جوش واژینال یکی از مشکلات شایع در میان زنان است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های باکتریایی، تحریکات پوستی یا بیماری‌های پوستی ایجاد شود. این جوشها ممکن است دردناک، قرمز و گاهی همراه با ترشحات چرکی باشند. در این مقاله، به بررسی علل، روش‌های تشخیص و درمان جوش واژینال پرداخته و راهکارهای پیشگیری از بروز آن را معرفی خواهیم کرد.
علل شایع این بیماری
جوشهای واژینال ممکن است در اثر عوامل مختلفی ایجاد شوند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
1. فولیکولیت (التهاب فولیکول مو)
فولیکولیت زمانی رخ می‌دهد که فولیکول‌های مو ملتهب یا عفونی شوند. این مشکل معمولاً به دلیل اصلاح ناحیه تناسلی با تیغ یا روش‌های دیگر ایجاد می‌شود و به صورت جوشهای قرمز و دردناک ظاهر می‌شود.
2. آکنه تناسلی
مشابه آکنه روی صورت، جوشهای واژینال ممکن است ناشی از مسدود شدن منافذ پوست با چربی و سلول‌های مرده باشند. این جوشها معمولاً با نقاط سرسیاه یا سرسفید همراه هستند.
3. کیست‌های اپیدرموئید
این کیست‌ها به صورت کیسه‌های کوچک پر از کراتین در زیر پوست ظاهر می‌شوند و معمولاً بدون درد هستند. اما در صورت عفونت، ممکن است متورم و دردناک شوند.
4. عفونت‌های ویروسی و باکتریایی
تبخال تناسلی: ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) که باعث ایجاد تاول‌های دردناک می‌شود.
زگیل تناسلی: ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که به صورت زگیل‌های کوچک و برجسته ظاهر می‌شود.
مولوسکوم کونتاژیوزوم: عفونت ویروسی که برجستگی‌های گرد و مرواریدی ایجاد می‌کند.
5. درماتیت تماسی و حساسیت‌های پوستی
استفاده از صابون‌ها، لوسیون‌ها و محصولات معطر می‌تواند موجب تحریک پوست و ایجاد جوش واژینال شود.
تشخیص جوشهای واژینال
برای تشخیص دقیق جوشهای واژینال، پزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند:
سابقه پزشکی بیمار (زمان شروع جوشها، علائم همراه مانند خارش یا ترشح)
معاینه فیزیکی جهت ارزیابی نوع و شدت جوشها
آزمایشات آزمایشگاهی (در صورت نیاز) برای بررسی وجود عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی
برای تشخیص جوش واژینال، پزشک باید جوشها را معاینه کند. شاید بتواند بر اساس ظاهر آنها، ماهیت آنها را تشخیص دهد. شما باید به پزشک خود موارد زیر را بگویید:
- چه زمانی جوشها را مشاهده کردید؟
- آیا جوشها ترشح دارند؟
- آیا ظاهر جوشها در طول زمان تغییر کرده است؟
- آیا جوشها با درد و خارش همراه هستند؟
اگر نقاط برآمده نزدیک واژن به شکل جوش نباشند، پزشک احتمالاً در مورد رابطه جنسی اخیر از شما سؤال می‌کند.
تشخیص جوش چرکی واژن
اگر نمی‌دانید که نقاط برآمده یا ضایعات روی ناحیه تناسلی (یا حتی دیگر قسمت‌های بدن) چه چیزی هستند، به پزشک مراجعه کنید. اگر جوش تناسلی نباشند باید برای عفونت معاینه شوید. اگر از لحاظ جنسی فعال هستید باید احتیاط کرده و موارد ایمنی را رعایت کنید. اگر برجستگی‌ها با درد، چرک یا ترشح همراه هستند، بهترین کار این است که سریعاً به پزشک مراجعه کنید. در این صورت، اگر برجستگی‌ها جوش نباشند، می‌توان درمان مناسب را برای آنها در پیش گرفت.
روش‌های درمانی
1. درمان‌های خانگی
کمپرس گرم: استفاده از حوله گرم روی ناحیه جوش برای کاهش التهاب و باز شدن منافذ پوست
حفظ بهداشت فردی: شستشوی ناحیه تناسلی با آب ولرم و صابون‌های ملایم و بدون عطر
پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد برای جلوگیری از تحریک پوست و تعریق بیش از حد
2. درمان دارویی
آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی برای درمان فولیکولیت‌های عفونی
داروهای ضدویروسی مانند آسیکلوویر برای درمان تبخال تناسلی
کرم‌های ضد قارچ در صورت وجود عفونت قارچی
داروهای ضدالتهاب و آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش تحریکات پوستی
اگر پزشک شما تأیید کرده است که جوش تناسلی دارید، برای درمان چند گزینه در اختیار دارید. از همه مهم‌تر باید روی بهداشت و تمیز نگه داشتن پوست تمرکز کنید. اگر جوشها با خارش یا درد همراه باشند، می‌توانید یک دستمال تمیز را با آب گرم خیس کنید و روی جوشها قرار دهید. سپس پوست را خشک کنید. اگر مطمئن نیستید که جوشها مسری نیستند، هر بار از یک حوله تمیز مجزا استفاده کنید.
ممکن است پزشک درمان موضعی هم تجویز کند. این دارو می‌تواند آنتی بیوتیک، آنتی هیستامین یا داروی ضدجوش باشد. اما برای درمان جوشهای واژینال، نباید از داروهای ضد آکنه بدون نسخه استفاده کنید مگر اینکه پزشک آن را تأیید کند.
اگر از موادی مانند بنزوئیل پروکساید استفاده می‌کنید، باید از مقادیر کم و تنها به صورت موضعی روی پوست سطح خارجی ناحیه تناسلی استفاده کنید. پمادهای ضد آکنه را نباید روی سطوح داخلی یا خارجی ناحیه تناسلی یا هر نقطه حساس بدن استفاده کنید مگر اینکه تحت تجویز و نظارت مستقیم دکتر باشد.
راه‌های پیشگیری از جوش واژینال
اجتناب از اصلاح با تیغ یا استفاده از روش‌های جایگزین مانند لیزر
استفاده از لباس‌های زیر نخی و تعویض منظم آنها
رعایت بهداشت فردی و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی
عدم استفاده از محصولات بهداشتی معطر و مواد شیمیایی قوی
رعایت نکات ایمنی در روابط جنسی و استفاده از کاندوم برای پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی
پرسش‌های متداول درباره جوش واژینال
1. آیا جوش واژینال خطرناک است؟ بیشتر جوشهای واژینال بی‌ضرر هستند و به خودی خود بهبود می‌یابند، اما برخی موارد ممکن است نشانه‌ای از عفونت جدی‌تر باشند.
2. آیا می‌توان جوش واژینال را ترکاند؟ خیر، ترکاندن جوش واژینال می‌تواند باعث پخش عفونت و افزایش التهاب شود.
3. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ اگر جوشها همراه با درد شدید، تب، ترشحات غیرعادی یا عدم بهبود پس از چند روز باشند، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
4. آیا استرس می‌تواند باعث جوش واژینال شود؟ بله، استرس می‌تواند منجر به تغییرات هورمونی شده و احتمال ایجاد جوش را افزایش دهد.
دکتر عباس انتظاری، متخصص طب پیشگیری
