سیرنگوما ها، تومورهای خوش‌خیم غدد عرق اکرین هستند که معمولاً به صورت پاپول‌های کوچک و متعدد، به رنگ پوست یا کمی مایل به زرد، عمدتاً در نواحی اطراف چشم، پلک‌ها و گونه‌ها ظاهر می‌شوند. این ضایعات، اگرچه از نظر بالینی بی‌خطر هستند، اما می‌توانند از نظر زیبایی‌شناختی برای افراد مبتلا ناخوشایند بوده و بر کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر بگذارند.
سیرنگوماها در هر سنی ممکن است بروز کنند، اما بیشتر در دوران بلوغ و میانسالی دیده می‌شوند و در زنان شایع‌تر هستند.
در این مقاله، با بررسی جامع سیرنگوما، به جنبه‌های مختلف از جمله علل، تشخیص، و روش‌های درمانی آن خواهیم پرداخت و تلاش خواهیم کرد تا اطلاعات مفیدی را در اختیار بیماران قرار دهیم.
سیرینگوما یک غده غیر سرطانی (خوش خیم) است، که معمولاً در بالای گونه‌ها و پلک‌های پایینی بزرگسالان ظاهر می‌شوند. این غدد در اثر رشد بیش از حد سلول‌ها از غدد عرق (غدد اکریژن) ایجاد می‌شود و کاملاً بی‌خطر هستند.
چه کسی در معرض خطر سیرنگوما است؟
همه‌ی افراد در تمام سنین با هر جنسیت و نژادی می‌توانند در معرض خطر ابتلا به سیرینگوما باشند. اما مطالعات نشان داده است که این بیماری در افراد در سن بلوغ و زنان رایج‌تر است.
گاه سیرینگوما در بعضی از خانواده‌ها دیده می‌شود. بالای 18 درصد افراد دارای سندروم دان دچار این مشکل می‌شوند. همچنین افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض نوعی از سیرینگوما قرار دارند که تحت عنوان سیرینگومای شفاف شناخته می‌شود.
علت دقیق ایجاد سیرنگوماها هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش داشته باشند. سیرنگوماها، اغلب در افرادی که سابقه خانوادگی این عارضه را دارند، بیشتر دیده می‌شوند. عوامل ژنتیکی دخیل در ایجاد سیرنگوماها شامل جهش در ژن‌های خاصی هستند که در تنظیم رشد و تمایز سلول‌های غدد عرق نقش دارند.
به‌علاوه، برخی شرایط پزشکی مانند سندرم‌های ژنتیکی خاص (مانند سندرم داون) و بیماری‌های مرتبط با افزایش تعریق (مانند دیابت شیرین) می‌توانند خطر ابتلا به سیرنگوما را افزایش دهند. عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید و استفاده از برخی محصولات آرایشی و بهداشتی، نیز ممکن است در بروز این عارضه نقش داشته باشند.
سیرنگوماها بر اساس ویژگی‌های بالینی و محل بروز به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
- سیرنگومای اکرینی: شایع‌ترین نوع سیرنگوما است که معمولاً به صورت پاپول‌های کوچک و متعدد، به رنگ پوست یا کمی مایل به زرد، در نواحی اطراف چشم، پلک‌ها و گونه‌ها ظاهر می‌شود.
- سیرنگومای شفاف: نوعی نادر از سیرنگوما است که به صورت پاپول‌های شفاف و بدون رنگ، معمولاً در نواحی اطراف چشم و پلک‌ها دیده می‌شود.
- سیرنگومای دانه ارزن: نوعی از سیرنگوما است که به صورت پاپول‌های بسیار کوچک و سفیدرنگ، شبیه به دانه‌های ارزن، در نواحی مختلف پوست ظاهر می‌شود.
- سیرنگومای خالدار: نوعی از سیرنگوما است که به صورت پلاک‌های بزرگ و نامنظم، با سطحی ناهموار و رنگدانه‌دار، در نواحی مختلف پوست ظاهر می‌شود.
