یکی از مشکلات بسیار شایع در افراد بروز ضایعاتی شبیه خال گوشتی ، برجستگی های پوستی، دانه های چرکی، دانه های سفت روی پوست، جوش های چرکی روی پوست است. ضایعات متعددی در بدن وجود دارد که شبیه خال یا جوش است که در اکثر موارد شناسایی آنها برای افراد عادی دشوار است.
این درحالی است که بعضی این ضایعات خال گوشتی هیچگونه خطری نداشته و اصولا از نظر پزشکی نیاز به درمان نیز ندارند و صرفا ممکن است از نظر زیبایی نیاز به درمان داشته باشد. اما گروهی از ضایعات نیز وجود دارند که بسیار خطرناک بوده و نیاز به بررسی های متعدد و درمان دارد. در اینجا سعی داریم بعضی از شایعترین آنها را مرور نمائیم و انواع خال گوشتی را بررسی کنیم.
خال چگونه به وجود می آید؟
اکثر خال ها تجمع سلول های رنگدانه ای به نام ملانوسیت هستند. درون ملانوسیت ها ماده ی رنگی به نام ملانین تولید می شود ورنگ تولید شده باعث رنگی شدن سلول های ملانوسیت می شود. توزیع و فراوانی ملانوسیت ها تعیین کننده ی رنگ پوست می باشد. تجمع بیش از حد ملانوسیت ها در مساحت کوچکی از پوست باعث ایجاد خال می شود. گاهی این تجمع با بالا آمدن پوست همان ناحیه همراه می شود که نتیجه ی آن خال برجسته می باشد.
ضایعاتی که بهطور ناگهانی دچار تغییراتی مثل پیدا کردن حاشیه نامنظم، نامنظم شدن رنگ خال، پیدا کردن حاشیه غیر قرینه، خارش، التهاب، خونریزی و … شوند، بایدتحت نظر پزشک و با انجام آزمایشهای لازم در این زمینه برداشته شوند. اما در حالت عادی اگر خال دچار هیچکدام از این تغییرات نشد، برداشتن آن از نظر طبی هیچ ضرورتی ندارد.
جوش گوشتی روی صورت
وجود یک خال رنگی بهخصوص روی صورت، برخی مواقع زیبایی صورت را دوچندان میکند؛ اما گاهی مواقع دانه های گوشتی روی پوست صورت بسیار ناراحت کننده است و باعث کاهش اعتماد به نفس افراد می گردد . امروزه برداشتن آنها، شایع است و شاید در میان اقدامات زیبایی، یکی از پرطرفدارترینها باشد.
اما نکته ای که شایان ذکر است این است که برداشتن خال یا براساس ضرورت طبی صورت میگیرد و یا به خاطر زیبایی. برخی از آنها با توجه به ضرورت پزشکی باید هرچه سریعتر با تشخیص پزشک نمونه برداری و بررسی پاتولوژیک شده و برداشته شوند.
خال گوشتی روی سر
همانند خال گوشتی روی سایر نواحی بدن ، خال گوشتی روی سر نیز باید تحت نظر قرار گرفته شود و در صورت نیاز برای بررسی تبدیل شدن به بدخیمی نظیر ملانوم یا سایر سرطان ها مورد ارزیابی قرار گیرد. مهمترین اقدام تشخیص زود هنگام و درمان به موقع ضایعه از نظر بدخیمی است.
هر گونه تغییر شکل ، اندازه یا رنگ خال گوشتی روی سر می تواند یک نشانه خطر باشد و پزشک بلافاصله با دیدن این علائم خطر اقدام به نمونه برداری و بررسی سیتوپاتولوژیک خال گوشتی روی سر خواهد نمود.
انواع ضایعاتی که ممکن است به شکل خال گوشتی روی سر تظاهر کنند عبارتند از:
۱. خال ساده
این نوع شایعترین ضایعه در سراسر دنیا است و بر اساس مشاهدات انجمن سرطان آمریکا ، این نوع ضایعات معمولا کوچکتر از نیم سانتیمتر بوده و معمولا گرد با سطح صاف می باشد رنگ آنها نیز ممکن است از همرنگ پوست تا قهوه ای یا حتی سیاه باشد.
