مولوسکوم چیست

مولوسکوم عفونی (Molluscum contagiosum) (مولوسکوم کنتاژیوزوم) یک بیماری پوستی ویروسی است و به شکل دانه‌های ریز نرم و محکم به رنگ‌های سفید یا صورتی و بصورت تکی یا گروهی ممکن است روی پوست ظاهر گردد. این عارضه معمولاً حالث ثانویه دارد و بعد از آلوده شدن به یک‌سری از باکتری‌ها ویروس مولوسکوم  نیز وارد بدن شده و فعالیت می‌کند. یکی از تظاهرات شایع این بیماری دانه های سفید روی اندام تناسلی است که بعضا بسیار باعث نگرانی و کاهش اعتماد به نفش در بیماران می شود.

مولوسکوم تناسلی

گاهی مواقع جوش سر سفید در ناحیه تناسلی زنان ممکن است با آکنه ژنیتال شباهت زیادی داشته باشد. گاهی به آن زگیل آبکی نیز می گویند

این ویروس از طریق تماس مستقیم منتشر می شود و در کودکان شایع‌تر است. اما این ویروس با تماس جنسی هم می‌تواند گسترش یابد و می‌تواند در افراد با سیستم های ایمنی در معرض خطر هم رخ دهد. مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم‌ می‌تواند از طریق خاراندن یا مالش ضایعات نیز منتقل شود.

تفاوت مولوسکوم و زگیل تناسلی چیست؟

راه های انتقال بیماری مولوسکوم تناسلی

زگیل آبکی بواسطه‌ لمس کردن و در تماس بودن با پوست آلوده منتقل می‌شود و قدرت سرایت یافتن آن بسیار بالاست بطوری‌که حتی اگر فرد سالم با حوله، لباس‌ها و حتی اسباب بازی‌های شخص مبتلا در ارتباط باشد، امکان ظاهر شدن دانه‌های مولوسکوم  بر بدن وی نیز وجود دارد.

هم‌چنین خود شخص آلوده هم نباید چندان به آن دست بزند و اکیداً توصیه می‌گردد که از خراشیدن آن جلوگیری شود؛ چرا که دیده شده با این کار به قسمت‌های دیگر بدن فرد هم سرایت کرده است.

زگیل آبکی تناسلی در بزرگسالان ممکن است از طرق جنسی منتقل شود و محل رایج بروز مولوسکوم، آلت تناسلی در مردان است. در واقع رابطه‌ی جنسی یکی از اصلی‌ترین راه‌های انتقال است که در بزرگسالان معمولاً از این طریق مولوسکوم  منتقل می‌شود چرا که یکی از قسمت‌هایی که دانه‌های مولوسکوم  در آن دیده می‌شود اندام تناسلی است که می‌تواند شامل اطراف یا روی آلت مردانگی، مهبل، معقد و اطراف آن باشد، و نیز محققان این احتمال را می‌دهند که این عارضه‌  پوستی از طریق حمام، سونا و استخر عمومی نیز منتقل می‌شود که البته این نظریه تاکنون به اثبات علمی نرسیده است.

نشانه های مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم‌ چیست؟

در این بیماری چند برجستگی کوچک گنبدی شکل ظاهر میشوند و با فشردن ترشحات شیر بسته مانند خارج میشود . ممکن است به مدت دو هفته تا چند سال باقی بمانند. مولوسکوم  معمولا به شکل برجستگی های مروارید شکلی به اندازه یک خال بر روی ران، کفل، اندام تناسلی و گاهی صورت ظاهر می شود. این بیماری از طریق تماس با اشیا آلوده، مقاربت و یا تماس پوستی منتقل می شود. این عارضه ممکن است بدون درمان ناپدید می شوند.

مولوسکوم کنتاژیوزوم در زنان

مکان های شایع برای ضایعات مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم ‌روی صورت، تنه و دست ها و پاهای کودکان و آلت تناسلی، شکم و بخش داخلی ران های بزرگسالان هستند. عارضه معمولا به ایجاد کورک هایی منتهی می‌شود که:

-معمولا درد نمی‌کنند اما می‌توانند خارش داشته باشند.

-کوچک هستند (با قطر 2 تا 5 میلی‌متر)

-در مرکز گودی دارند.

-در ابتدا سفت، گنبدی شکل و به رنگ گوشت هستند.

-با گذر زمان نرم‌تر می شوند.

-ممکن است با گذر زمان سرخ شده و مایع داخل آنها خالی شود.

-هسته مرکزی آنها یک ماده سفید و مومی شکل دارد.

در افرادی که سیستم ایمنی طبیعی دارند، مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم‌ معمولا پس از یک دوره چند ماهه تا چند ساله خودبخود ناپدید می شود. در افرادی که ایدز یا عوارض دیگری دارند که بر سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد، زخم های مرتبط با مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم‌ می توانند گسترده و بطور خاص مزمن باشند.

