شپش های تناسلی حشرات بسیار کوچکی هستند که می توانند ناحیه تناسلی را به خود مبتلا کنند. به طور کلی سه نوع شپش می توانند بدن انسان را مبتلا کنند که به شرح زیر هستند:
- شپش سر
- شپش بدن
- شپش تناسلی
شپش ها از خون انسان تغذیه کرده و خارش شدیدی را در محل مبتلا به وجود می آورند. این موجودات معمولا بر مو های ناحیه شرمگاهی زندگی کرده و از طریق تماس جنسی منتقل می شوند. در موارد نادر، شپش ها را می توان در مژه ها، مو های زیر بغل و ریش پیدا کرد.
شپش های ناحیه تناسلی اغلب از دو نوع شپش دیگر کوچک تر هستند. ابتلا به شپش سر در میان افراد مبتلا به عفونت های مقاربتی جنسی رواج کمتری دارد.
علائم وجود شپش در ناحیه تناسلی
علائم شپش ناحیه تناسلی شامل موارد زیر می شوند:
- خارش شدید
- احساس تب، آب ریزش بینی یا تحریک پذیری
- پدیدار شدن نقاط تیره یا آبی رنگ در محل زندگی حشرات
- وجود تخم های حشرات در کنار ریشه مو های شرمگاهی
- وجود حشرات بسیار کوچک بر روی مو های شرمگاهی
نحوه ابتلا به شپش تناسلی
شپش تناسلی معمولا از طریق تماس جنسی از جمله رابطه جنسی واژنی منتقل می شوند. این شپش می تواند از طریق ملافه ها، حوله ها و لباس های آلوده نیز منتقل شود.
شپش های بالغ تخم های خود را بر روی ساقه مو و نزدیکی پوست قرار می دهند. تخم شپش رشک (nit) نامیده می شود. تخم ها پس از 7 تا 10 روز شکسته شده و لارو ها جهت تغذیه از خون فرد بیرون می آیند. شپش ها می توانند 1 تا 2 روز را بدون غذا زندگی کنند.
برخلاف تصور عموم، احتمال ابتلا به شپش تناسلی از صندلی توالت یا وسایل خانه بسیار اندک است. این شپش ها تا زمانی که زنده هستند از محل زندگی خود بیرون نمی افتند. این حشرات برخلاف کک ها نمی توانند از یک فرد به فردی دیگر جهش کنند. در صورت ابتلا به شپش تناسلی باید از خوابیدن فرزندان در تخت خود جلوگیری کرد.
این شپش معمولا در مژه ها یا ابرو های کودکان لانه می کنند. وجود شپش تناسلی در کودکان می تواند بیانگر سو استفاده جنسی نیز باشد.
شناسایی علائم شپش تناسلی
افراد مبتلا به شپش تناسلی اغلب 5 روز پس از ابتلای اولیه خارش شدیدی را در ناحیه تناسلی یا مقعد تجربه می کنند. این خارش در هنگام شب می تواند بیشتر شود. دیگر علائم شپش تناسلی شامل موارد زیر می شوند:
- تب پایین
- تحریک پذیری
- فقدان انرژی
- لکه های آبی کم رنگ در نزدیکی گزش ها
- خارش شدید می تواند سبب زخم یا عفونی شدن نواحی مبتلا شود.
- کودکان مبتلا به شپش مژه ها در خطر ابتلا به التهاب ملتحمه یا کنژکتیویت نیز قرار دارند.
تشخیص شپش در آلت تناسلی زنان و مردان
افراد با معاینه کامل ناحیه تناسلی می توانند ابتلای خود به این بیماری را تشخیص دهند. همچنین در صورت شک بر ابتلای خود می توان از یک ذره بین نیز استفاده کرد. شپش ها معمولا به رنگ خاکستری روشن بوده اما پس از نوشیدن خون تیره تر می شوند.
در صورت مشاهده حشرات کوچک و خرچنگ مانند بر مو های ناحیه تناسلی خود احتمال ابتلا به شپش وجود دارد. مشاهده تخم های شپش نشانه دیگری از ابتلا است. این تخم ها کوچک و سفید بوده و معمولا در اطراف ریشه مو های تناسلی یا دیگر نواحی بدن یافت می شوند. در صورت مشاهده علائم ابتلا به شپش تناسلی باید با پزشک خود تماس گرفت.
راه درمان شپش تناسلی
درمان شپش تناسلی شامل رفع آلودگی بدن، لباس ها و رخت خواب خود می شود. شامپو ها و لوسیون های موضعی یا بدون نسخه می توانند برای رفع شپش تناسلی از بدن تجویز شوند. پرمترین از جمله این لوسیون ها است. در صورت بارداری، شیر دهی یا درمان شپش تناسلی در کودک خود باید درباره ایمنی دارو ها و محصولات مصرفی از پزشک خود سوال پرسید. در صورتی که میزان آلودگی اندک باشد امکان دارد شستشوی محل ابتلا تنها اقدام لازم به شمار رود.
همچنین، امکان دارد حتی پس از یک درمان موفق تعدادی تخم مقاوم به درمان بر روی مو ها باقی بمانند. هر گونه تخم به جای مانده را باید با تراشیدن مو ها از بین برد. درمان های خانگی همچون تراشیدن مو ها و گرفتن حمام داغ در درمان شپش ناحیه تناسلی موثر نیستند.
درمان خانگی شپش در ناحیه تناسلی
شپش ها به آسانی می توانند از ترکیب آب و صابون های متداول جان سالم به در برند. در صورتی که برخی اعضای خانواده به شپش تناسلی مبتلا شوند، باید همه افراد تحت درمان قرار گرفته و محیط خانه نیز پاکسازی شود. این اقدام از ابتلای دوباره پیشگیری می کند. بهتر است محیط خانه را جارو کشیده و توالت را با محلول ضد لکه بر ضد عفونی کرد. حوله ها، رخت خواب و لباس ها باید در آب داغ شسته شده و با بیشترین درجه حرارت خشک شوند. در صورت عدم امکان شستشو یا خشک شویی برخی لباس ها باید آن ها را به مدت 72 ساعت در یک کیسه پلاستیکی با هوای بسته قرار دارد. در صورت مقاومت شپش به این موارد باید از محصولات قوی تر استفاده کرد. این محصولات شامل موارد زیر می شوند:
- مالاتیون: یک محلول موضعی است که به مدت 8 تا 12 ساعت بر سطوح آلوده قرار داده می شود.
- آیورمکتین: یک قرص با دو نوبت مصرف است که به صورت خوراکی استفاده می شود. امکان دارد پس از 10 روز به یک نوبت مصرف دیگر نیز نیاز باشد.
- لیندان: قوی ترین و سمی ترین محصول در میان دارو های تجویزی درمان شپش تناسلی است. این دارو باید تنها به مدت 4 دقیقه بر روی پوست مانده و سپس شسته شود. مصرف این محصول برای شیرخواران و زنان باردار یا شیرده منع شده است. جهت درمان شپش تناسلی بر مژه ها می توان با استفاده از موچین یا شانه مخصوص شپش تخم این حشره را از بین برد.
با این حال، بهترین گزینه برای ابتلای نزدیک به چشم ها مراجعه به پزشک و دریافت داروی مخصوص این ناحیه است. افراد باید از استفاده کردن شامپو های متداول رفع شپش در نزدیکی چشم خود خودداری کنند.
نحوه پیشگیری از ابتلا به شپش واژن و آلت تناسلی
جهت پیشگیری از ابتلا به شپش تناسلی باید از به اشتراک گذاری لباس ها، رخت خواب و حوله ها با افراد مبتلا خودداری کرد. همچنین، تا زمان اتمام موفقیت آمیز درمان باید از برقراری تماس جنسی اجتناب شود. افراد پس از تشخیص شپش تناسلی باید به تمامی شرکای جنسی گذشته و فعلی خود اطلاع داده و پیگیری درمان را به آن ها توصیه کنند.
دکتر عباس انتظاری متخصص طب پیشگیری در تهران