به عفونت واژن، واژینوز گفته می شود. واژینیت یا التهاب واژن ممکن است به دلیل واژینوز یا سایر عوامل مانند آلرژی، سوزش یا کاهش هورمون زنانه استروژن اتفاق بیفتد. پس واژینو با واژینیت تفاوت دارد. واژینیت یک بیماری بسیار شایع است که بیشتر در زنان در سنین باروری دیده می شود.
طبق گزارشات، عفونت واژن ناشی از باکتری (واژینوز باکتریایی) بیش از 21 میلیون زن در سنین 14 تا 49 سال را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری می تواند باعث خارش دستگاه تناسلی، درد یا سوزش و اغلب ترشح غیر طبیعی از واژن شود. وقتی دستگاه تناسلی خارجی نیز ملتهب باشد، ممکن است از این بیماری به عنوان ولوو واژینیت یاد شود. التهاب دهانه رحم (cervicitis) نیز ممکن است وجود داشته باشد. رایج ترین اصطلاحاتی که توسط عموم مردم برای واژینیت و واژینوز استفاده می شود “عفونت مخمر” و “عفونت واژن” است.
واژن به طور معمول تعادل پویای فلور طبیعی را حفظ می کند. که مخلوطی از میکروب های “خوب” را شامل می شود که به محافظت از واژن، حفظ محیط اسیدی آن و جلوگیری از رشد میکروب های بیماری زا کمک می کند. لاکتوباسیلها بیشترین باکتریهای طبیعی فلور هستند که در آن مخلوطی از میکروب های دیگر مانند کورینباکتری و مقداری مخمر نیز یافت می شود.
مقدار کمی ترشحات واژن در روز طبیعی است که معمولاً شفاف یا شیری رنگ است و از نظر قوام و کمیت در چرخه قاعدگی زنان متفاوت است.
واژینیت چیست؟
واژینیت اصطلاحی است که شامل انواع مختلفی از سوزش های واژن مانند عفونت های مخمری و تریکومونیازیس است. واژینوز نوعی واژینیت است.
علائم واژینیت
علائم واژینیت شامل موارد زیر است:
- درد
- بو
- خارش
- ترشح
واژینوز چیست؟
این عفونت شایع معمولا زنان 15 تا 44 سال را درگیر می کند. واژینوز به دلیل عدم تعادل در فلور واژن، باکتری های “خوب” و “بد” که در واژن زندگی می کنند، ایجاد می شود.
علائم واژینوز
این علائم بسیار شبیه به علائم واژینیت است که شامل موارد زیر است:
- خارش
- ترشحات بد بو
- تحریک پذیری
- مقاربت دردناک
- ادرار دردناک
- ترشحات سفید مایل به خاکستری
علل واژینیت و واژینو
هر چیزی که تعادل فلور طبیعی را مختل کند و یا باعث تحریک بافت های واژن یا ولو شود، می تواند به طور بالقوه باعث واژینیت شود.
شایعترین علل واژینیت و واژینوز (تا 90٪) عفونتهای ناشی از:
1- واژینوز باکتریال، ناشی از تغییر پیچیده فلور واژن با کاهش تعداد لاکتوباسیلهای طبیعی و افزایش باکتریهای دیگر از جمله Gardnerella vaginalis و Mycoplasma hominis.
2- عفونت کاندیدا آلبیکانس (مخمر)، که کاندیدیازیس نیز نامیده می شود، و گاهی اوقات توسط سایر گونه های کاندیدا نیز ایجاد می شود.
3- عفونت تریکوموناس واژینالیس، که تریکومونیازیس یا “تریک” نیز نامیده می شود، یک عفونت انگلی است که از طریق مقاربت جنسی منتقل می شود.
برخی از دلایل دیگر واژنیت عبارتند از:
- واکنش های آلرژیک و تحریک کننده به محصولات بهداشتی زنانه، استفاده از فرآورده های نفتی در واژن، حمام حباب دار، لباس زیر محکم (به ویژه موارد ساخته شده با پارچه های مصنوعی که رطوبت دارند)، عطرها، صابون های خوشبو کننده، استفاده از ورق های نرم کننده پارچه، کاندوم لاتکس، و غیره.
- نازک شدن پوست و از دست دادن مخاط و رطوبت واژن که به دلیل کاهش استروژن اتفاق میفتد. به این اتفاق واژنیت آتروفیک گفته می شود و در درجه اول در زنان در دوران یائسگی و بعد از آن دیده می شود.
- عدم تعادل هورمونی
- یک شی خارجی در واژن (مانند یک تکه کوچک دستمال توالت در کودک، یا تامپون فراموش شده در یک زن به هنگام قاعدگی) که می تواند باعث سوزش و ایجاد عفونت شود.
