زگیل تناسلی مقعدی، یکی از اشکال شایع عفونت‌های مقاربتی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که به‌طور خاص ناحیه اطراف و داخل مقعد را درگیر می‌کند. این بیماری، همانند سایر اشکال زگیل تناسلی، میتواند از طریق تماس جنسی، به ویژه رابطه مقعدی، منتقل شود. زگیل‌های مقعدی ممکن است به صورت برجستگی‌های کوچک و بدون درد یا توده‌های بزرگتر و قابل مشاهده ظاهر شوند.
از آنجایی که ناحیه مقعد دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است، زگیل‌های تناسلی مقعدی ممکن است با چالش‌های تشخیصی و درمانی خاصی همراه باشند. به عنوان مثال، این زگیل‌ها ممکن است با سایر ضایعات پوستی مانند بواسیر یا شقاق مقعد اشتباه گرفته شوند. علاوه بر این، درمان زگیل‌های مقعدی ممکن است به دلیل موقعیت حساس و دردناک ناحیه مقعد، دشوارتر باشد. این مقاله با هدف بررسی دقیق علل، تظاهرات بالینی، روش‌های تشخیصی و رویکردهای درمانی زگیل تناسلی مقعدی، به خوانندگان کمک می‌کند تا درک بهتری از این بیماری و نحوه مدیریت آن کسب کنند.
زائده های گوشتی در اطراف مقعد همیشه زیگیل نیستند و میتواند به علت وجود یکی از موارد زیر پدید آید:
شقاق مقعدی
شقاق مقعد ، بریدگی های کوچک یا دانه‌هایی هایی است که در قسمت مقعد یا روی آن رخ می دهد. شقاق مقعد ممکن است ناشی از عبور مدفوع سخت باشد ، که می تواند پوست ظریف مقعد را پاره کند.
بواسیر
زائده گوشتی اطراف مقعد ممکن است بواسیر باشد. بواسیر بزرگ شدن بافت مقعد است. این عارضه ناشی از ورمهای متعدد در روده بزرگ و مقعد هستند و ممکن است داخلی یا خارجی باشند.
جوش مقعدی
جوش ها می توانند روی مقعد شکل بگیرند – به طور معمول وقتی یک یا چند منافذ با چربی و سلولهای مرده پوست بسته می شوند. منافذ مسدود شده ممکن است با چرک پر شود ، در نتیجه یک جوش ایجاد می شود.
زگیل مقعد
زگیل مقعد رشد بافتهایی است که در اثر عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) حاصل می شود و میتواند زائده گوشتی اطراف مقعد به وجود آورد.
مولوسکوم کنتاژیوزوم
مولوسکوم کنتاژیوزوم یک بیماری ویروسی است که باعث ایجاد ضایعاتی به نام پاپول ها بر روی مقعد می شود.
زگیل تناسلی مقعدی، مانند سایر انواع زگیل تناسلی، ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. انواع کم خطر HPV، به‌ویژه HPV-6 و HPV-11، مسئول ایجاد بیش از 90 درصد زگیل‌های تناسلی مقعدی هستند. این ویروس از طریق تماس مستقیم پوست با پوست، به‌ویژه در طول فعالیت جنسی مقعدی، منتقل میشود. در برخی موارد، زگیل‌های مقعدی ممکن است از طریق تماس با سایر نواحی آلوده بدن، مانند ناحیه تناسلی، گسترش یابند.
عوامل خطر متعددی وجود دارند که احتمال ابتلا به زگیل تناسلی مقعدی را افزایش می‌دهند:
فعالیت جنسی مقعدی: این مورد اصلی‌ترین عامل خطر برای ابتلا به زگیل تناسلی مقعدی است.
داشتن شرکای جنسی متعدد: هرچه تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد، احتمال قرار گرفتن در معرض HPV افزایش می‌یابد.
ابتلا به سایر عفونت‌های مقاربتی: وجود سایر عفونت‌های مقاربتی، مانند HIV، خطر ابتلا به زگیل تناسلی مقعدی را افزایش می‌دهد.
سیستم ایمنی ضعیف: افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به HIV یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به زگیل تناسلی مقعدی هستند.
استعمال دخانیات: سیگار کشیدن میتواند خطر ابتلا به زگیل تناسلی مقعدی را افزایش دهد.
