آکنه یا جوش صورت و بدن در واقع یک بیماری التهابی مزمن و شایع پوست است که اغلب در سنین نوجوانی بروز می کند و تا 85% نوجوانان را درگیر می کند لذا اکثر نوجوانان و جوانان درگیر برنامه های درمان جوش صورت می باشند. این بیماری می تواند تا سنین بزرگسالی ادامه یابد یا به صورت اولیه در سنین بزرگسالی بروز کند.

آیا می دانید برای درمان جوش صورت چه قرصی خوبه؟

ضایعات آکنه شامل کومدون های بسته یا جوش سر سفید و کومدون های باز یا جوش سر سیاه، جوش چرکی، جوش متورم و قرمز، جوش دردناک و حتی کیست می باشد که می تواند منجر به ایجاد جای جوش به شکل اسکار و گوشت اضافه یا لک های قهوه ای پوست شوند.

برای اینکه درمان جوش صورت موفقیت آمیز باشد، باید شناخت دقیقی از مکانیسم بیماری داشته باشیم. همچنین عوامل زمینه ساز شناسایی و تا حد امکان کنترل گردند. علت زمینه ساز جوش صورت و بدن متعدد می باشد و شامل کراتینیزاسیون غیرطبیعی در مجرای فولیکول مو، افزایش تولید سبوم ثانویه به آندروژن، کلونیزاسیون میکروبی در فولیکول و التهاب می باشد.

ضایعات آکنه اکثراً در صورت و گاهی گردن، قفسه سینه، پشت و شانه به وجود می آیند. آکنه براساس شدت به انواع خفیف، متوسط و شدید تقسیم  می شود. یکی از معیارهای انتخاب روش درمان جوش صورت شدت بیماری است.

برای اینکه درمان جوش صورت موفقیت آمیز باشد اقدامات زیر توسط پزشک انجام می گردد:

– شرح حال دقیق بیمار

ابتدا بر اساس شرح حال و معاینه بالینی مصرف داروهای مسبب آکنه (مثل داروهای ضد تشنج، کورتیکو استروئیدهای موضعی یا خوراکی، پروژستین، ترکیبات آندروژنی و لیتیم) یا وجود اختلالات هورمونی در خانم ها مورد بررسی قرار  می گیرد.

در زنانی که به همراه جوش صورت و بدن اختلالات و بی نظمی قاعدگی، هیرسوتیسم یا پرمویی، ریزش مو یا شوره سر دارند باید حتما بررسی هورمونی صورت گیرد در غیر اینصورت درمان جوش صورت در کوتاه مدت موفقیت آمیز بوده ولی با قطع داروها مجددا بیماری بازگشت خواهد داشت.

بعضی از بیماری های پوستی ممکن است در ظاهر شبیه آکنه باشند، که ضایعات شبه آکنه نامیده می شوند و به اشتباه تحت درمان با داروهای ضد آکنه قرار  می گیرند. در نتیجه به درمان پاسخ نمی دهند. از جمله این بیماری ها فولیکولیت، روزاسه، کراتوز پیلار و واکنش دارویی را می توان نام برد.

– انتخاب روش درمان جوش صورت و بدن برای بیمار مبتلا به آکنه

درمان های مختلفی برای آکنه وجود دارد که انتخاب آن براساس سن بیمار، جنس بیمار، شدت و وسعت بیماری، میزان پاسخ به درمان های قبلی، ایجاد اسکار بعد از بهبود، هزینه درمان و نظر بیمار انجام  می گیرد. معمولاً برای درمان جوش صورت و بدن در بیماران با آکنه خفیف درمان موضعی تجویز می شود. بیماران با آکنه متوسط درمان سیتمیک و موضعی و بیماران با آکنه شدید درمان سیستمیک می گیرند.

بهترین پماد برای جوش صورت

آنتی بیوتیک های موضعی قابل استفاده در درمان جوش صورت و بدن شامل کلیندامایسین، تتراسایکلین و اریترومایسین هستند که در غلظت های 4-1% استفاده می شوند. علاوه بر کاهش تعداد میکروب آکنه خاصیت ضدالتهاب دارند. مونوتراپی با آنتی بیوتیک های موضعی نباید انجام شود زیرا باعث ایجاد مقاومت می شود.

