ویروس HPV – رازهای نهفتگی، خطرات و راه‌های پیشگیری – نقش واکسیناسیون

ویروس HPV – رازهای نهفتگی، خطرات و راه‌های پیشگیری – نقش واکسیناسیون

فهرست مطالب

ویروس HPV چیست؟ رازهای نهفتگی، خطرات و راه‌های پیشگیری

آیا می‌دانید ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) شایع‌ترین عفونت منتقله از راه جنسی در جهان است؟ این ویروس با بیش از ۲۰۰ نوع مختلف، از زگیل‌های تناسلی بی‌خطر تا سرطان‌های خطرناک مانند سرطان دهانه رحم را شامل می‌شود. در این مقاله، همه چیز درباره چرخه عفونت HPV، نهفتگی، کنترل ایمنی و بهترین روش‌های پیشگیری (مانند واکسن گارداسیل) را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.

ویروس HPV چگونه وارد بدن می‌شود؟

HPV از طریق تماس پوست یا مخاط، به‌خصوص در روابط جنسی، منتقل می‌شود. این ویروس به لایه‌های پایه پوست یا مخاط (اپیتلیوم) نفوذ کرده و در آنجا تکثیر می‌شود. در بسیاری از موارد، عفونت بدون علامت است و فرد متوجه حضور ویروس نمی‌شود.
یکی از ویژگی‌های عجیب HPV، توانایی آن در نهفتگی است. در این حالت:
  • ویروس در سلول‌های پایه پوست یا دهانه رحم پنهان می‌شود.
  • فعالیت ژن‌های ویروسی کاهش می‌یابد و سیستم ایمنی نمی‌تواند آن را شناسایی کند.
  • ویروس می‌تواند سال‌ها نهفته بماند و در شرایطی مانند استرس یا ضعف ایمنی دوباره فعال شود.
این نهفتگی باعث می‌شود HPV پایدار بماند و پاکسازی کامل آن چالش‌برانگیز شود.
سیستم ایمنی بدن در برابر HPV دو نوع پاسخ دارد:
  1. ایمنی ذاتی: در مراحل اولیه، بدن مولکول‌های ویروسی را شناسایی می‌کند.
  2. ایمنی تطبیقی: سلول‌های T سعی می‌کنند سلول‌های آلوده را نابود کنند.
اما HPV با ترفندهایی مثل کاهش نمایش آنتی‌ژن‌ها، از شناسایی فرار می‌کند. به همین دلیل، ویروس گاهی نهفته باقی می‌ماند و در آینده ضایعاتی مانند زگیل تناسلی یا ضایعات پیش‌سرطانی ایجاد می‌کند.

زگیل تناسلی و سرطان: خطرات HPV

انواع کم‌خطر HPV (مانند 6 و 11) زگیل تناسلی ایجاد می‌کنند که حدود 90% موارد را تشکیل می‌دهند. این زگیل‌ها نه‌تنها از نظر ظاهری آزاردهنده‌اند، بلکه بار روانی و اجتماعی سنگینی دارند. از سوی دیگر، انواع پرخطر (16 و 18) می‌توانند به سرطان دهانه رحم، مقعد یا آلت تناسلی منجر شوند.
واکسیناسیون مؤثرترین روش برای پیشگیری از HPV است. سه نوع واکسن اصلی وجود دارد:
  1. گارداسیل (چهارگانه): علیه انواع 6، 11، 16 و 18 عمل می‌کند و زگیل تناسلی و سرطان را کاهش می‌دهد.
  2. سرواریکس (دوگانه): علیه انواع 16 و 18 مؤثر است و در ایران با نام پاپیلوگارد هم شناخته می‌شود.
  3. گارداسیل 9: علیه 9 نوع ویروس کار می‌کند و تا 99% بیماری‌های مرتبط با HPV را پیشگیری می‌کند.
هر سه نوع واکسن حداقل حاوی ذرات شبه ویروس زگیل تناسلی تایپ 16 و 18 می باشند که حدود 70% همه سرطان های سرویکس در دنیا وابسته به این دو تایپ هستند.

 فرم گارداسیل واکسن زگیل تناسلی همچنین حاوی ذرات شبه ویروس (VLP) تایپ 6 و 11 بوده که در ارتباط با اکثر زگیل های تناسلی است. هر دو واکسن حاوی پروتئین کپسیدال بوده ولی DNA و RNA ندارند اما می توانند سیستم ایمنی را برانگیزانند و  آنتی بادی های خنثی کننده زگیل تناسلی را فعال کنند اما به دلیل نداشتننن DNA توانایی ایجاد عفونت را در فرد ندارند.

این نوع واکسن زگیل تناسلی حاوی mg20 از HPV تایپ 16 و 18 و همچنین mg 40 از تایپ 11 و 16 می باشد. حجم آن 0.5  سی سی بوده و به روش داخل عضلانی تزریق می شود.

