مولوسکوم کنتاژیوزوم یا زگیل آبکی یک بیماری پوستی ویروسی است که توسط ویروس مولوسکوم، از خانواده پاکس‌ویروس‌ها، ایجاد میشود. این بیماری با دانه‌های کوچک، نرم و برجسته به رنگ سفید یا صورتی روی پوست ظاهر میشود و ممکن است به‌صورت تکی یا گروهی بروز کند.
این بیماری معمولاً بی‌ضرر است و در بیشتر موارد به‌طور خودبه‌خود طی چند ماه یا حداکثر یک سال از بین می‌رود. بااین‌حال، در برخی افراد با ضعف سیستم ایمنی ممکن است به مدت طولانی‌تری باقی بماند.
مولوسکوم تناسلی
در برخی بزرگسالان، مولوسکوم تناسلی به شکل دانه‌های کوچک برجسته در ناحیه تناسلی ظاهر میشود. این ضایعات ممکن است با زگیل تناسلی اشتباه گرفته شوند و به دلیل موقعیت مکانی، اغلب باعث نگرانی یا کاهش اعتمادبه‌نفس در بیماران میشوند.
مولوسکوم از طریق تماس مستقیم با پوست آلوده یا اشیای آلوده منتقل میشود. روش‌های رایج انتقال شامل موارد زیر است:
- تماس مستقیم پوست با پوست: در کودکان، بازی‌های فیزیکی یا تماس‌های خانوادگی.
- رابطه جنسی: در بزرگسالان، یکی از شایع‌ترین راه‌های انتقال است.
- اشیای آلوده: مانند حوله، لباس یا وسایل شخصی.
- خراشیدن یا مالیدن ضایعات: که می‌تواند به گسترش ویروس به سایر نقاط بدن منجر شود.
علائم مولوسکوم کنتاژیوزوم
علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- ضایعات گنبدی‌شکل کوچک (۲ تا ۵ میلی‌متر) با ناف مرکزی.
- بدون درد، اما ممکن است خارش داشته باشند.
- در ابتدا سفت و به رنگ گوشت، اما با گذر زمان نرم‌تر میشوند.
- هسته مرکزی ضایعات حاوی ماده‌ای سفید و مومی‌شکل است.
تفاوت مولوسکوم و زگیل تناسلی
مولوسکوم و زگیل تناسلی از نظر عامل بیماری، ظاهر ضایعات و روش درمان متفاوت هستند. این تفاوت‌ها در جدول زیر به‌صورت خلاصه آمده است:
| ویژگی‌ها | مولوسکوم کنتاژیوزوم | زگیل تناسلی |
|---|---|---|
| عامل بیماری | ویروس مولوسکوم کنتاژیوزوم (پاکس‌ویروس) | ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) |
| شکل ضایعات | برجستگی‌های کوچک گنبدی‌شکل با ناف مرکزی و ماده سفید در داخل. | ضایعات برجسته یا تخت با ظاهر گل‌کلمی، اغلب به رنگ پوست یا صورتی. |
| محل بروز | صورت، گردن، تنه، دست‌ها، پاها و اندام تناسلی. | نواحی تناسلی، مقعد و دهان. |
| علائم | بدون درد، اما ممکن است خارش داشته باشد. | گاهی خارش یا سوزش، اما اغلب بدون درد. |
| دوره بیماری | خودبه‌خود طی چند ماه تا یک سال بهبود می‌یابد. | ممکن است مزمن شود و نیاز به درمان طولانی‌مدت داشته باشد. |
| تشخیص | معاینه بالینی و در صورت نیاز بیوپسی از ضایعات. | معاینه بالینی، تست HPV یا آزمایش پاپ‌اسمیر. |
| درمان | کرایوتراپی، لیزر درمانی، داروهای موضعی و گاهی جراحی ضایعات. | کرایوتراپی، لیزر CO2، داروهای موضعی مانند ایمیکویمود (Aldara) و تزریق واکسن HPV. |
درمان مولوسکوم کنتاژیوزوم
درمان مولوسکوم کنتاژیوزوم معمولاً ضروری نیست، زیرا این ضایعات خودبه‌خود بهبود می‌یابند. بااین‌حال، برای تسریع در روند بهبودی یا جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران، از درمان های دارویی موضعی یا از روش‌های زیر استفاده میشود:
- کرایوتراپی (فریز کردن ضایعات): موثر اما ممکن است جای زخم ایجاد کند.
- لیزر درمانی: یکی از سریع‌ترین و موثرترین روش‌ها با کمترین عوارض.
- داروهای موضعی: پمادهای تجویزشده توسط پزشک که ویروس را از بین می‌برند.
- برداشتن ضایعات توسط پزشک: با ابزارهای خاص و تحت شرایط استریل.
پیشگیری از مولوسکوم
برای پیشگیری از این بیماری نکات زیر را رعایت کنید:
- از تماس مستقیم با افراد مبتلا خودداری کنید.
- وسایل شخصی مانند حوله، تیغ یا لباس را مشترک استفاده نکنید.
- در محیط‌های عمومی مانند استخر یا سونا بهداشت را رعایت کنید.
- در روابط جنسی از کاندوم استفاده کنید، اما توجه داشته باشید که کاندوم نمی‌تواند کاملاً از انتقال جلوگیری کند.
آیا مولوسکوم خطرناک است؟
مولوسکوم کنتاژیوزوم خطرناک نیست، اما ممکن است ظاهری ناخوشایند داشته باشد. در افراد با سیستم ایمنی سالم، این بیماری به‌طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد. بااین‌حال، در افراد دارای ضعف سیستم ایمنی (مانند مبتلایان به ایدز) ممکن است ضایعات گسترده‌تر و مزمن شوند.
- آیا مولوسکوم تناسلی یک بیماری مقاربتی است؟
- بله، در بزرگسالان، اغلب از طریق تماس جنسی منتقل میشود و به‌عنوان یک بیماری مقاربتی (STI) محسوب میشود.
- چقدر طول می‌کشد تا مولوسکوم تناسلی برطرف شود؟
- برآمدگی‌ها معمولاً بدون درمان در عرض 6 تا 12 ماه برطرف میشوند، اما این زمان ممکن است متفاوت باشد
- آیا می‌توانم مولوسکوم تناسلی را در خانه درمان کنم؟
- اگرچه برخی درمان‌های خانگی ممکن است پیشنهاد شوند، مهم است که با ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی برای درمان مناسب مشورت کنید، به‌ویژه اگر برآمدگی‌ها در ناحیه تناسلی باشند.
- آیا واکسنی برای مولوسکوم تناسلی وجود دارد؟
- خیر، در حال حاضر واکسنی برای این ویروس موجود نیست
جدول خلاصه اطلاعات
موضوع | جزئیات |
|---|---|
علت | ویروس مولوسکوم کانتاژیوزوم (نوعی ویروس آبله‌ای) |
علائم اصلی | برآمدگی‌های کوچک، گرد، بدون درد، با فرورفتگی مرکزی |
ناحیه شایع | در بزرگسالان: ناحیه تناسلی (آلت، ولولا، مقعد)؛ در کودکان: صورت، بازوها |
روش انتقال | تماس پوست‌به‌پوست، اشیاء آلوده، تماس جنسی (در بزرگسالان) |
درمان پیشنهادی | داروهای موضعی، کریوتراپی، کورتاژ، لیزرتراپی؛ ممکن است بدون درمان برطرف شود |
پیشگیری | شستشوی دست، استفاده از کاندوم، اجتناب از اشتراک‌گذاری وسایل |
دکتر عباس انتظاری – متخصص طب پیشگیری
