نایلونی تنگ که به پوست اجازه «نفس کشیدن» نمی دهد پوشیده باشید، یا اگر بعد از دوش گرفتن یا ورزش خود را با دقت خشک نکنید. برفک به طور رسمی به عنوان “عفونت مقاربتی” طبقه بندی نمی شود، اما گاهی اوقات می تواند در حین رابطه جنسی منتقل شود یا در اثر رابطه جنسی تحریک گردد.
اکثر زنان در برهه ای از زندگی دچار برفک می شوند، اما بندرت آن را به شریک جنسی مرد خود منتقل می کنند. با این حال، گاهی اوقات این اتفاق می افتد. گاهی اوقات مردان یا زنان می توانند بدون داشتن علامت دارای قارچ باشند و سپس آن را از طریق رابطه جنسی منتقل کنند.
علائم داشتن قارچ آلت تناسلی
علائم عفونتهای قارچی آلت تناسلی میتواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع عبارتند از:
- خارش: خارش شدید آلت تناسلی، خصوصاً زیر پیشپوست، شایعترین علامت است.
- قرمزی و التهاب: پوست آلت تناسلی ممکن است قرمز، متورم و ملتهب شود.
- درد: درد در هنگام ادرار کردن یا رابطه جنسی از دیگر علائم ممکن است.
- ترشحات سفید: ترشحات سفید و پنیر مانند زیر پیشپوست میتواند دیده شود. این ترشحات ممکن است ضخیم و چسبناک باشند.
- ترک و زخم: در برخی موارد، ممکن است ترکها و زخمهای کوچک روی پوست آلت تناسلی مشاهده شود.
- برفک دهانی: در برخی موارد، عفونت قارچی همزمان در دهان نیز وجود دارد.
عوامل ایجاد کننده قارچ:
- دیابت
- مصرف یک دوره آنتی بیوتیک
- د ر صورتی که سیستم ایمنی بدن به خوبی عمل نکند - به دلیل شرایطی مانند ایدز یا داروهایی مانند استروئیدها یا شیمی درمانی.
- پوست ختنه گاه تنگ. این مورد می تواند تمیز و خشک کردن سطح زیر پوست ختنه گاه را دشوار کند که باعث افزایش تجمع میکروب قارچ می شود. مردانی که ختنه شده اند کمتر در معرض برفک هستند.
- شرایط پوستی که باعث ترک خوردگی یا شکسته شدن پوست آن ناحیه می شود.
عکس قارچ دستگاه تناسلی مردان
تشخیص عفونتهای قارچی آلت تناسلی
تشخیص عفونتهای قارچی آلت تناسلی معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی و شرح حال بیمار انجام میشود. پزشک ممکن است از روشهای زیر برای تایید تشخیص استفاده کند:
- معاینه فیزیکی: پزشک به بررسی پوست آلت تناسلی و بهخصوص ناحیه زیر پیشپوست میپردازد و به دنبال علائم قرمزی، التهاب، تاول و ترشحات سفید میگردد.
- کشت قارچی: نمونهای از ترشحات یا بافت ملتهب برداشته میشود و برای کشت در محیط کشت قارچی فرستاده میشود تا نوع قارچ عامل عفونت مشخص شود.
- بررسی میکروسکوپی: یک نمونه از ترشحات یا بافت ملتهب میتواند با استفاده از محلول پتاسیم هیدروکسید (KOH) بررسی شود تا وجود قارچها در زیر میکروسکوپ تایید گردد.
اگر فکر می کنم قارچ دارم چه کاری باید انجام دهم؟
اگر قبلاً هرگز برفک نداشته اید، بهتر است به یک کلینیک بهداشت جنسی یا یک پزشک مراجعه کنید تا تشخیص قطعی را بررسی کند. دلایل بسیار دیگری برای بالانیت وجود دارد، بنابراین بهتر است بررسی شود.
اگر دائما قارچ دارید (یعنی عفونت مرتباً برمی گردد) ممکن است به آزمایش ادرار یا خون برای بررسی وجود دلایل دیگر این اتفاق، نیاز داشته باشید. به عنوان مثال، ممکن است از نظر دیابت یا مشکلات سیستم ایمنی بدن مورد آزمایش قرار بگیرید. آزمایشاتی برای عفونت های مقاربتی نیز ممکن است انجام شود. در صورت ادامه مشکل، شریک جنسی شما نیز باید از نظر برفک و عفونت های مقاربتی مورد آزمایش قرار گیرد.
اگر قبلاً برفک گرفته اید و علائم آن را تشخیص داده اید، می توانید داروهای مورد نیاز را (به موارد زیر مراجعه کنید) از داروخانه خریداری کنید. با این حال، اگر ابتلا به آن به سرعت یا به طور منظم رخ می دهد، باید به یک متخصص بهداشت مراجعه کنید تا مشکل زمینه ای و اینکه عفونت شما بطور قطع قارچ هست، را بررسی کند.
