زگیل یک نوع تومور خوش خیم پوستی است که در اثر آلودگی با ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می گردد و ممکن است نواحی مختلف بدن را درگیر نماید. شایعترین نوع آن در دستها و پاها ایجاد می گردد و ضایعه معمولا بدون درد است.

این بیماری یکی از شایعترین بیماری های جلدی است که حدود 10 درصد جامعه را درگیر می نماید. در درصد کوچکی از موارد زگیلها طی مدت 3 ماه به صورت خود به خودی از بین می روند که بهبودی خود به خودی در اطفال به مراتب بیشتر از بزرگسالان می باشد.

درمان های متعددی برای زگیل پیشنهاد شده است که بسته به شرایط فرد نظیر سن، جنس و مسائل زیبایی توسط پزشک انتخاب می گردد. از بین این روش ها استفاده از امواج لیزر عوارض کمتری داشته و میزان موفقیت بالاتر است.

زگیل کف دست

 این نوع معمولاً اطراف ناخن، روی انگشتان و پشت دست بوجود می‏ آید و بیشتر در قسمت‏هایی که در پوست خراشیدگی ایجاد شده است (مثلاً به دنبال جویدن ناخن‏ها یا کندن گوشه‏ های ناخن) بوجود می‏آیند

درمان زگیل دست با لیزر

زگیل کف پا

معمولاً در کف ‏پا ایجاد می‏شود و به تعداد زیاد و دسته دسته بوجود می‏ آیند زگیل‏ کف پا به سمت خارج پوست برجسته نمی‏شوند زیرا فشار حاصل از راه رفتن روی کف‏ پا باعث صاف و پهن شدن آنها شده و آنها را به داخل پوست فشار می‏دهد. در سطح ا ین نوع زگیل‏ها اکثراً نقاط سیاهی دیده می‏شود که همان عروق خونی هستند که تغذیه آن را به عهده دارند. زگیل کف ‏پا ممکن است دردناک باشند، مثل اینکه سنگی در کفش باشد

درمان زگیل کف پا

درمان زگیل‏های کف‏ پا مشکل است زیرا قسمت اعظم آن زیر سطح پوست قرار دارد. روش‏های مختلف درمان آن عبارتند از: استفاده از چسب‏های اسید سالیسیلیک، استعمال مواد شیمیایی دیگر تعداد زگیل‏های صاف معمولاً بیشتر از آن است که با روش‏های فوق ‏الذکر درمان شوند. لذا بکار بردن روش‏های لایه برداری پوست با استفاده از استعمال روزانه اسید سالیسیلیک یا ترتینوئین توصیه می‏شود.

زگیل صورت

این زگیل‏ها از سایر انواع  کوچک‏تر بوده، سطحی هموارتر دارند و اکثراً به تعداد زیاد ایجاد می‏شوند (20 تا 100 عدد)، ممکن است هر جایی از بدن را درگیر کنند ولی در کودکان بیشتر روی صورت بوجود می‏آیند. این زگیل‏ها بیشتر اوقات در آقایان در نواحی رویش ریش و در خانم‏ها روی ساق پا پیدا می‏شوند. که احتمال صدمه دیدن آن هنگام تراشیدن موهای این قسمت‏ها وجود دارد

گاهی مواقع ممکن است زگیل در نواحی غیر معمول نظیر لب، اطراف دهان،روی زبان یا مخاط دهان ایجاد شود که عموما ناشی از انواع ویروس HPV سروتیپ 2، 6، 11، 13 و 32 می باشد.

این حالت در افرادی که روابط جنسی از طریق دهان دارند بیشتر دیده می شود. معمولا درمان این زگیل ها با لیزر بسیار رضایت بخش است.

درمان زگیل صورت

افراد می توانند زگیل را در خانه درمان کنند. با این وجود بهتر است قبل از تلاش برای درمان زگیل صورت با پزشک صحبت کنید. پزشکان می توانند توصیه های درمانی و راهنمایی لازم را برای معالجه ایمن و موفق زگیل ارائه دهند.

