دکتر عباس انتظاری

جوش صورت در واقع شایعترین مشکل پوستی در همه دنیا است که بیشتر در صورت زنان دیده می شود. معمولا برای درمان جوش صورت در زنان نیاز به اقدامات متعددی می باشد و گاهی مواقع نیز درمان جوش صورت بسیار دشوار خواهد بود.

بیماری آکنه درحقیقت التهاب مزمن غدد سباسه پوست می باشد که ازسنین نوجوانی آغاز می شود. شروع آن به شکل جوش زیر پوستی همرنگ پوست و گاهی جوش برجسته و سرسیاه یا سرسفید می باشد که این ها می تواند تبدیل به جوشهای التهابی برجسته قرمز یا چرکی شود وحتی کیستهای بزرگ چرکی هم ایجاد گردد.

محل این نوع از جوش و ضایعات آکنه ای بیشتر در صورت و گاهی درتنه می باشد. شدت این نوع از جوش از انواع بسیار خفیف که نیازی به درمان ندارد تا انواع بسیار شدید متفاوت است. در موارد شدید بیماری می توان شدت بیماری را با درمان جوش صورت به موقع کم نمود واز ایجاد جای جوش روی صورت نیز پیشگیری نمود.

مهمترین نکته در بیماری جوش صورت به جا گذاشتن فرورفتگی ها و برجستگی هایی برروی پوست فرد مبتلا پس از بهبودی ضایعات می باشد حتی گاهی جای جوش باقی مانده به شکل ضایعات قرمز یا قهوه ای روی پوست باقی می ماند. به همین علت درمان جوش صورت  از این نوع، باید هر چه سریعتر انجام شود تا از ایجاد جای جوش و بد شکلی های صورت جلوگیری شود.

عوامل ایجاد جوش

1- سن

جوش صورت بیشتر در سنین جوانی و بلوغ دیده می شود.

2- ارث

عوامل ژنتیک می تواند در ایجاد جوش صورت موثر باشند.

3- عوامل هورمونی و غددی

هورمون تستوسترون (هورمون مردانه ) عاملی است که باعث تحریک ترشح غدد سباسه پوست شده و این چربی های اضافی منافذ پوست را می بندند و در نتیجه جوش صورت به وجود می آید به همین دلیل پسران دچار جوشهای شدیدتر می شوند. عوامل هورمونی یکی از مهمترین علل زمینه ساز جوش صورت به خصوص در زنان و دختران می باشد.

4- عدم رعایت بهداشت

عدم رعایت اصول بهداشت فردی معمولاً در ایجاد جوش ها موثر است.

5- آب و هوا

آب وهوا تا حدودی بر جوش صورت اثر می گذارد و معمولاً در هوای سرد شخص بیشتر دچار ناراحتی جوشهامی گردد تا هوای گرم. جوشها در تابستان قدری بهبود می یابد.

6- شغل

بعضی مشاغل موجب تشدید جوش هامی شوند. مثلاً کوره پزها و نانواها ، هنگام کار کردن گرمشان می شود و عرق می کنند و مجرای پیاز مو بسته می شود و سبب تشدید آکنه می گردد.

7- تغذیه

گر چه در ایجاد جوشها و آکنه عوامل دیگر تاثیر بیشتری دارند. ولی عده ای از متخصصین برآنند که استفاده از موادی مانند آجیل ، شکلات و چاشنی ها باعث تحریک و فعالیت غدد چربی شده و می توانند در ایجاد بیمارینقش داشته باشند.

8- نابسامانی های روانی

جوشهای صورت و بدن در افرادی که به طور مکرر دچار استرس و اضطراب می باشند، بیشتر از کسانی که از یک روحیه آرام برخوردارند ، دیده شده است.

جوش صورت و جوش های سرسیاه معمولاً هنگامی گسترش می یابند که پوست ما چربی بیشتر را تولید نماید. یک فاکتور اصلی که در تولید بیش از حد چربی نقش دارد رسیدن به سن بلوغ است.

در این زمان تولید هورمونها بخاطر ایجاد مادۀ جانبی به نام دی هیدروتسترون یا DHT نامنظم می گردد. دلایل بی نظمی به نوبه خود منجر به فعالیت بیش از حد غده های چربی و متعاقباً مسدود شدن روزنه های پوست می شوند. جوش صورت  یا دانه های سر سیاه روی پوست مربوط به تجمع گرد و غبار و کثیفی صورت نیست لذا بر اساس این تفکر نباید اقدام به شستشوی مکرر و فراوان و مالش پوست کرد یا به صورت خودسرانه نباید آنها را خارج کرد؛ مگر تحت نظر پزشک و با شرایط خاص.