پماد موپیروسین برای جوش

کرم موپیروسین 2% چه استفاده ای دارد؟

موپیروسین یک آنتی بیوتیک است که از رشد باکتری ها روی پوست شما جلوگیری می کند. موپیروسین موضعی (برای استفاده در سطح پوست) برای درمان عفونت های پوستی مانند زرد زخم یا عفونت پوستی استافی استفاده می شود.

دیگر آنتی بیوتیک های موضعی به مانند موپیروسین، باسیتراسین و سولفاستامید موضعی، نقشی در درمان آکنه کیست تخمدان حاد ندارند.

پماد تتراسایکلین برای جوش

تتراسیکلین با کاهش رشد باکتری هایی که باعث ایجاد آکنه می شوند عمل می کند. همچنین این دارو به عنوان یک ضد التهاب عمل می کند، پس باعث کاهش قرمزی و تورم جوش ها می شود. تتراسیکلین برای درمان جوش های متوسط تا شدید استفاده می شود، گرچه بعضی اوقات نیز برای آکنه های التهابی خفیف که مقاوم هستند نیز استفاده می گردد.

پماد هیدروکورتیزون برای جوش

پماد هیدروکورتیزون برای آکنه می تواند مفید و مؤثر باشد زیرا با قرمزی و التهاب مبارزه می کند و به سرعت این کار را انجام می دهد. هیدروکورتیزون ممکن است به ویژه در ترکیب با سایر داروها مانند بنزوئیل پراکسید مؤثرتر باشد.

تمامی جوش‌های سرسفید و یا سریاه توانایی تبدیل به یک جوش چرکی ملتهب دارند که اگر این اتفاق بیفتد ، هیدروکورتیزون می تواند تورم و قرمزی این جوش‌ها را کاهش دهد.

اما برای جوش‌های سرسفید و سرسیاه ریز به نظر می‌رسد که پماد هیدروکورتیزون تاثیری نداشته باشد. در این صورت، داروساز یا پزشک می تواند پماد دیگری را توصیه کند که بطور خاص این نوع آکنه ها را هدف قرار دهد.

پماد هیدروکورتیزون برای جوش کیستیک

جوش کیستیک نوعی شدیدتر از آکنه است که معمولاً به صورت دانه‌های قرمز ، سخت ، براق و بسیار تحریک کننده ظاهر می شود. از آنجا که التهاب جنبه اصلی آکنه کیستیک است ، کرم هیدروکورتیزون حداقل تا حدودی می تواند کمک کند.

اگرچه هیدروکورتیزون معمولاً می تواند باعث شود این نوع آکنه ها کمتر قرمز و متورم به نظر برسند ، این پماد یک درمان موقت است و بیشتر جنبه آرایشی دارد تا اینکه یک راه حل طولانی مدت باشد.

انواع قرص ضد جوش

درمان های سیستمیک که برای درمان جوش صورت و بدن استفاده می شوند شامل آنتی بیوتیک، درمان های هورمونی و ایزوترتینوئین خوراکی معمولاً در بیمارانی که به فرم متوسط تا شدید آکنه مبتلا هستند مورداستفاده قرار می گیرند.

– آنتی بیوتیک سیستمیک

زمانی که ترکیبات موضعی برای درمان جوش صورت و بدن مؤثر واقع نمی شوند یا بیمار قادر به تحمل آنها نیست و در فرمهای متوسط تا شدید آکنه خصوصاً زمانی که سینه، پشت یا شانه ها درگیر هستند، از آنتی بیوتیک سیستمیک استفاده می شود. پاسخ به درمان معمولاً بعد از 666 هفته مشخص  می شود. اگر بعد از چند ماه درمان بهبودی روی نداد، آنتی بیوتیک باید قطع شود.

– تتراسایکلین

این دارو باید یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از صرف غذا مصرف شود. در بچه های کمتر از 9 سال، زنان حامله و شیرده نباید تجویز گردد.