درمان قارچ در مردان چیست؟
درمان عفونتهای قارچی آلت تناسلی معمولاً شامل موارد زیر است:
- داروهای ضد قارچ موضعی: کرمها و پمادهای ضد قارچ، مانند کرمهای حاوی کتوکونازول، کلوتریمازول یا میکانازول، برای درمان عفونتهای خفیف استفاده میشوند. این داروها باید چندین بار در روز به ناحیه مبتلا مالیده شوند.
- داروهای ضد قارچ خوراکی: در موارد شدیدتر یا عفونتهای مقاوم به درمان موضعی، ممکن است پزشک داروهای ضد قارچ خوراکی مانند فلوکونازول را تجویز کند.
- بهداشت: حفظ بهداشت صحیح ناحیه تناسلی بسیار مهم است. شستشوی ملایم با آب ولرم و خشک کردن کامل ناحیه تناسلی میتواند به پیشگیری و درمان عفونت کمک کند. از استفاده از صابونهای معطر و قوی خودداری کنید.
- پیشپوست: در صورت وجود فی موزیس، ممکن است پزشک ختنه را توصیه کند تا رطوبت اضافی زیر پیشپوست از بین برود.
- کنترل دیابت: اگر فرد مبتلا به دیابت است، کنترل مناسب قند خون بسیار مهم است.
- درمان سایر بیماریها: درمان هرگونه بیماری زمینهای، مانند دیابت یا ضعف سیستم ایمنی، برای جلوگیری از عود عفونت ضروری است.
عوارض
قارچ عوارض خاصی ندارد. قارچ در بیشتر افراد، یک وضعیت خفیف می باشد که به راحتی قابل درمان است. ممکن است در بدن افرادی که سیستم ایمنی آنها به درستی عمل نمی کند، پخش شود و مشکلات شدیدتری ایجاد کند.
گر عفونتهای قارچی آلت تناسلی درمان نشوند، ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
- عفونتهای مجاور: گسترش عفونت به سایر نواحی بدن، مانند کشاله ران یا رانها.
- عفونتهای مقاوم به درمان: تکرار عفونت و مقاوم شدن آن به درمانهای ضد قارچی.
- درد مزمن: درد مزمن آلت تناسلی.
- مشکلات جنسی: درد و ناراحتی در هنگام رابطه جنسی
روش های پیشگیری از قارچ
پیشگیری از عفونتهای قارچی آلت تناسلی بسیار مهم است. موارد زیر میتوانند به پیشگیری از این عفونتها کمک کنند:
- رعایت بهداشت: منطقه تناسلی را به طور مرتب با آب ولرم و بدون استفاده از صابونهای معطر شستشو دهید. ناحیه تناسلی را به طور کامل خشک کنید.
- استفاده از لباس زیر نخی: از پوشیدن لباس زیر تنگ و غیرنخی خودداری کنید. لباس زیر نخی به تنفس پوست کمک میکند.
- اجتناب از رطوبت: ناحیه تناسلی را خشک نگه دارید. از پوشیدن لباسهای خیس یا عرق کرده برای مدت طولانی خودداری کنید.
- کنترل دیابت: اگر مبتلا به دیابت هستید، قند خون خود را به طور منظم کنترل کنید.
- مدیریت وزن: کاهش وزن در صورت چاقی میتواند به کاهش رطوبت در ناحیه تناسلی کمک کند.
- بعد از ورزش دوش بگیرید و کاملاً خود را خشک کنید.
- از پوشیدن لباس زیر های غیر نخی خودداری کنید - بهترین گزینه پنبه است.
- از پوشیدن لباس زیر، شلوار و شلوارک تنگ خودداری کنید.
- آلت تناسلی خود را تمیز نگه دارید، مرتباً بشویید و کاملاً خشک کنید.
صابون های معطر یا ژل های حمام ممکن است باعث تحریک شوند. همچنین اگر شما یا شریک جنسی تان به قارچ مبتلا شده اید، بهتر است تا زمانی که درمان نشده اید از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید. استفاده از کاندوم نیز به شما کمک می کند تا آن را بین خود انتقال ندهید، اما به یاد داشته باشید که کاندوم ها ممکن است تحت تأثیر کرم های مورد استفاده در درمان قارچ قرار گیرند.(خاصیت ضد بارداری، دیر انزالی یا … خود را از دست دهند.)
در تصاویر زیر برخی بیماری هایی که با قارچ پوستی شباهت دارند نشان داده شده است.
با کلیک روی هر کدام از عکس ها می توانید اطلاعات دقیقتری در مورد آن بیماری داشته باشد
دکتر عباس انتظاری – متخصص طب پیشگیری