علت سیاه شدن سر جوش صورت ، اکسیده شدن چربی های موجود در منافذ پوستی است که عموما با تجمع رنگدانه های ملانین بوده و پس از درمان طی 6 تا 12 هفته از بین خواهد رفت.

آزمایش خون برای جوش صورت

جوش های روی صورت تنها با یک معاینه ساده و سرپایی در مطب پزشک شناسایی می شوند. آزمایشی ویژه ای برای تشخیص جوش ها وجود ندارد. با این حال در موارد خاص ممکن است پزشک معالج بخواهد نمونه ای از ضایعه پوستی یا جوش را جهت انجام آزمایش های میکروبیولوژی از روی پوست جدا کند تا بدین ترتیب برخی احتمالات مربوط به عفونت بدن به وسیله آزمایش رد شوند.

آزمایش خون ممکن است در بانوان جهت بررسی شرایطی نظیر حاملگی مورد استفاده قرار گیرد، چرا که برخی درمان های جوش را نمی توان در دوران بارداری انجام داد. از جمله دیگر دلایل گرفتن آزمایش خون برای جوش صورت می توان به سندروم کوشینگ، سطح بالای تستسترون (به عنوان نشانه ای از تخمدان پلی کیستیک) و پرولاکتین بیش از حد در بدن اشاره کرد.

علت جوش چرکی صورت

در منافذ پوست انسان ها، غدد خاصی وجود دارند که توسط آنها ماده چربی به نام سبوم (sebum) تولید می شود. حجم نرمال و مناسب از سبوم می تواند در محافظت از پیاز مو و پوست کارساز باشد. اما تولید بیش از حد این ماده چرب و رشد زیاد سلول های پوستی می تواند منجر به بسته شدن منافظ پوستی شود. همین شرایط زمینه مناسبی برای پدید آمدن جوش های چرکی در پوست است.

تغییرات هورمونی مهمترین فاکتور ایجاد جوش در جوانان و نوجوانان به شمار می آیند. در دوران بلوغ، سطح گردش هورمون آندروژن به شکل چشمگیری افزایش پیدا می کند و در نتیجه تولید سبوم توسط غدد چربی پوست بیشتر خواهد شد. در این شرایط رشد سلول های پوستی نیز بیشتر می شود.

جوش های صورت تنها بر روی پوست نوجوانان ظاهر نمی شوند، بلکه فاکتورهای دیگری نیز در این میان دخیل هستند؛ از جمله این فاکتورها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغییرات هورمونی در نتیجه عادت ماهانه بانوان، بارداری، کنترل بارداری، استفاده از هورمون درمانی و همچنین استرس
• مواد آرایشی چرب، مرطوب کننده و کرم ها
• سطح بالای رطوبت و عرق کردن
• ژنتیک (برخی افراد به نسبت به شکل ژنتیکی بیشتر با مشکل جوش صورت مواجه می شوند)
• برخی داروها و مواد شیمیایی. به عنوان مثال کورتیکواستروئیدها، لیتیوم، فنیتوئین و ایزونیزید که ممکن است جوش های صورت را تشدید کنند.

محل جوش های هورمونی

جوش های هورمونی معمولا در نواحی زیر از بدن افراد ظاهر می شوند:

• صورت
• گردن
• کمر
• شانه ها
• قفسه سینه

این دسته از جوش ها به نسبت بخش های مختلف بدن بیشتر در ناحیه پیشانی پدیدار می شوند چرا که میزان تولید مایع چرب سبوم در این ناحیه بیشتر از گونه ها و دیگر بخش های پوست است.

پیشگیری از جوش های چرکی صورت

– برای جلوگیری از جوش صورت  اکیداً توصیه می گردد که مبادرت به خارج نمودن جوش های سرسیاهی که التهابی بوده،  یا دارای عفونت هستند، نکنید زیرا این عمل موقعیت جوش ها را بدتر کرده و باعث ایجاد اسکار بر روی پوست می گردد.