– کپسول داکسی سایکلین برای جوش صورت

این دارو می تواند با غذا مصرف شود موارد منع مصرف مشابه تتراسایکلین می باشد. مصرف آهن، کلسیم، منیزیوم و آلومینیوم جذب آن را کاهش  می دهد.

داکسی سایکلین 100 برای جوش

داکسی سایکلین 100 برای جوش، در درمان عفونت های ناشی از ارگانیسم های حساس کاربرد دارد. از داکسی سایکلین برای عفونت های دستگاه تناسلی و ادراری، عفونت های داخل رحمی استفاده می شود، همچنین داکسی سایکلین برای درمان جوش و آکنه کاربرد دارد.

عوارض قرص داکسی سایکلین برای جوش

داکسی سایکلین یک درمان متداول برای آکنه های متوسط تا شدید است. استفاده های پیشین از دارو این را نشان داده است که نتایج مثبتی دارد، به خصوص در افراد جوان. با این حال، پژوهش ها نشان داده اند که استفاده طولانی مدت از این دارو می تواند عوارض خیلی شدیدی داشته باشد، این عوارض شامل موارد زیر هستند:

• اسهال
• اختلال بلع
• راش دارویی
• زخم مری
• التهاب مری
• قرمزی صورت
• سردرد
• کهیر

تا دو ساعت قبل و بعد از استفاده از داکسی سایکلین، از مکمل آهن، مولتی ویتامین ها، ملکل کلسیم، داروهای ضد اسید یا لاکساتیو استفاده نکنید. از استفاده همزمان از آنتی بیوتیک های دیگر به همراه داکسی سایکلین پرهیز کنید، مگر آن که پزشک تان دستور داده باشد. داکسی سیکلین ممکن است باعث شود که شما سریع تر آفتاب سوخته شوید. از نور خورشید یا برنزه کردن دوری کنید.

آنتی بیوتیک هایی چون مینوسایکلین و کوتریموکسازول اگرچه در درمان جوش صورت و بدن مؤثرند. ولی با عوارض جانبی قابل توجهی همراه هستند. اریترومایسین و آزیترومایسین برای افرادی که تتراسایکلین ها را تحمل نمی کنند مناسب است. اما مقاومت نسبت به آن ها رو به افزایش است.

– کپسول کلیندامایسین برای جوش

کلیندامایسین موضعی آنتی بیوتیکی است که برای درمان آکنه های التهابی استفاده می شود. عملکرد کلیندامایسین موضعی با کاهش تعداد باکتری هایی که باعث ایجاد آکنه شده اند می باشد.

معمولا، اثرات درمانی را 4 تا 6 هفته بعد از شروع درمان مشاهده خواهید کرد. گرچه بعضی اوقات کلیندامایسین به صورت خوراکی برای درمان آکنه استفاده می شود، اما استفاده از آن به صورت موضعی متداول تر است.

– کپسول آزیترومایسین برای جوش صورت

براساس پژوهش ها، حتی یک دوره کوتاه مدت چهار هفته ای درمان با آزیترومایسین در 20% بیماران باعث کاهش التهاب شده است. در هر حال، یک دوره 10 هفته ای این امکان را فراهم می آورد که مشکل کاملا برطرف شود.

متاسفانه، بیشتر افرادی که آکنه آن ها به صورت کامل درمان می شود، در دوره درمان دچار عوارض جانبی کوچکی می شوند. این عوارض شامل تهوع، سوزش سر دل و ناراحتی معده است، عوارضی که معمولا با مصرف هر نوع آنتی بیوتیک ایجاد می شوند. با این حال، هیچ کس از درمانی که انتخاب کرده بود پشیمان نبود.

آزیترومایسین باکتری هایی که به راحتی هنگام افزایش ترشحات غده های سباسه رشد می کنند را می کشد و آکنه های زشت در پوست صورت و بدن را از بین می برد. به دلیل این ویژگی های شگفت انگیز، این دارو نه تنها رشد باکتری ها را آرام می کند، بلکه ویژگی ضد التهابی نیز دارد، که منجربه بهبود نقایص موجود می شود.