مردم همچنین باید در نظر داشته باشند که بسیاری از درمان های زگیل متداول حاوی مواد خشن مانند اسید سالیسیلیک است. این موارد هرگز نباید به چشم ، بینی و دهان نزدیک شود ، مگر اینکه تحت راهنمایی پزشک باشد.

در ادامه انواع روش‌های درمان زگیل صورت را مطرح می‌کنیم:

# درمان زگیل صورت با لیزر

لیزر برای تمامی انواع زگیل‏ها کاربرد دارد، موفقیت درمانی در مورد زگیل صورت با لیزر بسیار بالا است. میزان عود در این روش بسیار پائین است و درد یا خونریزی حین عمل وجود ندارد همچنین اسکار بعد از عمل بسیار ناچیز است ولی اصولا درمان با لیزر بسیار گران است. در ادامه دو مورد موفق درمان زگیل صورت با لیزر را مشاهده می‌کنید:

زگیل های مسطح در صورت (قبل و یک ماه پس از درمان با لیزر) را در تصویر زیر مشاهده کنید، پاسخ درمانی خوب است:

نمونه ای از یک زگیل دهانی Oral Wart  که با لیزر درمان شده است. دقت کنید که معمولا پاسخ درمانی به لیزر بسیار عالی است.

# عمل جراحی برای برداشتن زگیل صورت

پزشک می تواند از روش جراحی برای بریدن یا خراشیدن زگیل بخصوص زگیل مسطح استفاده کند. با این حال ، جراحی همیشه بهترین روش برای درمان زگیل صورت نیست.

در موارد دیگر ، پزشکان ممکن است سطح زگیل را سوراخ کنند تا نیتروژن مایع بتواند عمیق تر به هسته زگیل نفوذ کند.

# کانتاریدین

پزشک می تواند زگیل را با یک ماده به نام cantharidin بپوشاند. سپس از بیمار خواسته می‌شود که بعد از ۳ الی چهار ساعت و یا به محض بروز هرگونه تاول یا درد، صورت خود را بشویند.

پزشک به دلیل خطر تاول زدایی ، معمولاً از زخم های حاوی کانترهارین بر روی زگیل ها استفاده نمی کنند که اثر جانبی ین امر در بعضی از افراد شدید است.

زگیل‏ تناسلی

زگیل‏ تناسلی (زیگیل تناسلی)  مشکل شایع و نگران کننده‏ای در بالغین به شمار می‏روند و اکثراً کوچک و صاف هستند ولی می‏توانند باریک و بلند هم باشند. سطح آنها نرم بوده و بر خلاف بقیه زگیل‏ها زبر و پوسته‏ پوسته نیستند.

زگیل‏های تناسلی در خانم‏ها ممکن است، داخل مهبل یا گردن رحم، اطراف معقد و یا داخل راست روده را گرفتار کنند. ویروس‏هایی که عامل زگیل‏های تناسلی هستند به ندرت باعث زگیل‏های دست یا پا می‏شوند ولی می‏توانند باعث پدید آمدن زگیل‏هایی در دهان گردند. بنظر می‏رسد زگیل‏های تناسلی با سرطان‏های ناحیه تناسلی مرتبط باشند

درمان زگیل تناسلی

معمولاً درمان زگیل‏ های تناسلی از همه موارد مشکل‏تر است. ابتدا باید جای تمامی زگیل‏ها مشخص شود. این امر مستلزم معاینه مهبل و گردن رحم در خانم‏ها و راست روده در هر دو جنس است. ممکن است درمان مرتب و مکرر در مطب و با استفاده از برخی اسیدها یا منجمد کردن لازم باشد. گاهی داروی ”پودوفیلین“ جهت استعمال هفتگی در منزل تجویز می‏گردد.

زگیل‏های تناسلی خیلی مقاوم یا خیلی بزرگ را باید با یکی از روش‏های جراحی درمان کرد. همسر بیمار نیز باید از نظر وجود زگیل‏های تناسلی معاینه شود. درمان زگیل‏های تناسلی گاهی بسیار مشکل است و حتی درمان‏های متعدد و مکرر هم موفقیت آن را تضمین نمی‌‏کند.