– همچنین شستشوی صورت روزی 2 یا 3 بار بوسیله صابون های ملایم و زیر نظر پزشک کافی است و نباید از لیف یا نظائر آن به صورت شدید استفاده گردد؛ زیرا باعث تشدید ضایعه می گردد. استفاده از صابون های غیر مناسب ممکن است باعث خشکی شدید پوست و آسیب بیشتر و شکنندگی پوست گردد.

– اصلاح صورت طبق روش معمول بلامانع است ولی نباید چنان شدید باشد که منجر به قرمزی یا خراش های پوستی یا التهاب پوست گردد.

– در ضمن مصرف کرم یا لوسیون فاقد چربی بعد از اصلاح هیچ اشکالی ندارد اما از لوسیون های چرب به دلیل ماهیت کومدون زایی آنها باید پرهیز نمود.

– از مصرف مواد آرایشی اکیدا باید اجتناب نمود.

– تنها مصرف زیاد ید در رژیم غذایی (خوراک صدف یا جلبک دریایی) به صورت ثابت شده می تواند باعث تشدید آکنه گردد و به جز این مورد هنوز هیچ سند علمی دال بر تاثیر رژیم غذایی بر جوش صورت  وجود ندارد ولی با این وجود اگر احساس می کنید با خوردن ماده غذایی خاص بیماریتان تشدید می شود از خوردن آن اجتناب کنید یا آنرا کاهش دهید.

– آب و هوای گرو و ورزش شدید می تواند موجب تشدید جوش صورت  و بدن گردد. خنک نگه داشتن محیط زندگی و ورزش های سبک می تواند کمک کننده باشد.

– تا حد امکان از قرار گرفتن در موقعیت هایی که اثرات روحی شدیدی بر روی شما می گذارند، خودداری کنید و تا آنجا که ممکن است خونسردی خود را حفظ کنید.

– مصرف شیر را محدود کنید اما به جای آن سایر فراوردهای لبنی نظیر ماست یا دوغ را افزایش دهید.

– حداقل 7 واحد میوه را در برنامه روزانه خود قرار دهید.

– به اندازه کافی استراحت کرده و بخوابید (حداقل 8 ساعت خواب در شب لازم است).

– قرار گرفتن در معرض نور خورشید موجب بدتر شدن جوش صورت  می گردد به خصوص در افرادی که تحت درمان با داروهای موضعی هستند لذا از آفتاب پرهیز کنید.

– از دستکاری جوش صورت و بدن جدا خود داری کنید زیرا ممکن است پس از بهبودی حفره ای در محل جوش بر جا بماند.

– شروع اثرات درمانی برای جوش صورت حداقل 2 تا 6 هفته زمان لازم دارد و برای اینکه بهبودی چشمگیر باشد، گاهی باید تا 12 هفته یا بیشتر درمان ادامه یابد؛ لذا صبور باشید و درمان ها را تحت نظر پزشک پیگیری نمائید.

– برای جلوگیری از جوش صورت  مهمترین اقدام شناسایی عامل زمینه ساز جوش های صورت و بدن است در این مورد و در صورت لزوم پزشک نیاز به بررسی های پاراکلینیک بیشتر دارد. شایسته است در اینگونه موارد کلیه مراحل را تا مشخص شدن نتایج زیر نظر پزشک پیگیری کنید.

– چون ضایعات آکنه و جوش صورت و بدن (خصوصاً در نواحی صورت) ممکن است بد شکل باشند و بعد از درمان نیز جوشگاه‌های بدشکلی در صورت بیمار به جا بگذارند، باید بیماران تحت نظر پزشک باشند و حتماً دارو را کامل مصرف کنند و خودسرانه قطع نکنند و متوجه باشند که درمان جوش صورت طولانی مدت است.

– از کرم‌های چرب کمتر استفاده کنند. از صابون‌های غیربهداشتی و غیراستاندارد استفاده نکنند و در صورت ایجاد علایمی مانند پرمویی، رشد موهای زاید و اختلال در دوره قاعدگی آزمایشات لازم را انجام دهند. این افراد باید به پذیرش طولانی مدت درمان معتقد باشند.

درمان جوش چرکی صورت

برای درمان جوش صورت و بدن، ابتدا داروی های موضعی با عوارض کم تر و سپس داروهای شدیدتر و در نهایت داروهای خوراکی با عوارض زیاد توسط پزشک تجویز خواهد شد. به هیچ عنوان و خودسرانه از مصرف داروهای خوراکی نظیر آکوتان استفاده نکنید.