– ایزوترتینوئین خوراکی راکوتان

این دارو در افراد مبتلا به فرم شدید آکنه و مواردی که به سایر درمان ها پاسخ نداده اند و اسکار به جای می گذارند مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو یک تراتوژن قوی است و می تواند منجر به ناهنجاری های شدید در جنین شود لذا باید از روش جلوگیری از بارداری مطمئن و ترجیحاً دو روش در زنان استفاده کنند.

ایزوترتینوئین روی همه مکانیسم های مؤثر در ایجاد آکنه مؤثر است و مؤثرترین روش درمان جوش صورت و بدن شناخته شده برای این بیماری محسوب  می شود. قبل از آغاز و در فواصل معین از شروع درمان، سطح  تریگلیسیرید و کلسترول، تس تهای کبدی و CBC بیمار باید چک شود و بیمار از نظر عوارض مختلف دارو شامل هیپرتری گلیسیریدمی، هپاتوتوکسیسیته، دیسکرازی خونی، کاهش دید در شب و هیپراستئوز تحت نظر باشد.

عوارض پوستی شامل خشکی پوست و مخاط، خارش، عفونت پوستی و فتوسنسیتیویته می باشد و استفاده از امولینت و ضدآفتاب به همراه این دارو توصیه می شود. مصرف ترکیبات حاوی ویتامین A و تتراس ایکلینها به همراه ایزوترتینوئین می توانند به افزایش فشار داخل مغز و عوارض نورولوژیک منجر شوند. استفاده از لنزهای تماسی در بیماران تحت درمان، به دلیل خشکی چشم، باعث ناراحتی بیمار  می گردد.

مواردی از تشدید افسردگی و تمایل به خودکشی به دنبال مصرف این دارو گزارش شده است و بنابراین در بیماران مبتلا به افسردگی این دارو باید با احتیاط و تحت نظر روانپزشک مصرف شود.

– قرص اسپیرونولاکتون برای جوش

متخصصان پوست سال هاست این دارو را برای درمان آکنه و موهای زائد در خانم ها استفاده می کنند. هنگامی که مردان از این دارو برای آکنه استفاده کنند، ممکن است دچار بزرگی سینه ها شوند. این دارو درکل برای خانم های سالم بدون خطر می باشد. استفاده همزمان از اسپیرنولاکتون و قرص های ضد بارداری می تواند باعث افزایش تاثیر آن شود.

این دارو ابتدا برای درمان فشار خون و بعضی دیگر از مشکلات قلبی عروقی ساخته شد، اما این دارویی است که با مصرف کم می تواند باعث کمک به آکنه های هورمونی شود.

– قرص پردنیزولون و جوش

این قرص یک استروئید است که مانع انتشار مواد التهاب زا در بدن می شود. پردنیزولون برای درمان بیماری های التهابی کاربرد دارد. در صورت مصرف این دارو باید به این نکته کنید که اگر در هر جایی از بدن خود به عفونت قارچی مبتلا هستید، از این دارو استفاده نکنید، زیرا پردونیزولون با ضعیف کردن سیستم ایمنی بدن، ابتلا به عفونت را آسان تر می کند. استروئیدها می توانند عفونت هایی که از قبل در بدن داشته اید را بیشتر کنند یا عفونتی که اخیرا به آنها مبتلا بوده اید را دوباره فعال کنند.

– درمان های هورمونی جوش

در زنان مبتلا به آکنه که به روش های متداول درمان جوش صورت و بدن پاسخ نداده اند، زنانی که آکنه التهابی در قسمت تحتانی صورت و گردن دارند، زنانی که دچار تشدید آکنه قبل از قاعدگی می شوند یا سایر علائم ترشح هورمون مردانه را دارند و زنانی که مایل به مصرف ایزوترتینوئین نیستند، می توان از درمان های هورمونی استفاده کرد.

اسپیرونولاکتون یک آنتاگونیست آلدوسترون با خاصیت آنتی آندروژن است که در درمان جوش صورت و بدن و ریزش مو و هیرسوتیسم و پرمویی به تنهایی یا به همراه داروهای ضدبارداری مورد استفاده قرار می گیرد. عوارض آن شامل بی نظمی قاعدگی، افت فشار خون درد و حساسیت پستان می باشد و در زنان حامله نباید مورد مصرف قرار گیرد.