علت ابتلا به زگیل

زگیل‏ ها می‏توانند از شخصی به شخص دیگر و گاهی بطور غیرمستقیم از طریق وسایل آلوده منتقل شوند. از زمان اولین تماس با ویروس تا زمانی که ضایعه آنقدر بزرگ شود که با چشم قابل دیدن باشد معمولاً چندین ماه طول می‏کشد.

خطر ابتلا به زگیل‏های دست، پا و زگیل‏های صاف کم است. در صورتی که زگیل‏ تناسلی بیشتر واگیردار هستند. بنابراین لازم است تدابیری بکار برده شوند که از انتقال زگیل‏ تناسلی از بیمار به همسر او جلوگیری شود.

برخی، به علت ضعف ایمنی نسبت به ویروس HPV هر بار که با این ویروس تماس پوستی پیدا می‏کنند، به ضایعات جدیدی مبتلا می‏شوند. اگر پوست به هر شکل آسیب ببیند، ویروس‏ها راحت‏ تر منبجر به بروز بیماری قابل روئیت می گردند، به همین دلیل کودکانی که ناخن خود را می‏جوند یا گوشه ‏های ناخن خود را می‏کنند، بیشتر مبتلا به بیماری می‏شوند. همچنین بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر مستعد عفونت با این ویروس‏ هستند

آیا زیگیل باید درمان شود؟

در کودکان، معمولاً زیگیل (زگیل )، بدون درمان و پس از طی دوره‏ای چند ماهه تا چند ساله ناپدید می‏شود. با این حال، از آنجا که احتمال گسترش زیگیل به سایر نواحی بدن فرد مبتلا و یا انتقال آن به افراد دیگر وجود دارد، درمان زیگیل منطقی به نظر می‏رسد. بویژه هنگامی که زگیل‏ باعث ناراحتی یا درد شوند، درمان ضرورت می‏یابد. در زگیل‏های تناسلی مزمن، احتمال ابتلا به سرطان پوستی تا حدودی افزایش می‏یابد.

از بین بردن زگیل معمولی در دست (قبل و سه هفته پس از درمان با لیزر) پاسخ درمانی عالی است

همچنین در خانم‏های مبتلا به زگیل تناسلی احتمال ابتلا به سرطان گردن رحم بیشتر است. به همین دلایل، همه بالغین مبتلا به زگیل تناسلی باید تحت درمان قرار گیرند. تمامی خانم‏های مبتلا به زگیل تناسلی حتی پس از درمان باید بطور منظم آزمون پاپ‏اسمیر انجام دهند

راهکارهای درمان انواع زگیل

پزشکان بسته به سن بیمار و نوع زیگیل، درمان‏های متفاوتی را به کار می‏برند. در کودکان، زگیل‏های معمولی را می‏توان با استعمال روزانه ترکیبات حاوی اسید سالیسیلیک ضعیف درمان نمود.

معمولاً این روش ناراحتی زیادی ایجاد نمی‏کند ولی ممکن است هفته‏ ها طول بکشد تا نتایج قابل قبول بدست آید. اگر زیگیل دردناک و زخمی شود، درمان بطور موقت باید متوقف گردد.

منجمد کردن زگیل

در بزرگسالان و نوجوانان، منجمد کردن با ازت مایع (کرایوتراپی)، یکی از قدیمی ترین روش های درمان می‏باشد. این روش درمانی خیلی دردناک نیست و پیدایش اسکار ناشی از آن نادر است. با این حال تکرار این درمان پس از یک تا سه هفته برای بهبودی کامل کلیه زگیل‏ها معمولاً ضروری است. در این روش احتمال عود ضایعه وجود دارد.

سوزاندن زگیل

سوزاندن با برق (کوتر کردن) روش دیگری است که زیگیل طی یک مرحله برداشته می‏شود. احتمال ایجاد جوشگاه و درد، طی این روش بسیار بیشتر از منجمد کردن است

درمان زگیل با لیزر

در برخی از بالغین، درمان‏های دوره‏ای و مکرر لازم و ضروری است. یکی از بهترین روش های درمانی که احتمال عود بسیار پائینی دارد استفاده از لیزر می باشد. در این روش طی یک جلسه کلیه ضایعات بدون کمترین عارضه از بین خواهند رفت.