هر چه دوره درمان جوش صورت و بدن کامل‌تر و طولانی‌تر باشد و قطع نشود، نتیجه بهبودی مطلوب‌تر می‌باشد. ولی اگر درمان کوتاه مدت باشد و یا مصرف داروهای تجویز شده به طور کامل انجام نگیرد، امکان عود مجدد بیماری جوش صورت و بدن وجود دارد.

در حین درمان جوش صورت و بدن احتمال حساسیت به داروهای مصرفی در مواردی وجود دارد. البته ممکن است دارو واکنش تحریک داشته باشد. در این صورت نباید خود سرانه دارو را قطع کرد و لازم است به پزشک مراجعه شود. در این شرایط ممکن است پزشک مقدار مصرف دارو را تغییر دهد یا داروی مناسب دیگری را جایگزین آن نماید.

برای کاهش جوش های سرسیاه و منفافذ باز پوستی می توان از میکرودرم ابریژن استفاده نمود. در صورت لزوم پزشک شما ممکن است این اقدام را برای شما انجام شما انجام دهد. بنابر این صبور باشید

درمانهای مختلفی برای آکنه وجود دارد که انتخاب آن براساس سن بیمار، جنس بیمار، شدت و وسعت بیماری، میزان پاسخ به  درمانهای قبلی ،ایجاد اسکار بعد از بهبود، هزینه درمان و نظر بیمار انجام  میگیرد. معمولاً برای درمان جوش صورت و بدن در بیماران با آکنه خفیف درمان موضعی تجویز می شود .بیماران با آکنه متوسط درمان سیتمیک و موضعی و بیماران با آکنه شدید درمان سیستمیک میگیرند.

درمان جوش صورت و بدن با داروهای موضعی

داروهایی که استفاده می شوند شامل رتینوئیدها، بنروئیل پراکسید، آنتی یبیوتیک ها، اسید سالیسیلیک و آزلائیک اسید  میباشد .عارضه اصلی  درمانهای موضعی تحریک پوست است. بااستفاده از  غلظتهای پائین تر دارو و دفعات کمتر استفاده در شروع درمان و افزایش تدریجی مصرف دارو در صورت تحمل بیمار این عارضه کمتر دیده میشود.  درمانهای موضعی 8-6 هفته بعد از استفاده موجب بهبودی قابل توجه میگردند.

1- آنتی بیوتیک های موضعی

  آنتی بیوتیک های موضعی قابل استفاده در درمان جوش صورت و بدن شامل کلیندامایسین ،تتراسایکلین و اریترومایسین هستند که در غلظت های 4-1% استفاده می شوند. علاوه بر کاهش تعداد میکروب آکنه خاصیت ضدالتهاب دارند. مونوتراپی با  آنتی بیوتیکهای موضعی نباید انجام شود زیرا باعث ایجاد مقاومت  میشود.

2- سالیسیلیک اسید در درمان جوش صورت و بدن

نسبت به رتینوئیدها تأثیر کمتری  دارد و  تحریک کنندگی آن نیز کمتر است. در بسیاری از ترکیبات over the counter وجود دارد و در موارد خفیف آکنه مورد استفاده قرار میگیرد.

3- آزلائیک اسید

آزلائیک اسید خاصیت کراتولیتیک و ضد التهاب دارد و در افرادی که ترتینوئین را تحمل نمی کنند جانشین  مناسبی است. آزلائیک اسید با اثر بر ملانوسیت ها می تواند لک های بعد از  التهاب جوش را بهبود بخشد.

4- درمان های موضعی متعدد

بهتر است در مواردی برای نتایج بهتر درمان جوش صورت و بدن از درمان های موضعی متعدد استفاده می شود، داروهای مختلف در زمان های متفاوت مصرف شوند تا به واسطه تداخل دارویی تأثیر یکدیگر را کاهش ندهند.

درمان  سیستمیک

درمانهای سیستمیک  که برای درمان جوش صورت و بدن  استفاده می شوند شامل آنتی بیوتیک، درمان های هورمونی و ایزوترتینوئین خوراکی معمولاً در بیمارانی که به فرم متوسط تا شدید آکنه مبتلا هستند مورداستفاده قرار می گیرند.