درمان جوش صورت با رتینوئیدهای موضعی

داروهایی که استفاده می شوند شامل رتینوئیدها، بنروئیل پراکسید، آنت بیوتیک ها، اسید سالیسیلیک و آزلائیک اسید می باشد. عارضه اصلی درمان های موضعی تحریک پوست است. با استفاده از  غلظت های پایین تر دارو و دفعات کمتر استفاده در شروع درمان و افزایش تدریجی مصرف دارو در صورت تحمل بیمار این عارضه کمتر دیده  می شود. درمان های موضعی 8-6 هفته بعد از استفاده موجب بهبودی قابل توجه می گردند.

رتینوئید ها شامل ترتینوئین، آداپالن، تازاروتن و ایزوترتینوئین می باشند. مصرف این گروه از داروها در زمان حاملگی و شیردهی ممنوع می باشد. رتینوئیدهای موضعی کراتین سازی در کانال فولیکولی را کاهش داده و با بازکردن مجرای فولیکول محیط مساعد برای رشد باکتری را از بین می برند. علاوه برآن التهاب را کم می کنند و تعداد جوش سرسیاه و جوش سرسفید و ضایعات التهابی را کاهش می دهند.

شایع ترین عارضه آنها عبارت اند از قرمزی، خارش، سوزش، پوسته ریزی و حساسیت به نورآفتاب است. بنابراین به بیماران تأکید می شود درمان خود را شب هنگام و از مقادیر بسیار کم شروع کنند و در طی روز از ضد آفتاب استفاده کنند. دارو نه تنها روی ضایعات آکنه، بلکه در کل ناحیه درگیر استفاده می شود.

ترتینوئین توسط بنزوئیل پراکسید غیرفعال می شود و بنابراین استفاده همزمان از این دو دارو توصیه نمی شود. آداپالن نسبت به سایر رتینوئید ها بهتر تحمل می شود و برخلاف ترتینوئین در مقابل نور پایدار است و توسط بنزوئیل پراکسید غیرفعال نمی شود. تازاروتن نسبت به سایر رتینوئید ها گران تر است و تحریک قابل توجهی ایجاد می کند

– بنزوئیل پراکسید در درمان جوش صورت و بدن

بنزوئیل پروکساید یک داروی ضد میکروبی قوی است که با آزاد کردن رادیکال های آزاد اکسیژن و خاصیت باکتری کشی میکروب ها را تخریب می کند. بنزوئیل پراکسید با خاصیت سفیدکنندگی  می تواند البسه بیمار را بی رنگ کند. تاکنون مقاومت به آن گزارش نشده و استفاده همزمان از بنزوئیل پراکسید با آنتی بیوتیک ها از ایجاد مقاومت به آنتی بیوتیک جلوگیری می کند.

– سالیسیلیک اسید در درمان جوش صورت و بدن

نسبت به رتینوئیدها تأثیر کمتری دارد و تحریک کنندگی آن نیز کمتر است. در بسیاری از ترکیبات over the counterrr وجود دارد و در موارد خفیف آکنه مورد استفاده قرار  می گیرد.

– آزلائیک اسید

آزلائیک اسید خاصیت کراتولیتیک و ضد التهاب دارد و در افرادی که ترتینوئین را تحمل نمی کنند جانشین  مناسبی است. آزلائیک اسید با اثر بر ملانوسیت ها می تواند لک های بعد از  التهاب جوش را بهبود بخشد.

بهتر است در مواردی برای نتایج بهتر درمان جوش صورت و بدن از درمان های موضعی متعدد استفاده می شود، داروهای مختلف در زمان های متفاوت مصرف شوند تا به واسطه تداخل دارویی تأثیر یکدیگر را کاهش ندهند.