زگیل‌های تناسلی مقعدی می‌توانند از نظر اندازه، شکل و تعداد بسیار متفاوت باشند. آنها ممکن است به صورت برجستگی‌های کوچک، گوشتی‌رنگ و یا خاکستری در ناحیه مقعد ظاهر شوند. این زگیل‌ها می‌توانند صاف، برجسته یا گل‌کلمی شکل باشند و ممکن است به صورت تکی یا خوشه‌ای دیده شوند. در برخی موارد، زگیل‌های مقعدی می‌توانند باعث خارش، سوزش، درد و ناراحتی در ناحیه مقعد شوند. همچنین، ممکن است خونریزی یا ترشح نیز وجود داشته باشد، به‌ویژه اگر زگیل‌ها تحریک شوند یا آسیب ببینند.
در مردان، زگیل‌های مقعدی معمولاً در داخل یا اطراف مقعد، بر روی پوست اطراف مقعد یا بر روی آلت تناسلی ظاهر می‌شوند. در زنان، این زگیل‌ها ممکن است در داخل یا اطراف مقعد، بر روی پوست اطراف مقعد، در واژن یا دهانه رحم دیده شوند. در هر دو جنس، زگیل‌های مقعدی می‌توانند باعث ایجاد مشکل در اجابت مزاج شوند، به‌ویژه اگر زگیل‌ها بزرگ باشند یا در داخل مقعد قرار گرفته باشند.
برای درمان زگیل مقعدی به چه دکتری باید مراجعه کرد
این بیماران گروهی از مراجعه کنندگان به کلینیک های عمومی، زنان و زایمان، ارولوژی، جراحی عمومی، پوست، طب پیشگیری و کلینیک های سلامت جنسی را تشکیل می دهند که با شکایت دانه های مقعدی یا جوش مقعدی به مطب پزشکان یا درمانگاه مراجعه می کنند.
از آمار ابتلا به این ویروس در ایران اطلاع دقیقی در دسترس نیست ولی شواهد موجود نشان می دهد با توجه به تغییر الگوی رابطه جنسی در جوانان، آمار ابتلا به ویروس HPV در کشور روز به روز در حال افزایش است و متاسفانه آموزش های لازم به نوجوانان و جوانان در معرض خطر از سوی مجاری رسمی آموزشی دارای نواقص متعددی است.
هدف از درمان زگیل تناسلی مقعدی، از بین بردن زگیل‌ها و کاهش علائم ناشی از آنها است. هیچ درمانی به طور قطعی ویروس HPV را از بدن پاک نمی‌کند و زگیل‌ها ممکن است پس از درمان نیز عود کنند. روش‌های درمانی مختلفی برای زگیل تناسلی مقعدی وجود دارد که بسته به شدت، تعداد و محل زگیل‌ها، و همچنین ترجیح بیمار، انتخاب می‌شوند.
پودوفیلین و پودوفیلوتوکسین: مواد گیاهی که رشد زگیل‌ها را مهار می‌کنند (برای زگیل‌های داخلی مقعد مناسب نیستند).
ایمیکیمود (Aldara): تقویت سیستم ایمنی برای مقابله با ویروس.
سینکاتچین: عصاره چای سبز با خاصیت ضدویروسی.
اسید سالیسیلیک: ماده کراتولیتیک که به تدریج زگیل‌ها را از بین می‌برد.
درمان‌های پزشکی
کرایوتراپی (سرمادرمانی): استفاده از نیتروژن مایع برای انجماد و از بین بردن زگیل‌ها.
الکتروکوتر: سوزاندن زگیل‌ها با جریان الکتریکی (برای زگیل‌های داخلی مناسب نیست).
لیزر CO2: روش پیشرفته برای از بین بردن زگیل‌های بزرگ و مقاوم.
جراحی: حذف زگیل‌های بسیار بزرگ یا مقاوم به سایر درمان‌ها.
تزریق اینترفرون: تحریک سیستم ایمنی برای از بین بردن ویروس.
اسید تری‌کلرواستیک (TCA): ماده شیمیایی که برای زگیل‌های خارجی استفاده میشود.
نکات مهم در انتخاب روش درمانی زگیل تناسلی مقعدی
محل و اندازه زگیل‌ها: زگیل‌های کوچک معمولاً با درمان‌های موضعی برطرف می‌شوند، اما زگیل‌های بزرگتر نیاز به مداخلات پزشکی دارند.