- سیرنگومای التهابی: نوعی نادر از سیرنگوما است که با التهاب و قرمزی در اطراف ضایعات همراه است و می‌تواند با خارش و سوزش همراه باشد.
علائم و نشانه‌های سیرنگوما
شایع‌ترین قسمت‌هایی که سیرنگوما در آن دیده می‌شود شامل موارد زیر است:
- قسمت بالای گونه‌ها
- پیشانی
- زیر بغل سینه و شکم
- پلک پایینی
- اندام تناسلی (اندام تناسلی زنانه یا مردانه)
سیرینگوما معمولاً به صورت دانه‌های برآمده ریز (1-3 میلی‌متری) زرد-قهوه‌ای دیده می‌شود که معمولاً به صورت متقارن و یکنواخت در سطح بدن ایجاد می‌شوند.
سیرنگومای بثوری معمولاً به صورت زخم، همزمان روی سینه و شکم ظاهر می‌شود.
این بیماری با خارش و درد همراه نیست.
در تشخیص سیرنگوما، باید سایر بیماری‌های پوستی که علائم مشابهی دارند را در نظر گرفت و رد کرد. این بیماری‌ها عبارتند از:
- میلیوم: کیست‌های کوچک و سفیدرنگی هستند که معمولاً در نواحی اطراف چشم و بینی ظاهر می‌شوند.
- تومورهای خوش‌خیم فولیکولی: تومورهای خوش‌خیمی هستند که از فولیکول‌های مو منشأ می‌گیرند و می‌توانند ظاهری مشابه سیرنگوما داشته باشند.
- گزانتلاسما: پلاک‌های زرد رنگی هستند که ناشی از تجمع چربی در زیر پوست هستند و معمولاً در نواحی اطراف چشم دیده می‌شوند.
- کارسینومای سلول بازال: نوعی سرطان پوست است که می‌تواند به صورت پاپول یا ندول در نواحی مختلف پوست ظاهر شود.
| ویژگی | سیرنگوما | میلیوم | تومورهای خوش‌خیم فولیکولی | گزانتلاسما | کارسینومای سلول بازال |
|---|---|---|---|---|---|
| شکل ظاهری | پاپول‌های کوچک، متعدد، به رنگ پوست یا کمی مایل به زرد | کیست‌های کوچک، سفیدرنگ | پاپول‌ها یا ندول‌های کوچک | پلاک‌های زرد رنگ | پاپول یا ندول با حاشیه مرواریدی |
| محل بروز | بیشتر اطراف چشم، پلک‌ها و گونه‌ها | بیشتر اطراف چشم و بینی | نواحی مختلف پوست | بیشتر اطراف چشم | نواحی در معرض آفتاب |
| علت | نامشخص، عوامل ژنتیکی و محیطی | تجمع کراتین | رشد غیرطبیعی فولیکول‌های مو | تجمع چربی زیر پوست | آسیب DNA ناشی از آفتاب |
| بافت‌شناسی | مجاری غدد عرق با دیواره دو لایه سلولی | کیست‌های حاوی کراتین | تکثیر سلول‌های فولیکولی | تجمع چربی در درم | سلول‌های بازال غیرطبیعی |
| شباهت‌ها | – ممکن است به صورت پاپول‌های کوچک ظاهر شوند- ممکن است در نواحی مشابهی بروز کنند | – ممکن است در اطراف چشم ظاهر شوند | – ممکن است به صورت پاپول یا ندول ظاهر شوند | – ممکن است در اطراف چشم ظاهر شوند | – ممکن است به صورت پاپول یا ندول ظاهر شوند |
| تفاوت‌ها | – مجاری غدد عرق مشخصه سیرنگوما است- رنگدانه‌دار نیست | – کیست‌های سفیدرنگ هستند- فاقد مجاری غدد عرق | – از فولیکول‌های مو منشأ می‌گیرند- ساختار فولیکولی دارند | – پلاک‌های زرد رنگ هستند- ناشی از تجمع چربی | – اغلب دارای حاشیه مرواریدی هستند- نوعی سرطان پوست |
راهکارهای مراقبت‌های شخصی
هرگونه تغییرات و بیماری‌های پوستی باید برای تشخیص درست، توسط پزشک معاینه شود.