درمان جوش با لیزر و درم ابریژن

درمان های فیزیکال مثل تخلیه کومدون، پیلینگ شیمیایی، میکرودرم ابریژن، نور درمانی و لیزر می توانند به تنهایی یا به همراه روش های متداول درمان جوش صورت و بدن در موارد خاص مورد استفاده قرار گیرند. همچنین می توان از لیزر، ساب سیژن و درم ابریژن جهت برطرف کردن اسکار آکنه در موارد انتخابی کمک گرفت. در اکثر بیمارانی که از روش های فیزیکی برای درمان جوش صورت و بدن استفاده می کنند نتایج درمانی سریع تر و رضایت بخش تر است.

آموزش به بیمار

 به بیمار توضیح داده شود که آکنه یک بیماری مزمن است و به درمان جوش صورت و بدن به زمان طولانی نیاز دارد. بهبودی قابل توجه بلافاصله پس از شروع درمان روی نمی دهد و وابسته به مدت زمان درمان است. بیمار باید از مواد آرایشی استفاده نکند. همچنین ضدآفتاب ها و مرطوب کننده هایی استفاده کند که فاقد چربی  می باشند. همچنین از دستکاری و تخلیه ضایعات خودداری کند و از اصطکاک نواحی مبتلا با لباس و یا سایر نقاط بدن جلوگیری کند.

درمان جوش صورت و بدن در بچه ها و زنان حامله

در بچه ها ترکیبات موضعی تحریک کننده تر از بالغین هستند و باید با غلظت کمتر مورد استفاده قرار گیرند. درمان های سیستمیک فقط برای موارد شدید و مقاوم استفاده می شوند. تتراسایکلین به دلیل ایجاد عوارض دندانی مورد استفاده قرار نگرفته و در صورت لزوم اریترومایسین تجویز  می شود .

ایزوترتینوئین خوراکی نیز می تواند به بسته شدن زودهنگام اپی فیز و کوتاهی قد منجر گردد. در زنان حامله درمان باید با احتیاط صورت گیرد. زیرا بسیاری از داروهای ضدآکنه تراتوژن هستند. رتینوئید موضعی و خوراکی، تتراسایکلین و درمان های هورمونی در زنان حامله مبتلا به آکنه منع مصرف دارند. استفاده از اریترومایسین موضعی یا خوراکی، آزلائیک اسید و بنزوئیل پراکسید برای موارد شدید پیشنهاد شده اند.

رژیم غذایی در درمان جوش صورت و بدن

استفاده از غذاهای پرکالری و دارای اندکس گلیسمیک بالا و لبنیات مانند شیر و بستنی در بعضی از بیماران با بروز آکنه و شدت آن ارتباط مستقیم دارد و کاهش مصرف آنها منجر به بهبود ضایعات آکنه می گردد. به بیماران مبتلا توصیه می گردد ضمن کاستن از غذاهای شیرین و پرکالری از ماهی، میوه و سبزیجات در رژیم غذایی بیشتر استفاده کنند.

رعایت رژیم غذایی فوق موسوم به رژیم مدیترانه ای علاوه بر کاستن از علائم آکنه با کاهش  ریسک بیماری هایی چون دیابت همراه می باشد.

نکات مهم در درمان جوش صورت

در صورتی که خود یا یکی از بستگانتان مبتلا به آکنه یا جوش های زیر پوستی یا جای جوش روی صورت و بدن هستید:

1- حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید.

2- به هیچ عنوان جوش ها فشار ندهید یا نترکانید زیرا این اقدام باعث تشدید آسیب به بافت های مجاور و گسترش عفونت می گردد.  

3- بهداشت پوست خود را رعایت کنید.

4- الزما شستشوی مداوم با صابون کمک کننده نیست.

5- از میوه و سبزیجات تازه به صورت منظم در رژیم غذایی استفاده کنید.

6- به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان یا کندن جوش ها نکنید.

7- حتما برای تشخیص و شناسایی عامل زمینه ساز جوش ها و آکنه به پزشک مراجعه کنید.

8- ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد. 

در صورتی که مایل به طرح سوال و مشاوره با دکتر و یا مراجعه به مطب هستید از طریق زیر اقدام فرمائید.

دکتر عباس انتظاری

دکتر جوش صورت