۲. خال دیسپلاستیک
این نوع خال معمولا شکل نا منظم داشته و معمولا خال های معمولی بزرگتر است . این نوع خال بیشتر در نواحی تحت تابش آفتاب دیده می شود.
۳. سبوریک کراتوزیس
معمولا به شکل یک خال گوشتی رنگی دیده می شود و حتی ممکن است از نیم سانتیمتر نیز بزرگتر باشد و حتی ممکن است از نظر ظاهری کاملا شبیه ضایعات سرطانی پوستی باشد.
۴. دکمه های پوستی اسکین تگ ( Skin Tag)
در ناحیه سر شایع نیستند ولی ممکن است دیده شوند و به صورت خال گوشتی باشند.
اکیدا توصیه می شود هر گونه ضایعه در ناحیه سر، نمونه برداری شده و از نظر سیتوپاتولوژیک مورد ارزیابی قرار گیرد.
خال گوشتی قرمز
معمولا خال گوشتی قرمز ناشی از یک سری ضایعات عروقی است که عبارتند از:
آنژیوما گیلاسی
شایعترین نوع آن آنژیوما گیلاسی (Cherry Angioma) است. این نوع ضایعه بیشتر در افراد بالای 30 سال دیده می شود . علت این بیماری هنوز به درستی شناخته نشده است اما اختلالات هورمونی و تغذیه ای یا زندگی در ارتفاعات و تناس با برخی مواد شیمیایی به عنوان عامل بیماری مطرح است. این ضایعات به ندرت از نیم سانتیمتر بزرگتر می شوند.
گرانولوم پیوژنیک
گاهی مواقع گرانولوم پیوژنیک نیز به شکل یک خال گوشتی قرمز رنگ در سر دیده می شود. این ضایعه ممکن است از نیم سانتیمتر نیز بزرگتر باشد. پیوژنیک گرانولوما در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شود و یک ضایعه خوش خیم است.
عموما پیوژنیک گرانولوم به دنبال گزش و دستکاری و آلودگی های باکتریایی ایجاد می شود سایر علل عبارتند از اختلالات هورمونی ، برخی داروها نظیر ایندیناویر یا راکوتان، برخی از انواع قرص های ضد بارداری.
هرگونه خال قرمز در سر باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت لزوم برداشته شود.
خال گوشتی روی گردن
خال گوشتی گردن یا اسکن تگ یا دکمه پوستی با نام علمی آکروکوردون یا Skin Tag شناخته می شود. این ضایعات معمولا بین 1 تا 6 میلی متر به فرم پایه دار و به ندرت بدون پایه دیده می شود. خال گوشتی گردن بیشتر هم رنگ پوست بوده و گاهی ممکن است به رنگ قهوه ای نیز دیده شود.
شایعترین محل اسکین تگ یا دکمه پوستی در زیر بغل است. (تقریبا 50 درصد بیماران) سایر محل های شایع اسکین تگ عبارتند از گردن (35 درصد) و کشاله ران. این ضایعات در زنان و مردان با سابقه خانوادگی مثبت ، افراد چاق، افرادی با اختلالات قند خون و زنان پس از سن یائیسگی دیده می شود.
علت خال گوشتی در گردن
ممکن است زنان باردار به دلیل تغییر در سطح هورمونها، خال گوشتی در گردن ایجاد کنند. در برخی از افراد بدون هیچ دلیل مشخص این خالها در گردنشان بروز میکند. اسکین تگ معمولا جایی که پوست در برابر خود ساییده می شود ، مانند گردن ،بیشتر رشد میکند، بنابراین میتواند علت بالقوه این عارضه باشد.