چه زمانی به مراقبت‌های پزشکی احتیاج دارید؟
اگر لک‌ها و دانه‌ها روی پوست شما پخش شد باید به یک متخصص پوست یا یک پزشک مراجعه کنید.
درمان سیرینگوما
روش‌های درمانی مختلفی برای سیرنگوما وجود دارد که هدف از آن‌ها، بهبود ظاهر پوست و کاهش اندازه یا حذف ضایعات است. انتخاب روش درمانی مناسب، بستگی به نوع، اندازه و محل ضایعات، و همچنین ترجیحات بیمار دارد.
- جراحی: برداشتن ضایعات با استفاده از تیغ جراحی یا پانچ بیوپسی. این روش، یک راه حل سریع و مؤثر است، اما ممکن است با خطر ایجاد جای زخم همراه باشد.
- الکتروکوتر: استفاده از جریان الکتریکی برای سوزاندن و از بین بردن ضایعات. این روش، نسبتاً ارزان و مؤثر است، اما ممکن است با درد، تورم و تغییرات رنگ پوست همراه باشد.
- کرایوتراپی: انجماد ضایعات با استفاده از نیتروژن مایع. این روش، نسبتاً سریع و آسان است، اما ممکن است با درد، تاول و تغییرات رنگ پوست همراه باشد.
- لیزر: استفاده از لیزرهای مختلف، مانند لیزر دی‌اکسید کربن، لیزر اربیوم یا لیزر PDL، برای تبخیر یا سوزاندن ضایعات. این روش، می‌تواند نتایج خوبی در بهبود ظاهر پوست داشته باشد، اما هزینه آن نسبتاً بالا است و ممکن است با خطر ایجاد جای زخم و تغییرات رنگ پوست همراه باشد.
- درمان‌های موضعی: استفاده از داروهای موضعی، مانند ترتینوئین، اسید گلیکولیک یا کرم‌های روشن‌کننده پوست. این روش، معمولاً برای درمان موارد خفیف سیرنگوما استفاده می‌شود و ممکن است نتایج محدودی داشته باشد.
پس از برداشتن سیرینگوما
معمولاً شما باید بعد از هر گونه جراحی برداشتن سرنگوما به سرعت بهبود یابید. اگر شغلی با فعالیت سنگین ندارید، می‌توانید بلافاصله کار خود را شروع کنید. در غیر این صورت، توصیه می‌شود به علت به حداقل رسیدن خطر ابتلا به عفونت در طول دوره نقاهت، پس از بهبود کامل شروع به کار کنید.
بهبودی زخم‌های جراحی معمولاً حدود یک هفته طول می‌کشد. پس از اینکه بعد از یک هفته به شرطی که به هیچ عفونتی مبتلا نشوید، زخم‌ها پوست پوست شدند و ریختند، شما می‌توانید مطمئن شوید که بهبود یافته‌اید.
در طول دوره نقاهت، ممکن است برخی از ناراحتی‌های خفیف را تجربه کنید، که این مشکل می‌تواند با داروهای مسکن بدون نسخه درمان شود.
