کراتوز پیلاریس یا همان پوست مرغی، یک بیماری پوستی است که سبب بروز نواحی دارای برآمدگی های متعدد و احساس ناهمواری در پوست می شود. این جوش ها یا برآمدگی های کوچک در واقع سلول های پوستی مرده ای هستند که فولیکول های مو را مسدود کرده اند. این برآمدگی ها گاهی اوقات به رنگ قرمز یا قهوه ای بروز می دهند. کراتوز پیلاریس معمولا در بالای بازو، ران، گونه ها و باسن یافت می شود.
پوست مرغی واگیر دار نبوده و این برآمدگی ها سبب خارش یا ناراحتی نمی شوند. این بیماری در ماه های زمستان، هنگام خشک شدن پوست و بارداری تشدید می شود.
تاکنون هیچ درمانی برای این بیماری ژنتیکی بی خطر یافت نشده اما روش هایی برای مداوا یا پیگشیری از بدتر شدن آن وجود دارند. کراتوز پیلاریس اغلب با رسیدن به سن 30 سالگی به صورت خود به خود رفع می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این بیماری به خواندن ادامه دهید.
علائم کراتوز پیلاریس چیست؟
نمایان ترین علامت کراتوز پیلاریس بروز برجستگی های آشکاری بر روی پوست است که ظاهری ناهموار یا شبیه به پوست مرغ به برخی نواحی بدن می دهد.
به همین دلیل، از این بیماری با نام پوست مرغی نیز یاد می شود. این برآمدگی ها می توانند در محل فولیکول های مو در هر جایی از پوست بروز دهند. به همین دلیل، این بیماری نواحی کف دست یا پا را تحت تاثیر قرار نمی دهد. کراتوز پیلاریس معمولا در بالای بازو یا ران دیده شده اما می تواند ساعد دست و ساق پا را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
دیگر علائم مرتبط با این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- قرمزی یا صورتی بودن پوست اطراف برآمدگی ها به میزان اندک
- خشکی پوست
- پدیدار شدن برآمدگی هایی همچون کاغذ سنباده
- خارش یا تحریک پذیری پوست
علت پوست مرغی (کراتوز پیلاریس) چیست؟
این بیماری پوستی خوش خیم در اثر تجمع کراتین در منافذ پوست به وجود می آید. کراتین یک پروتئین پوستی است. در صورت ابتلا به این بیماری، کراتین بدن در منافذ به دام افتاده و ورودی فولیکول های مو را مسدود می کند.
در نتیجه، در محل فولیکول مو یک برآمدگی پوستی ایجاد می شود. در هنگام بررسی برآمدگی ممکن است یک قطعه مو نیز مشاهده شود. علت دقیق تجمع کراتین نامشخص است اما پزشکان بر این باورند که کراتوز پیلاریس می تواند با بیماری های پوستی همچون درماتیت آتوپیک و بیماری های ژنتیکی ارتباط داشته باشد.
چه افرادی به کراتوز پیلاریس مبتلا می شوند؟
بیماری پوست مرغی در افراد دارای موارد زیر رایج است:
- خشکی پوست
- جنسیت زن
- تب یونجه
- ایکتیوز
- اگزما
- چاقی و اضافه وزن
- کودکان و نوجوانان
با اینکه امکان ابتلای هر فردی وجود دارد اما بیشترین شیوع این بیماری در کودکان و نوجوانان است.
کراتوز پیلاریس اغلب در اواخر شیر خوراگی یا در حین نوجوانی بروز می دهد. این بیماری معمولا در بازه 20 تا 30 سالگی برطرف می شود. تغییرات هورمونی می توانند سبب طغیان این بیماری در دوره بارداری زنان و بلوغ نوجوانان شوند.
کراتوز پیلاریس بیشترین شیوع را در افراد دارای پوست بور دارد.
درمان قطعی کراتوزیس پیلاریس
تاکنون هیچ درمان شناخته شده ای برای این بیماری بیان نشده است. این بیماری معمولا همگام با افزایش سن به صورت خود به خود رفع می شود.
درمان هایی برای مداوا و کاهش علائم این بیماری وجود دارند اما کراتوز پیلاریس معمولا مقاوم به درمان است. بهبودی در صورت شروع، ممکن است چندین ماه به طول انجامد
درمان های تخصصی برای پوست مرغی
پزشک متخصص پوست جهت رفع خارش، خشکی پوست و بهبود ظاهر راش ناشی از کراتوز مصرف مرطوب کننده ها را توصیه می کند. بسیاری از پماد های موضعی تجویزی یا بدون نسخه می توانند سلول های پوستی مرده را از بین برده یا از انسداد فولیکول های مو جلوگیری کنند. اوره و اسید لاکتیک دو ماده رایج در دارو های مرطوب کننده هستند.