خال گوشتی روی زبان
بر اساس گزارش CDC آمریکا 7 درصد افراد دچار ضایعات به شکل خال گوشتی روی زبان می شوند که منشاء اکثر آنها آلودگی به ویروس HPV است. ویروس HPV همانند سایر نقاط بدن ممکن است دهان و زبان را نیز درگیر کند که بر اساس نوع ویروس معمولا ضایعات دهان و زبان از نظر شکلی متفاوت خواهد بود.
خال گوشتی روی زبان و زگیل زبان به اشکال زیر دیده می شود:
پاپیلوم سنگفرشی Squamous Papilloma
شایعترین فرم ضایعات زبان به شکل گل کلم دیده می شود و بیشتر ناشی از ویروس HPV سروتیپ 6 یا 11 است این حالت یک تومور خوش خیم است.
زگیل گوشتی روی زبان
زگیل گوشتی روی زبان و یا همان زگیل معمولی Verruva Vulgaris همانند زگیل های دست و پا است و ناشی از آلودگی با HPV سروتیپ 2 و 4 است این حالت یک تومور خوش خیم است.
هیپرپلازی مخاطی به صورت منطقه ای
این حالت بیشتر به صورت یک برآمدگی صورتی یا قرمز در مخاط زبان و دهان است و بیشتر ناشی از آلودگی با HPV سروتیپ 13 و 32 است این حالت یا تومور خیم است. در کمتر از 10 درصد موارد ممکن است آلودگی به ویروس های HPV 16 یا 18یا سایر سروتیپ های پرخطر ضایعات معمولا ریزی دیده می شود که در اینگونه موارد شانس بروز بدخیمی در آینده بالاتر می باشد.
خال گوشتی روی زبان و زگیل های زبانی بیشتر به دنبال تماس جنسی دهانی با فرد آلوده ایجاد می شود. یکی از راه های شایع انتقال آلودگی جویدن ناخن (در فرد مبتلا به زگیل دست یا زیر ناخن) است. البته چنانچه سیستم ایمنی فرد سالم باشد این شانس بسیار کم خواهد بود ولی چنانچه یک اختلال در سیستم ایمنی وجود داشته باشد یا خراش در مخاط زبان و دهان وجود داشته باشد شانس انتقال آلودگی و بیمار شدن فرد بالا خواهد بود. برای درمان علاوه بر حذف فیزیکی ضایعات باید سیستم ایمنی فرد نیز تقویت شود.
درمان خال گوشتی روی زبان
از قدیمی ترین روش های درمان خال گوشتی روی زبان و زگیل زبانی می توان از کرایوتراپی نام برد. در این روش معمولا بدون بی حسی موضعی و طی چندین جلسه ضایعات از بین خواهد رفت البته شانس عود با این روش درمانی نسبتا بالا است.
از روش های دیگر درمانی می توان الکتروسرجری را نام برد که با توجه به ماهیت آن حتما نیاز بی بی حسی یا بیهوشی دارد و معمولا طی یک جلسه قابل انجام است و شانس عود آن نیز پائین است از معایب این روش باید به دردناک بودن آن اشاره نمود.
جدیدترین روش درمان لیزر سرجری است که معمولا با بی حسی موضعی و طی یک جلسه انجام می شود شانس عود بیماری بسیار پائین است و معمولا دردناک نیست. در ویدیو زیر برداشتن خال با لیزر توسط دکتر انتظاری را می توانید مشاهده کنید:
پیشگیری از بروز خال گوشتی روی زبان و زگیل گوشتی روی زبان
✅ مهمترین اقدام تزریق واکسن گارداسیل است که باید در سه نوبت در عضله بازو تزریق شود.
✅ یکی از توصیه های مهم پرهیز از تماس جنسی دهانی با فرد آلوده است همچنین توصیه می شود از بوسه های عمیق با دهان باز با افراد آلوده پرهیز شود.
✅ در صورتیکه به خال گوشتی روی زبان یا زگیل دهان و زبان مبتلا هستید حتما این موضوع را با شریک جنسی و اعضای خانواده خود به اشتراک بگذارید تا مانع آلوده شدن آنها شوید.