تشخیص مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم ‌بر اساس ظاهر متمایز زخم آن است. اگر تشخیص مورد تردید باشد، پزشک می‌تواند با نمونه ‌برداری از ضایعه و بررسی سیتوپاتولوژیک تشخیص را قطعی کند. اگر هر گونه نگرانی در مورد مشکلات سلامت مرتبط دارید، پزشک می‌تواند وجود اختلال های نهفته را بررسی کند.

بهترین روش درمان مولوسکوم

مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم‌ در زنان و مردان معمولا خودبخود برطرف می‌شود و نیاز به درمان ندارد، بنابراین درمان همیشه ضروری نیست. اما در مواردی که ضایعه طی 2 تا 4 ماه خود به خود بهبود نیابد یا در صورتی که شک به مشکلات ثانویه مطرح باشد ممکن است پزشک با روش های مختلفی اقدام به درمان نماید

استفاده از کرایوتراپی و داروی موضعی در این بیماری کاربرد دارد. پس از درمان با روش انجماد (کرایوتراپی) ممکن است برای مدت نسبتا طولانی جای زخم روی پوست باقی بماند ولی در نهایت بهبود خواهد یافت.  اما در صورتی که ضایعات متعدد باشند لیزر کاربرد دارد. لیزر یکی از بهترین و سریعترین روش های درمانی است و معمولا عوارض بسیار کمی دارد

تشخیص و درمان جوش دستگاه تناسلی زنان معمولا باید سریعتر انجام شود زیرا ممکن است با برخی از بیماری های دیگر نظیر زگیل تناسلی شباهت داشته باشد در 10 درصد موارد ویروس زگیل تناسلی پرخطر بوده و می تواند باعث بروز عوارض جدی شود. لذا درمان جوش دستگاه تناسلی زنان نسبت به مردان اولویت بالاتری دارد

آیا مولوسکوم خطرناک است؟

مولوسکوم کنتاژیوزوم‌ خطرناک نیست، اما ظاهر ناخوشایندی بر پوست ایجاد می کند. مولوسکوم شامل ضایعات پوستی بدون درد، سفید، کوچک و دکمه ای شکل میباشد که میتواند در شکم، ناحیه تناسلی، صورت و یا باسن رشد کند. این بیماری در کودکان شایع تر است اما در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد‌.

پیشگیری از بیماری مولوسکوم کانتوژیوزوم

برای جلوگیری از مبتلا شدن به این عارضه پوستی تنها کافی‌ است توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنید و از تماس داشتن با قسمت‌های آلوده شده خودداری کنید، شستن دست‌ها با آب و صابون یکی از راه‌های مفید برای جلوگیری از انتقال مولوسکوم  است.

همچنین در رابطه‌ی جنسی برای جلوگیری از انتقال می‌بایست از کاندوم استفاده شود، البته نباید از کاندوم بعنوان ابزار پیشگیری‌کننده قطعی انتظار داشته باشیم زیرا کاندوم فقط میتواند آلت تناسلی را محفوظ بدارد در حالی‌که در معاشقه و ارتباط بدن، احتمال انتقال کم نیست به همین جهت رابطه جنسی افراد بهتر است به یک شریک جنسی محدود گردد

برای پیش‌گیری از مولوسکوم‌ کنتاژیوزوم ‌از راهنمایی های زیر پیروی کنید:

-از تماس مستقیم با فردی که ممکن است این عارضه را داشته باشد، اجتناب کنید

-اگزمای (eczema) نهفته را در کودکان درمان کنید.

-از نظر روابط جنسی خویشتن‌دار باشید یا تنها با یک فرد غیرآلوده رابطه جنسی داشته باشید (کاندوم های مردانه و زنانه نمی‌توانند حفاظت کامل را تضمین کنند. زیرا ویروس می‌تواند در نواحی یافت شود که با کاندوم پوشیده نمی‌شوند)

-از وسایل بهداشتی نظیر تیغ، حوله و نظائر آن به صورت مشترک به هیچ عنوان استفاده نکنید

-در استخرهای عمومی مواظب تماس با افراد آلوده باشید و از سالم بودن آب اطمینان حاصل کنید و از استفاده مشترک از وسایل شخصی مثل حوله اکیداً خودداری نمایید.

در صورتی که خود یا همسرتان مبتلا به ضایعات برجسته یا جوش های چرکی روی آلت یا جوش زیر پوستی در ناحیه تناسلی هستید:

1. حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید
2. به هیچ عنوان جوش ها یا ضایعات را فشار ندهید یا نترکانید زیرا این اقدام باعث تشدید آسیب به بافت های مجاور و گسترش عفونت می گردد  
3. از لباس های زیر کشاد و نخی استفاده کنید
4. شستشوی مداوم و خشک کردن مناسب ناحیه آلت تناسلی و کشاله ران بسیار کمک کننده است
5. به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان یا کندن جوش ها نکنید 
6. به هیچ عنوان از تیغ برای از بین بردن موهای زائد این ناحیه استفاده نکنید
7. از تماس جنسی بدون محافظ اجتناب کنید 
8. حتما برای تشخیص نوع ضایعه و بررسی ریسک احتمالی به پزشک مراجعه کنید
9. ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد

دکتر عباس انتظاری متخصص طب پیشگیری