واژینوز باکتریایی می تواند خطر عفونت های دستگاه تناسلی، به ویژه بیماری های مقاربتی (STD) در زنان را افزایش دهد. بیماریهای مقاربتی غیر از عفونت تریکوموناس، که گاهی اوقات می تواند باعث واژینیت و یا واژینوز شود، موارد زیر را شامل می شود:
- کلامیدیا
- تبخال
- HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)
- سوزاک
- HIV
علائم واژینوز و واژینیت
علائم و نشانه های مرتبط با واژینیت و واژینوز ممکن است مبهم و غیر اختصاصی باشد که شامل خارش عمومی، درد، سوزش، قرمزی و تورم واژن می شود. بسته به علت، برخی علائم و نشانه های مشخص ممکن است وجود داشته باشند که شامل یک یا چند مورد زیر است:
#عفونت باکتریایی (واژینوز):
ترشحات رقیق، خاکستری یا شیری همراه با بوی نامطبوع ماهی مانند واژن (به دلیل مواد شیمیایی به نام آمین ها که باعث افزایش pH واژن می شوند) که به ویژه پس از مقاربت جنسی قابل مشاهده است. خارش و سوزش واژن ممکن است وجود داشته باشد یا نداشته باشد. اکثر زنان مبتلا به واژینوز باکتریایی هیچ علائمی ندارند.
#عفونت مخمر (کاندیدیازیس):
ترشحات واژینال که می تواند مانند پنیر دلمه ای غلیظ و سفید باشد، همراه با خارش، سوزش، ادرار همراه با سوزش، قرمزی و تورم، و رابطه جنسی دردناک.
#عفونت ناشی از تریکوموناس (تریکومونیازیس):
ترشحات واژن مایل به سبز یا زرد که ممکن است همراه با “کف” و بوی نامطبوع، خارش، قرمزی، رابطه جنسی دردناک و ادرار دردناک باشد. در معاینه لگن ممکن است زخم های کوچک قرمز بر روی دیواره های واژن یا دهانه رحم دیده شود. با این حال، بسیاری از زنان مبتلا به تریکومونیازیس علائم قابل توجهی ندارند.
#واژینیت آتروفیک:
این وضعیت در برخی از زنان به هنگام ورود به دوران یائسگی یا در دوران یائسگی رخ می دهد، که به عنوان نازک شدن دیواره واژن تعریف می شود. زنان مبتلا ممکن است دچار خشکی واژن، خارش یا سوزش، درد در حین رابطه جنسی و مقدار کمی خونریزی پس از مقاربت جنسی شوند.
به ندرت، دلایل واژینیت یا واژینوز ممکن است منجر به عوارضی مانند التهاب دهانه رحم یا پوشش رحم یا بیماری التهابی لگن (PID) شود. در زنان باردار، واژینوز گاهی اوقات می تواند باعث درد زایمان زودرس، زایمان زودرس، نوزادان کم وزن و در بعضی موارد منجر به انتقال عفونت از مادر به نوزاد تازه متولد شده شود.
زنانی که کمبود ویتامین D دارند و باردار هستند ممکن است بیشتر به واژینوز باکتریایی مبتلا شوند. واژینوز باکتریایی نیز ممکن است با سقط در سه ماهه دوم بارداری همراه باشد.
پیشگیری
پیشگیری از واژینوز یا واژینیت همیشه امکان پذیر نیست، اما می توانید اقداماتی را برای کاهش ابتلا یا بازگشت آن انجام دهید. این مراحل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
⛔ از دوش گرفتن یا حمام واژینال مکرر خودداری کنید.
⛔ از محصولات بهداشتی زنانه، صابون های معطر و سایر مواد محرک شیمیایی بالقوه خودداری کنید.
⛔ از لباس تنگ و لباس زیر مصنوعی که ممکن است رطوبت را به دام بیندازد خودداری کنید.
⛔ رابطه جنسی ایمن داشته باشید.
⛔ بهداشت را رعایت کنید(و به کودکان بیاموزید).
درمان
چندین درمان موضعی استاندارد (کرم ها یا شیاف هایی که داخل واژن قرار داده شده اند) برای واژینوز باکتریایی و عفونت های مخمری، و همچنین درمان های خوراکی برای واژینوز باکتریایی، کاندیدیازیس و تریکومونیا وجود دارد. چندین گزینه مختلف زمان بندی و دوز بندی وجود دارد. زنان همیشه باید از دستورالعمل های ارائه شده پیروی کنند.
غالبا، برای تریکومونیازیس و سایر عفونتهای مقاربتی، درمان شریک جنسی زن برای افزایش میزان درمان و جلوگیری از عفونت مجدد توصیه می شود. تریکومونیازیس معمولاً در مردان محدود است و طی دو هفته برطرف می شود.
اگر عفونت مخمر نه چندان پیشرفته مجدداً رخ دهد و زن علائم را تشخیص دهد، ممکن است درمان بدون نسخه کافی باشد. با این حال، اگر علائم یک زن عود کرد یا ادامه داشت، باید با پزشک خود مشورت کند.
متخصص طب پیشگیری