آمپول زگیل تناسلی چهارگانه یا Quadrivalent علیه انواع 16-18-6-11 ویروس زگیل تناسلی موثر است و دارای آلومینیوم به عنوان افزاینده می باشد.

زمان و نحوه تزریق واکسن

  • سن توصیه‌شده: 9 تا 26 سال (در برخی کشورها تا 45 سال).
  • فواصل تزریق: ماه‌های 0، 2 و 6.
  • محل تزریق: عضله دلتوئید بازو
  • اثربخشی: تا 4.5 سال حفاظت پایدار گزارش شده است.
واکسن‌ها فاقد DNA ویروسی هستند و فقط سیستم ایمنی را برای تولید آنتی‌بادی تحریک می‌کنند.

نکات مهم درباره واکسن HPV

  • بهترین زمان تزریق، قبل از شروع فعالیت جنسی است.
  • در صورت وجود زگیل یا تست مثبت HPV، واکسن همچنان قابل استفاده است، اما درمان نمی‌کند.
  • عوارض جانبی شامل سردرد یا تب خفیف است.
  • واکسن در بارداری توصیه نمی‌شود، اما در شیردهی با احتیاط مجاز است.

واکسن گارداسیل از کجا بخریم؟

در حال حاضر واکسن گارداسیل به سختی پیدا می شود. با این حال برای خرید واکسن گارداسیل میتوانید با داروخانه هلال احمر یا داروخانه های معتبر تماس بگیرید.

واکسن سرواریکس یا معادل ایرانی آن پاپیلوگارد

فرم دوگانه واکسن زگیل تناسلی یا (Cervarix) حاوی ذرات ویروس زگیل تناسلی بوده و حاوی تایپ 16 و 18 ویروس زگیل تناسلی می باشد.  ادجوانت آن آلومینیوم و حاوی یک عامل لیپیدی است. با استفاده از این واکسن، روی 27000 زن و دختـر 55-11 سـاله بررسی هـایی انجام شده است. این واکسن هنـوز در مردهـا آزمـایش نـشده اسـت.

واکسن گارداسیل 9  در ایران

اخیرا واکسن گارداسیل 9 نیز تولید شده است که حاوی سروتیپ های 6 و 11 و 16 و 18 و 31 و 33و 45 و 52 و 58 می باشد و تا حدود 99 درصد از بیماری زگیل تناسلی و سرطان های وابسته به HPV جلوگیری می کند. این واکسن در حال حاضر فقط در کشور کانادا در دسترس بوده و قابل استفاده می باشد و پیش بینی می گردد تا پاپان سال 2017 در آمریکا برخی از کشورهای اروپایی نیز در دسترس باشد.

این نوع واکسن خوشبختانه در ایران نیز در دسترس می باشد ولی نسبتا کمیاب است

توصیه می‌شود تمام مردان و زنانی که از نظر جنسی فعال هستند، این واکسن را تزریق کنند.

واکسن hpv برای مردان

از آنجا که زگیل تناسلی یک بیماری منتقله از راه جنسی است و هم توسط مردان و هم زنان انتشار می یابد، لذا باید تزریق واکسن زگیل تناسلی در مردان و زنان انجـام گیـرد. در اکتبر سال 2018،سازمان FDA استفاده از  Gardasil9 را برای زنان و مردان 27 تا 45 ساله تصویب کرد.

واکسن های HPV در جلوگیری از عفونت ایجاد شده توسط انواع HPV بسیار مؤثر هستند. دریافت واکسن HPV خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و رشد سرطانی را به میزان قابل توجهی در خانمها کاهش می دهد. مردان نمی توانند سرطان دهانه رحم داته باشند؛ اما واکسن HPV ممکن است از زگیل تناسلی، سرطان آلت، سرطان مقعد و شیوع HPV به شرکای جنسی جلوگیری کند. Gardasil 9 برای مردان در سنین 9 تا 26 سال تأیید شده است.

آیا واکسیناسیون در مبتلایـان HIV  (ویـروس نقـص ایمنـی انسان) نیـز در جلـوگیری از عفونـت هـای ناحیـه تناسـلی و مقعـدی (آنوژنیتال) موثر است؟

تـأثیر واکسن زگیل تناسلی در مبتلایـان HIV  ناشـناخته اسـت و کلید اصلی موفقیت واکسیناسیون، آمـوزش مناسب جامعـه، خانواده ها و بیماران است.

دسته بندی

آیا این مطلب مفید بود؟ به اشتراک بگذارید

دکتر عباس انتظاری

از دکتر سوال دارید؟

دکتر عباس انتظاری

در این مقاله مطالعه می‌کنید:

مطالب مفید

مقالات مرتبط

با ما در تماس باشید

ولیعصر بالاتر از زعفرانیه برج فردوس طبقه ۲ واحد ۱۲

آدرس مطب

ولیعصر بالاتر از زعفرانیه برج فردوس طبقه ۲ واحد ۱۲

شماره تماس

در این مقاله مطالعه می‌کنید: