زگیل دست یک بیماری ویروسی و به شدت مسری است. زگیل دست معمولا شایعترین عفونت ویروسی است که تقریبا 75 درصد جمعیت جهان حداقل یک بار آنرا تجربه کرده اند.
زگیلها ضایعاتی پوستی هستند که اندکی ضخیم تر از ضایعات پوستی دیگر به نظر میرسند. نام علمی زگیل، وروکا ولگاریس است. زگیلها در بخشهایی از پوست ظاهر میشوند که سلولها به واسطه عفونت به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) با سرعت بیشتری رشد میکنند و ضایعاتی را ایجاد میکنند. به جز زگیل تناسلی در مردان، از جمله رایجترین نوع زگیلها، زگیل دست است که در این مطلب بیشتر به بررسی آن می پردازیم.
زگیلها ممکن است به دیگران انتقال داده شوند و بعضی افراد به سادگی بیشتری به این بیماری مبتلا میشوند. هیچ درمانی برای ویروس پاپیلومای انسانی وجود ندارد. بدن بیشتر افراد ظرف مدت دو تا سه سال از زمان ابتلا بر ویروس غلبه میکند. با این حال، این ویروس توانایی بازگشت و عود مجدد را دارد. زگیلهای ایجاد شده بر روی دستها میتوانند حس ناخوشایندی ایجاد کنند و البته خجالت آور باشند، با این حال این زگیلها معمولا حاکی از وجود سلولهای سرطانی نیستند.
علائم و نشانههای زگیل دست – عکس زگیل دست
ضایعات ناشی از زگیلها معمولا بسیار خارش دار هستند، در صورت تحریک میتوانند خون ریزی کنند و پوست اطراف آنها میتواند احساس ناراحتی ایجاد کند. زگیلهای ایجاد شده بر روی دستها و انگشتان ممکن است با مشکلات دیگری نظیر کیستهای پر از آب یا ضایعات استخوانی ناشی از آرتروز اشتباه گرفته شوند.
زگیلهای دست نسبت به انواع دیگر زگیلها نظیر زگیلهای تناسلی، پلانتار و فیلی فرم به سادگی قابل تشخیص و متمایز ساختن هستند. این زگیلها معمولا بر روی دستها و انگشتان ظاهر میشوند، هر چند امکان ایجاد این زگیلها بر روی نواحی غیر تناسلی دیگر نظیر زانوها، مچها و دستان و پاها وجود دارد.
زگیلهای دست معمولا به شکل زیر هستند:
- ضایعات پوستی بالا آمده و کوچکی هستند.
- شکل بیضی و دایره مانندی دارند.
- حالت زبری دارند.
- در لبهها سفت هستند و در وسط نرم تر هستند.
- نقاط سیاه کوچکی در میان آنها وجود دارد.
بهتر است بدانید، نقطههای کوچک سیاه یا لکههای موجود در زیگلها توسط بعضی افراد دانههای زگیل خوانده میشود. با این حال دقت داشته باشید که این لکهها دانه نیستند و در حقیقت رگهای خونی بسیار کوچکی هستند که این ظاهر را ایجاد میکنند.
تشخیص زگیل دست
در بیشتر موارد، پزشک میتواند با معاینه این زگیلها را تشخیص دهد. اگر پزشک به مشکلات دیگری مشکوک باشد، نمونه برداری از پوست را پیشنهاد میکند. برای انجام نمونه برداری از پوست، لایه فوقانی زگیل برداشته میشود و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال میشود. این آزمایش بسیار ساده است و یک روال درمانی غیرتهاجمی محسوب میشود
درمان زگیلهای دست
پزشکان اولین کسانی هستند که برای درمان زگیلهای دست اقدامات لازم را به بیماران پیشنهاد میکنند. برای درمان این زگیلها، گزینههای درمانی متفاوتی وجود دارند.
دقت شود که باید به زگیلهای دست نیز توجه لازم صورت گیرد، زیرا ضایعاتی که به درمان معمولی پاسخ نمیدهند میتوانند نشانه ای از گسترش ضایعات ناشی از سرطان پوست باشند.
یک تفکر سنتی این است که درمان میتواند شامل راه حلهای ساده ای نظیر بستن ضایعات بعد از مالیدن با سنگ پا باشد. البته در اکثر موارد این روش باعث گسترش ضایعات و بدترشدن آن می شود
روشهای دیگر میتواند شامل استفاده از سالیسیلیک اسید یا نیتروژن مایع برای منجمد کردن ضایعات باشند.