| روش درمانی | مزایا | معایب | ملاحظات |
|---|---|---|---|
| جراحی (برداشتن ضایعات با تیغ یا پانچ بیوپسی) | – راه‌حل سریع و موثر – امکان برداشتن کامل ضایعات | – احتمال ایجاد جای زخم – نیاز به بی‌حسی موضعی | – مناسب برای ضایعات بزرگ و محدود |
| الکتروکوتر (سوزاندن ضایعات با جریان الکتریکی) | – نسبتاً ارزان و موثر – دسترسی آسان | – درد، تورم و تغییرات رنگ پوست – احتمال ایجاد اسکار | – نیاز به مهارت اپراتور |
| کرایوتراپی (انجماد ضایعات با نیتروژن مایع) | – نسبتاً سریع و آسان | – درد، تاول و تغییرات رنگ پوست – احتمال آسیب به بافت‌های اطراف | – تنظیم دقیق عمق انجماد مهم است |
| لیزر (دی‌اکسید کربن، اربیوم، PDL) | – دقت بالا – کمترین آسیب به بافت‌های اطراف | – هزینه بالا – احتمال ایجاد جای زخم و تغییرات رنگ پوست – نیاز به جلسات متعدد | – انتخاب نوع لیزر بستگی به نوع پوست و ضایعات دارد |
| درمان‌های موضعی (ترتینوئین، اسید گلیکولیک، کرم‌های روشن‌کننده) | – غیرتهاجمی – قابل استفاده در خانه | – نتایج محدود – نیاز به استفاده طولانی‌مدت | – مناسب برای موارد خفیف |
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت بروز هرگونه مشکل پوستی جدید، همیشه باید برای تشخیص درست به پزشک خود مراجعه کنید.
در صورت تشخیص ابتلا به سیرینگوما، اگر از لحاظ اثرات زیبایی برای شما آزاردهنده نباشد، نیاز به انجام اقدام خاصی نیست. سیرینگوما معمولاً به تنهایی منجر به عوارض پزشکی نمی‌شود، اما جراحی آن می‌تواند منجر به ایجاد زخم یا عفونت گردد.
علل و انواع مشکلات پوستی
اکثر تومورهای پوستی بی‌خطر هستند و اگر خودتان با آن‌ها مشکلی نداشته باشید به درمان پزشکی احتیاج ندارند. در اینجا به برخی از دلایل احتمالی تومورهای پوستی اشاره شده است:
طبق آکادمی پوست آمریکا، آکنه شایع‌ترین بیماری پوستی در آمریکا است. آکنه باعث تومورهای پوستی می‌شود، که می‌تواند بسیار کوچک و بدون درد یا بزرگ و دردناک باشد. این نوع تومور‌ها معمولاً با قرمزی و تورم همراه است.
- جوش‌ها : فولیکول‌های آلوده مو هستند که به صورت برآمدگی‌های قرمز روی پوست نمایان می‌شوند. آن‌ها می‌توانند دردناک باشند، اما در نهایت پس از ترکیدن و خارج شدن مایعات از آن‌ها، از بین می‌روند.
- تاول‌ها : تومور‌هایی پر از مایع هستند که می‌توانند در اثر تماس پوستی و آبله مرغان ایجاد شوند.
- آنژیوم گیلاسی : یک تومور پوستی متداول است که می‌تواند در بیشتر نواحی بدن ایجاد شود. علت به وجود آمدن این برآمدگی‌های قرمز روشن در زیر یا روی پوست، می‌تواند پیوستن رگ‌های خونی به همدیگر باشد.
- تبخال : تومور پوستی شایعی است که به علت نوعی ویروس به نام هرپس به وجود می‌آید و به صورت برآمدگی‌هایی قرمز و پر از مایع است که در اطراف دهان یا سایر مناطق صورت ایجاد می‌شوند.
- درماتیت تماسی : یک واکنش پوستی آلرژیک است که باعث ایجاد تومورهای خارش‌دار و قرمز رنگ می‌شود که می‌تواند ترشح، تخلیه یا پوسته پوسته شوند.
- کراتوزهای سبورئیک : لکه‌های گرد و خشن در سطح پوست هستند. آن‌ها ممکن است به رنگ پوست، قهوه‌ای یا سیاه باشند و در بسیاری از نواحی بدن، مثل قفسه سینه، شانه‌ها و پشت پخش شوند.
دکتر عباس انتظاری متخصص طب پیشگیری