این مواد به کمک یکدیگر پوست را صاف کرده و سلول های پوستی مرده را پس از شل کردن از بین می برند. دیگر روش های درمانی که توسط متخصص پوست پیشنهاد می شوند شامل موارد زیر هستند:
- میکرودرم ابریژن: یک درمان قوی جهت لایه برداری پوست
- لایه بردار های شیمیایی
- پماد های رتینول
درباره کاربردها و مزایای میکرودرم چه میدانید؟
افراد باید قبل از مصرف از مواد درون این پماد ها آگاه بوده و با پزشک خود مشورت کنند. برخی پماد های موضعی تجویزی شامل اسید هایی هستند که سبب ایجاد عوارض جانبی نامطلوبی می شوند. از جمله این عوارض می توان موارد زیر را نام برد:
- قرمزی
- سوزش
- تحریک پذیری
- خشکی
درمان پوست مرغی با لیزر
دستگاه های لیزر موهای زائد می تواند در درمان پوست مرغی با این روش موثر واقع شود. فرآیند لیزر درمانی برای حذف فوکیکول مو است و علاوه بر آن موجب حذف یا جمع نشدن کراتین زیر پوست نیز میشود و همچنین مانع تولید کراتین خواهد شد.
در بیشتر اوقات درمان های ترکیبی برای پوست مرغی موثر می باشد.
درمان خانگی کراتوز پیلاریس
در صورتی که ظاهر کراتوز پیلاریس برای فرد ناراحت کننده باشد، می توان چندین تکنیک را برای درمان آن در خانه امتحان کرد. با اینکه این بیماری درمان نمی شود اما روش های خود مراقبتی می توانند در حداقل رساندن برآمدگی، خارش و تحریک پوست کمک کنند.
دوش گرم بگیرید
گرفتن دوش گرم و کوتاه مدت می تواند به باز و آزاد کردن منافذ پوست کمک کند. در هنگام دوش گرفتن بدن خود را با یک لیف یا برس سفت مالش دهید تا برآمدگی ها رفع شوند. از آنجایی که طولانی شدن مدت دوش می تواند به از بین رفتن چربی طبیعی بدن منجر شود، محدود کردن مدت دوش گرفتن اهمیت دارد.
لایه برداری کنید.
لایه برداری روزانه می تواند به بهبود ظاهر پوست کمک کند. متخصصان پوست برداشت پوست مرده را به کمک یک لیف یا سنگ پا توصیه می کنند.
محلول آب رسان استفاده کنید.
محلول هایی که دارای آلفا هیدروکسی اسید هستند می توانند پوست خشک را آب رسانی کرده و تکثیر سلول های پوست را سرعت بخشند. برخی متخصصان پوست استفاده از یوسرین و آملاکتین را پیشنهاد می دهند. در حالی که گلیسرین می تواند برآمدگی ها را نرم کند، مصرف موضعی گلاب التهاب پوست را از بین می برد.
از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید.
پوشیدن لباس های تنگ می تواند سبب ایجاد اصطکاک و در نتیجه تحریک پوست شود.
از دستگاه های رطوبت ساز استفاده کنید.
این دستگاه ها به فضای اتاق رطوبت افزوده، رطوبت را در پوست افراد حفظ کرده و از بروز خارش جلوگیری می کنند.
پماد برای رفع پوست مرغی
پماد های دارویی را امتحان کنید.
اعمال یک پماد بدون نسخه و دارای اوره (نوتراپلاس و یوسرین)، لاکتیک اسید (آملاکتین و لاک هیدرین)، آلفا هیدروکسی اسید یا سالیسیلیک اسید می تواند مفید باشد.
این پماد ها سلول های مرده پوست را پس از آزاد کردن از بین می برند. علاوه بر این، این دارو ها سبب نرم شدن و آب رسانی به پوست نیز می شوند.
چه چیزی بروز کراتوز پیلاریس را تحریک می کند؟
کراتوز پیلاریس هنگامی بروز می دهد که فولیکول های مو در اثر تجمع کراتین مسدود شوند.
کراتین پروتئینی است که در پوست، مو و ناخن ها یافت می شود. تاکنون علت دقیق تجمع کراتین در پوست مشخص نشده اما به نظر می رسد که این بیماری زمینه وراثتی داشته باشد.
مواد غذایی مفید در رفع کراتوز پیلاریس
اغلب پزشکان ایجاد تغییراتی را در رژیم غذایی به این بیماران توصیه می کنند که موارد زیر از نمونه آن ها هستند:
- حذف شکر، گلوتن و محصولات لبنی
- پیروی از رژیم های غذایی مخصوص اختلالات خود ایمنی
- پیروی از رژیم غذایی پالئو یا غار نشینی
- مصرف مواد خوراکی ضد التهاب
دکتر عباس انتظاری، متخصص مراقبت های پوستی