استفاده از روش کرایوتراپی با نیتروژن مایع معمولا نیاز به جلسات متعدد دارد و اولین روش درمانی است. شانس عود بیماری یا گسترش ضایعات پس از روش انجماد حدود 60 درصد است
اگر این روشها بر روی بدن فرد پاسخ مناسبی ایجاد نکنند، ممکن است از ماده شیمیایی ای به نام کانتاریدین استفاده شود.
در نهایت حذف با کمک جراحی یا بافت برداری میتوانند برای ضایعاتی به کار روند که به راحتی از بین نمیروند یا در نواحی ای قرار دارند که درمان آنها با روشهای دیگر دشوار است. این روش معمولا زیر بیهوشی عمومی باید انجام شود و شانس عود بیماری حدود 10 درصد است
لیزر زگیل دست
امروزه تبخیر ضایعات با استفاده از لیزر در موارد مقاوم به درمان کاربرد دارد و معمولا طی یک جلسه درمان قابل انجام است. در حال حاضر شانس عود ضایعه بعد از لیزر بسیار پایین است
شاید مهم ترین نکته برای درمان انواع زگیل، صبور بودن باشد. روشهای واقعی و امتحان شده معمولا به خوبی عمل میکنند، منتها این روشها به زمان نیاز دارند.
در ویدئو زیر روند لیزر زگیل دست نشان داده شده است
درمان خانگی زگیل روی دست
با توجه به این موضوع که زگیلهای دست معمولا مشکل حادی محسوب نمیشوند، بعضی افراد تلاش میکنند این مشکل را با راه حلهای خانگی برطرف کنند. برای این کار بسیاری از افراد ابتدا به داروخانه مراجعه میکنند. این راهکارها اصولا برای درمان خانگی زگیل دست کودکان، زگیل انگشت و زگیل کف دست موثر هستند.
تکنیکهای خانگی برای درمان زگیل دست که معمولا در اختیار این افراد قرار میگیرند عبارتند از:
– محصولات حاوی سالیسیلیک اسید
محصولات بدون نسخه حاوی سالیسیلیک اسید نظیر پودرها، ژلها و پمادها در بیشتر داروخانهها در دسترس هستند. این محصولات به همان شکلی عمل میکنند که انواع تجویز شده عمل میکنند، با این حال معمولا قدرت این محصولات از نمونههای تجویزی کمتر است. برای اثرگذاری این داروها، استفاده مکرر از آنها ضرورت دارد.
– نیتروژن مایع
محصولات حاوی نیتروژن مایع که بدون نسخه در اختیار افراد قرار میگیرند معمولا به صورت ژل یا مایع به افراد فروخته میشوند.
– سرکه سیب
یکی از درمانهای ممکن برای زگیلها استفاده از ترکیبی به نسبت دو به یک از سرکه سیب و آب است. افراد میتوانند این محلول را با استفاده از پارچه کتان بر روی محل زگیل قرار دهند و اجازه دهنده زگیل به مدت بیست دقیقه در این محلول خیس بخورد. این فرآیند باید تا زمان محو زگیل ادامه داده شود. در صورتی که فرد با حساسیت پوستی یا درد شدید مواجه شود، بهتر است این کار را متوقف و یا با پزشک معالج خود مشورت کند.
پیشگیری از زگیل دست
عدم تماس با زگیلهای دست کار دشواری محسوب میشود و بیشتر افراد در نقطه ای از زندگی خود با این زگیلها مواجه میشوند. با این حال، اقدامات پیشگیرانه مشخصی میتوانند به کاهش خطر این زگیلها کمک کنند. این اقدامات عبارتند از:
- پرهیز از برقراری تماس با زگیلهای افراد دیگر
- پرهیز از تماس با لباس، وسایل یا سطوحی که میتوانند حامل ویروس باشند. برای مثال نپوشیدن دمپاییها یا وسایل عمومی در استخرها یا حمامهای عمومی.
اگر فردی تا کنون به زگیلها مبتلا شده باشد، باید اقدامات زیر را برای پیشگری از انتقال ویروس به دیگر بخشهای بدن خود یا افراد دیگر انجام دهد. این افراد میتوانند:
- از لمس غیرضروری یا خاراندن زگیل پرهیز کنند.
- زگیلها را با پوشش مناسب بپوشانند.
- دستهای خود را به طور منظم شستشو دهند، خصوصا زمانی که دستهای خود را به زگیلها زده اند.
- از استفاده مشترک از حولهها و لباسهایی که میتوانند در تماس با زگیلها باشند پرهیز کنند.
دکتر عباس انتظاری، متخصص طب پیشگیری