درمان های متعددی برای زگیل پیشنهاد شده است که بسته به شرایط فرد نظیر سن، جنس و مسائل زیبایی توسط پزشک انتخاب می گردد. از بین این روش ها استفاده از امواج لیزر عوارض کمتری داشته و میزان موفقیت بالاتر است.

از بین بردن زگیل های متعدد در انگشتان دست (قبل و یک ماه پس از درمان با لیزر) را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید:

تزریق بلئومایسین

روش دیگر درمان زیگیل، تزریق یک داروی ضدسرطانی به نام بلئومایسین به داخل هر زیگیل است. البته تزریق آن دردناک است و گاهی عوارض جانبی دیگری نیز دارد.

ایمونوتراپی برای درمان زگیل

روش درمانی دیگر ایمونوتراپی است که بوسیله آن سیستم دفاعی بدن جهت نابودی ویروس تقویت می‏شود. برای درمان می توان از ورش‏های مختلف ایمونوتراپی استفاده شده است. در یکی از این روش‏ها ابتدا سیستم ایمنی بدن بیمار را به یک ماده شیمیایی خاص، حساس می‏کنند.

سپس این ماده را با غلضت مناسب بر روی زگیل‏ها می‏مالند بنحوی که واکنش حساسیتی خفیفی در اطراف ناحیه تحت درمان رخ دهد. این واکنش آلرژیک می‏تواند باعث ناپدید شدن زگیل‏ها شود. همچنین می‏توان داروی اینترفرون را به داخل ضایعه تزریق کرد که باعث تحریک و افزایش واکنش سیستم ایمنی فرد و به دنبال آن، از بین رفتن آن می‏شود.

داروی دیگری که اخیراً در درمان بیماری  بخصوص زگیل‏های تناسلی با موفقیت به کار رفته است Imiquimod می‏باشد. این دارو به صورت کرم است که بر روی ضایعه مالیده می‏شود و با تحریک سیستم ایمنی، زگیل‏ها را از بین می‏برد. هیچگاه خودسرانه اقدام به درمان زگیل‏های خود نکنید.

ممکن است شما نوع دیگری از ضایعات پوستی را با این بیماری اشتباه بگیرید و برای بیماری وخیم‏‌تری درمان نامناسب را به کار ببرید یا درمان را به تعویق بیاندازید.

در مورد تشخیص و تعیین راه صحیح درمان زیگیل باید به توصیه‏ های پزشک توجه کنید.

بسیاری از مردم اعتقاد دارند درمان‏های عامیانه یا هیپنوتیزم در درمان زگیلها مؤثر می‏باشد. از آنجاییکه زگیل‏ها بالاخص در کودکان ممکن است خودبخود ناپدید شوند، تشخیص این که آیا درمان مؤثر بوده یا اینکه گذشت زمان باعث بهبودی خودبخود زیگیل شده مشکل است.

علت عود زگیل‏ها چیست؟

گاهی اوقات بنظر می‏رسد به همان سرعتی که زگیل‏های قدیمی از بین می‏روند، زگیل‏های جدیدی پدیدار می‏شوند. دلیل امر این است که زگیل‏های قدیمی قبل از اینکه درمان شوند ویروس را به پوست نواحی اطراف زگیل‏های ”جدید“ اطراف زگیل‏های اصلی رشد می‏کنند.

بهترین راه محدود کردن زیگیل این است که زگیل‏های جدید را به همان سرعتی که رشد می‏کنند درمان کنیم تا آنها فرصت کمتری برای پخش کردن ویروس به پوست اطراف داشته باشند.

در صورتی که مبتلا به ضایعه مشکوک روی صورت یا بدن  هستید:

1. حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید. معمولا لیزر سریعترین و بهترین نتایج را ایجاد می کند.
2.  به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان نکنید.  
3. حتما برای تشخیص نوع ضایعه و بررسی ریسک های احتمالی بیماری به پزشک مراجعه کنید.
4. ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد. 
5. در صورتیکه مایل به مراجعه به مطب هستید یا سوالی در این مورد دارید با کلیک روی دکمه مربوطه از همینجا اقدام فرمائید.

دکتر عباس انتظاری متخصص زگیل در تهران