✅ توصیه می شود از دستکاری یا کندن ضایعات زگیل در دهان یا روی زبان پرهیز شود زیر این اقدام باعث گسترش و پراکنده شدن ضایعات شود.
✅ یکی از توصیه های مهم نیز پرهیز از سیگار و الکل است زیرا این موارد باعث سرکوب سیستم ایمنی خواهد بود.
کلوئید (گوشت اضافه)
کلوئید یا گوشت اضافه در واقع واکنش بیش از حد بدن برای ترمیم زخم است. کلوئید به شکل یک برآمدگی معمولا قرمز یا بنفش رنگ است و معمولا با خارش همراه است. البته در صورتی که فعال نباشد خارش ندارد. بیشتر در افرادی که پوست های سبزه دارند دیده می شود.
کلوئید در هر ناحیه ای بدن می تواند ایجلد شود اما اغلب آنها در لاله گوش، شانه ها، پشت، قفسه سینه، و یا گونه است. کلوئید معمولا خطرناک نیست و نیاز به درمان ندارد.
در صورتی که خارش داشته باشد ممکن است از نظر پزشکی نیاز به درمان داشته باشد ولی در سایر موارد نیاز به درمان نیست مگر از نظر ظاهری و زیبایی آزار دهنده باشد.
اسکین تگ (skin Tag)
اسکین تگ در واقع برامدگی هایی از جنس پوست هستند که پایه نازکی دارند و شبیه خال گوشتی هستند. اسکین تگ معمولا در مکان هایی که پوست شما نازک تر است مانند گردن، زیر بغل، کشاله ران تشکیل می گردد. در اکثر موارد، یک زمینه ژنتیکی و سابقه خانوادگی مثبت وجود دارد.
معمولا این نوع از خال گوشتی هیچگونه خطری برای فرد ایجاد نمی کند و نیاز به درمان ندارد. اما اگر دردناک شده یا تحریک پذیر شود و یا خونریزی نماید حتما باید تحت درمان قرار گیرد. برای درمان از کرایوتراپی، یا کوتر استفاده می شود. امروزه بهترین روش درمان استفاده از لیزر است که معمولا بدون درد یا خونریزی به راحتی با لیزر از بین می روند.
به هیچ عنوان نباید از روش های خانگی برای از بین بردن آنها استفاده نمود زیر باعث خونریزی و عفونت می گردد.
زگیل پوستی
انواع زگیل های پوستی در واقع نوعی عفونت پوستی با یک ویروس است که در هرجای بدن ممکن است دیده شود. آلودگی به ویروس ممکن است بدون علامت باشد یا با علائم موقت به شکل برجستگی های دندانه دار روی پوست یا خال گوشتی یا گوشت اضافه همراه باشد.
زگیل تناسلی در مردان و زگیل تناسلی در زنان از شایعترین زگیلهای خطرناک محسوب میشوند که باید درمان شود. جالب است بدانید زگیل تناسلی در کودکان نیز شایع است.
در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند نظیر افراد دیابتی، پیوند کبد، پیوند کلیه، مصرف طولانی مدت داروهای سرکوب کننده ایمنی، ممکن است ضایعات سریعتر رشد نمایند یا به تعداد بسیار زیادی در بدن مشاهده شوند. در اینگونه موارد علاوه بر کنترل دارویی باید ضایعات را نیز با روش های گوناگونی درمان نمود. یکی از بهترین روش ها استفاده از لیزر است.
در زیر ویدئو لیزر زگیل تناسلی نشان داده شده است
[irp posts=”3461″ name=”خال گوشتی روی آلت و خطرات کندن آن”]
زگیل در ناحیه آلت تناسلی بیشتر شبیه خال گوشتی است و همواره نگران کننده است و با توجه به اینکه فرد را در معرض سرطان های آلت قرار می دهد نیاز به اقدامات تشخیصی بیشتر و پیگیری های مکرر دارد. در گروهی از موارد ممکن است به منظور پیشگیری از سرطان بتوانیم از واکسن نیز استفاده نمائیم.