1- آنتی بیوتیک سیستمیک

 زمانی که ترکیبات موضعی برای درمان جوش صورت و بدن مؤثر واقع نمی شوند یا بیمار قادر به تحمل آنها نیست و در  فرمهای متوسط تا شدید آکنه خصوصاً زمانی که سینه ،پشت یا شانه ها درگیر هستند از آنتی بیوتیک سیستمیک استفاده می شود. پاسخ به درمان معمولاً بعد از 6 هفته مشخص  میشود .اگر بعد از چند ماه درمان بهبودی روی نداد،  آنتی بیوتیک باید قطع شود.

2- تتراسایکلین

 این دارو باید یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از صرف غذا مصرف شود. در بچه های کمتر از 9 سال ، زنان حامله و شیرده نباید تجویز گردد.

3- داکسی سایکلین

این دارو می تواند با غذا مصرف شود موارد منع مصرف مشابه تتراسایکلین میباشد. مصرف آهن، کلسیم، منیزیوم و آلومینیوم جذب آن را کاهش  میدهد.

4- سایر آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک هایی چون مینوسایکلین و کوتریموکسازول اگرچه در درمان جوش صورت و بدن مؤثرند ولی با عوارض جانبی قابل توجهی همراه هستند. اریترومایسین و آزیترومایسین برای افرادی که تتراسایکلین ها را تحمل نمی کنند مناسب است، اما مقاومت نسبت به آنها رو به افزایش است.

درمان های هورمونی

در زنان مبتلا به آکنه که به  روشهای متداول درمان جوش صورت و بدن پاسخ نداده اند، زنانی که آکنه التهابی در قسمت تحتانی صورت و گردن دارند، زنانی که دچار تشدید آکنه قبل از قاعدگی می شوند یا سایر علائم ترشح هورمون مردانه را دارند و زنانی که مایل به مصرف ایزوترتینوئین نیستند می توان از  درمانهای هورمونی استفاده کرد.

ایزوترتینوئین خوراکی راکوتان

این دارو در افراد مبتلا به فرم شدید آکنه و مواردی که به سایر درمان ها پاسخ نداده اند و اسکار به جای می گذارند مورد استفاده قرار  میگیرد. این دارو یک تراتوژن قوی است و می تواند منجر به ناهنجاریهای شدید در جنین شود لذا باید از روش جلوگیری از بارداری مطمئن و ترجیحاً دو روش در زنان استفاده کنند.

درمان های فیزیکی

درمان های فیزیکال مثل تخلیه کومدون، پیلینگ شیمیایی، میکرودرم ابریژن و نور درمانی و لیزر می توانند به تنهایی یا به همراه روش های متداول درمان جوش صورت و بدن در موارد خاص مورد استفاده قرار گیرند. همچنین می توان از لیزر، ساب سیژن و درم ابریژن جهت برطرف کردن اسکار آکنه در موارد انتخابی کمک گرفت. در اکثر بیمارانی که از روش های فیزیکی برای درمان جوش صورت و بدن استفاده می کنند نتایج درمانی سریعتر و رضایت بخش تر است.

در صورتی که خود یا یکی از بستگانتان مبتلا به آکنه یا جوش های زیر پوستی یا جای جوش روی صورت و بدن هستید:

• حتما با دکتر پوست برای جوش صورت خود مشورت کنید.
• به هیچ عنوان جوش ها فشار ندهید یا نترکانید زیرا این اقدام باعث تشدید آسیب به بافت های مجاور و گسترش عفونت می گردد.  
• بهداشت پوست خود را رعایت کنید.
• الزما شستشوی مداوم با صابون کمک کننده نیست.
• از میوه و سبزیجات تازه به صورت منظم در رژیم غذایی استفاده کنید.
• به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان یا کندن جوش ها نکنید.
• حتما برای تشخیص و شناسایی عامل زمینه ساز جوش ها و آکنه به پزشک مراجعه کنید
• ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد. 
• در صورتی که مایل به طرح سوال و مشاوره با دکتر جوش و یا مراجعه به مطب هستید، از طریق زیر اقدام فرمائید

  برای نوبت دهی کلیک کنید

  
  

  از دکتر بپرسید

  به راحتی با تلگرام نوبت بگیرید

دکتر عباس انتظاری

 بهترین دکتر برای درمان جوش در تهران