سلامت عمومی بیمار: افراد با ضعف ایمنی ممکن است نیاز به روش‌های تهاجمی‌تر داشته باشند.
ترجیحات بیمار: برخی بیماران درمان‌های سریع‌تر را ترجیح می‌دهند، حتی با وجود عوارض جانبی بیشتر.
هزینه درمان: برخی روش‌ها گران‌تر هستند و ممکن است برای همه در دسترس نباشند.
زگیل اطراف مقعدی و ایدز
بسیای می پرسند که آیا رابطه ای بین این بیماری و ایدز وجود دارد؟ پاسخ این است که این بیماری هیچ ارتباطی با ایدز ندارد. با این حال، چون احتمال انتقال ایدز در افراد هموسکشوال و یا افرادی که رفتار پرخطر جنسی دارند، بیشتر است؛ پس سایر بیماری های جنسی از جمله این بیماری نیز از این راه انتقال می شود.
بنابراین به خودی خود، عفونت اچ پی وی و ایدز ارتباطی با یکدیگر ندارند چرا که عامل این بیماری، ویروس HPV است و ایدز نیز توسط ویروس HIV ایجاد می شود.
اصولا افرادی که دارای بیماری مقاربتی و به خصوص آلودگی HPV باشند، 2 تا 5 برابر بیشتر از افراد عادی خطر ابتلا به سایر عفونت ها نظیر ویروس نقص ایمنی انسانی HIV و سفلیس را دارند؛ لذا همواره باید ارزیابی های لازم از این نظر نیز انجام گردد.
بسیاری از عفونت های همراه با ضایعات مقعدی هرگز قبلا مورد ارزیابی و شناسایی قرار نگرفته اند لذا هر فرد که با این بیماری به کلینیک مراجعه می کند باید از نظر سایر عفونت ها نیز بررسی گردد.
فرق زگیل مقعدی و بواسیر چیست؟
آیا زگیل مقعدی خطرناک است
حضور بیماری های مقاربتی همزمان با علائم اچ پی وی مقعدی خطر اکتساب و انتقال عفونت HIV را افزایش می دهد و یکی از مهمترین اصول برنامه های بهداشتی در جوامع برای کنترل همه گیری عفونت HIV شناسایی و درمان زودهنگام بیماری های مقاریتی به خصوص این بیماری می باشد. سابقه سایر بیماری های مقاربتی در افراد مبتلا به بیماری اچ پی وی در زنان و عفونت HPV درمان نشده، مهمترین عامل خطر برای ایجاد سرطان دهانه رحم در زنان و سرطان مقعد در زنان و مردان می باشد.
زگیل تناسلی مقعدی در زنان و ناباروری
در بسیاری از موارد بیماری اچ پی وی در زنان با عفونت های بدون علامت نظیر عفونت های کلامیدیایی همراه است که این آلودگی می تواند باعث ایجاد التهاب دررحم و لوله های رحمی شده و حتی ناباروری گردد. شایان ذکر است سالپنژیت درمان نشده ناشی از عفونت های کلامدیایی یکی از علل شایع ناباروری در زنان می باشد. بنابراین شناسایی زودهنگام و درمان به موقع عفونت های کلامیدیایی در اچ پی وی مقعدی در زنان نقش بسیار موثری در پیشگیری از نازائی در آینده بیمار خواهد داشت.
گرچه درمان اچ پی وی مقعدی هنوز شناسایی نشده است ولی بالاترین میزان موفقیت با کمترین میزان عود را در لیزر برای درمان بیماری اچ پی وی در زنان شاهد هستیم
علت زگیل مقعدی در زنان چیست؟ آیا رابطه مقعدی باعث زگیل تناسلی میشود
همانگونه که در مقالات قبل نیز توضیح دادیم، علت زگیل مقعدی در زنان ویروس hpv است.
شایعترین راه انتقال ویروس تماس جنسی مقعدی است ولی در برخی موارد ممکن است از طریق تماس پوست با سطوح آلوده نیز این مشکل ایجاد شود
مطالعه بیشتر: ویروس اچ پی وی
عکس زگیل مقعدی
حضور سایر بیماری های مقارتی به خصوص تریکومونا واژینالیس و کلامیدیا تراکوماتیس می تواند باعث طولانی تر شدن سیر عفونت HPV گردد.