فولیکولیت (جوش های چرکی پس از تراشیدن موها)
در شرایطی که فرد مستعد باشد ممکن است به دنبال تیغ زدن یا بند انداختن موهای زائد و یا حتی تراشیدن ریش و سبیل در آقایان، ضایعاتی قرمز رنگ و بعضا دردناک و حتی چرکی به شکل جوش های کوچک چرکی یا حتی به شکل خال گوشتی ایجاد شود.
این حالت ناشی از التهاب عفونی فولیکول مو است و معمولا نیاز به درمان آنتی میکروبیال موضعی یا خوراکی دارد. برای پیشگیری از این حالت استفاده از صابون و یا شوینده مناسب و اجتناب از حمام های خیلی گرم کمک کننده است.
درماتوفیبروم
درماتوفیبروم معمولا به شکل خال گوشتی برجسته قهوه ای تا قرمز روی پوست ساق پا است و به دلیل وجود رشته های عصبی و عروق خونی معمولا دردناک بوده و مستعد خونریزی نیز می باشند.
این نوع از خال گوشتی به دنبال یک ضربه کوچک یا حتی نیش حشرات ممکن است دچار خونریزی شده یا عفونی شود. بنابرین به این دلیل نیازمند درمان است. گاهی مواقع ممکن است پزشک به ضایعات مستعد بدخیمی مشکوک شده و بیوپسی و نمونه برداری لازم باشد. گاهی ممکن است ضایعه بین 1 تا 2 سانتیمتر قطر داشته باشد. در اینصورت حتما باید نمونه برداری و درمان مناسب انجام شود. در غیر اینصورت درمان لازم نیست. یکی از بهترین روش های درمانی استفاده از لیزر است.
فرق گوشت اضافه و زگیل
یکی از مشکلاتی که بسیاری از مردان با آن مواجه هستند, عدم شناخت دقیق از بیماری زگیل در ناحیه تناسلی است. بسیاری از افراد به دلیل ختنه نا مناسب دارای اسکار (گوشت اضافه در ناحیه ختنه گاه ) هستند. این حالت بیشتر در ناحیه ختنه گاه و به ندرت در خط میانی پوست کیسه بیضه دیده می شود.
این حالت ممکن است از نظر ظاهری کاملا شبیه زگیل تناسلی باشد ولی فقط در ناحیه ختنه گاه دیده می شود. این حالت معمولا در خانم ها دیده نمی شود.
یکی از مشکلات دیگری که ممکن است به شکل گوشت اضافه در ناحیه تناسلی دیده شود اسکین تگ (دکمه پوستی) است. این پدیده بیشتر در نواحی چین دار مثل کشاله ران دیده می شود و معمولا روی آلت تناسلی ایجاد نمی شود.
متاسفانه به دلیل شباهت ظاهری زگیل تناسلی با این ضایعات بسیاری از افرادی که به زگیل تناسلی مبتلا می شوند با خود فکر می کنند که اینها نیز گوشت اضافه در ناحیه تناسلی است و ممکن است تا مدتها به پزشک مراجعه نکنند.
نکات مهم در رابطه با درمان خال گوشتی
در صورتی که مبتلا به خال در صورت یا بدن دارید و مایل به از بین بردن خال هستید:
- حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید.
- ممکن است قبل از آغاز درمان نیاز به نمونه برداری و بررسی پاتولوژیک باشد.
- انتخاب نوع و روش درمانی پس از معاینه و ارزیابی های تکملی توسط پزشک خواهد بود و بهترین روش از بین بردن خال قابل پیش بینی نیست.
- در صورتی که نیاز به انجام لیزر یا آر اف باشد معمولا درد یا خونریزی پس از برداشتن خال نادر یا بسیار ناچیز است.
- از حمام آفتاب یا برنزه شدن پرهیز کنید.
- حتما برای تشخیص نوع ضایعه و بررسی ریسک احتمالی به پزشک مراجعه کنید.
- ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد.
دکتر عباس انتظاری متخصص طب پیشگیری