عکس زگیل مقعدی در زنان
متاسفانه با توجه به تغییر الگوی روابط جنسی و شرایط فرهنگی کشور ، اکثر افراد مبتلا به اینگونه ضایعات بسیار دیرهنگام به پزشک مراجعه می کنند و ممکن است فرصت طلایی برای شناسایی و پیشگیری از مشکلات جدی تر از دست برود.
از سوی دیگر به علت بالا بودن هزینه های آزمون های غربالگری بیماری های مقاربتی اکثر بیماران مبتلا به خال گوشتی مقعد از پیگیری آن سر باز می زنند که این پدیده ممکن است باعث بروز عواقب جبران ناپذیری برای فرد مبتلا به عفونت های همزمان گردد.
ما 60 عکس مختلف از انواع بیماری اچ پی وی را برای شما گردآوری کرده ایم تا شکل ضایعات را از نزدیک ببینید. برای مشاهده بر روی زگیل تناسلی مردان کلیک کنید
علت خال گوشتی مقعد چیست؟
خال گوشتی مقعد ناشی بیماری اچ پی وی می تواند به دلایل زیر ایجاد شود:
- نقص ایمنی ( نظیر دیابت ، آلودگی به ویروس HIV)
- پیوند اعضا و مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی
- سابقه سرطان یا دیسپلازی
- شرکای جنسی متعدد و تماس جنسی مقعدی
- مردان همجنس باز
- مصرف سیگار و الکل
- سابقه رادیوتراپی
علایم زگیل مقعدی چیست؟
بیماران مبتلا به بیماری اچ پی وی از علائم مختلفی شکایت دارند. علائم در ابتدا ممکن است کاملا گنگ و مبهم باشد و به لحاظ شرم و حیا اکثر افراد از مراجعه به پزشک سر باز می زنند. علائم به شکل خارش، ترشح، به هم خوردن الگوی اجابت مزاج نظیر اسهال یا یبوست، وجود ضایعه هایی شبیه خال گوشتی اطراف مقعد باشد.
ضایعات قابل مشاهده ممکن است به شکل گل کلم، یا ضایعات شبیه جوش یا دانه های برجسته اطراف مقعد باشد. همچنین ممکن است ضایعات در کانال مقعدی وجود داشته باشد که در اینگونه موارد نیاز به کولونوسکوپی تشخیصی می باشد.
لیزر زگیل مقعدی - درمان قطعی زگیل مقعدی چیست؟
باید بگوییم درمان قطعی در واقع وجود ندارد. اما اکثر عفونت‌های HPV به مرور زمان برطرف می‌شوند یا به اندازه‌ای ضعیف میشود که بر بدن تأثیری نمی‌گذارد. اما خود ضایعات قابل درمان هستند.
برای درمان ضایعات خفیف با تعداد و اندازه کوچک، از داروهای موضعی نظیر پودوفیلین و یا سالیسیلیک اسید استفاده می شود که معمولا باید با احتیاط فراوان استفاده شوند و معمولا با درد و ناراحتی همراه خواهند بود
برخی نیز درمان خانگی زگیل تناسلی را ترجیح می دهند که در اکثر مواقع، چاره ساز نیست!
در حالت پیشرفته تر از لیزر و یا کرایوتراپی استفاده می شود.
اگر ضایعات خیلی بزرگ باشند، برای درمان آنها از جراحی استفاده می شود.
کمترین میزان عود بعد از استفاده از لیزر است. بر اساس تحقیقات تحقیقات جدید پزشکی ، لیزر در واقع بهترین روش درمان ضایعات گسترده یا عودکننده است که با استفاده از یک بی حسی موضعی و معمولا بدون درد یا خونریزی بوده و در یک جلسه به صورت سرپایی قابل انجام است.
برای پیشگیری از بیماری اچ پی وی چه باید کرد؟
اگر شما ازنظر جنسی فعال هستید، تعداد شرکای جنسیتان را محدود کنید بهترین روش برای پیشگیری از عود بیماری محدود کردن تماس جنسی فقط به فرد غیرمبتلا است.
دونوع واکسن برای HPV وجود دارد. البته هر کدام برای یک نوع خاصی از ویروس HPVموثر است.
از کاندوم در زمان تماس جنسی استفاده کنید. اگرچه نواحی پوشیده نشده توسط کاندوم میتواند آلوده شود و یا سبب انتقال بیماری شود . مراجعه به پزشک یا درمانگاه جهت انجام معاینات دوره ای یکی از بهترین راههای حفاظتی است.
عوارض زگیل مقعدی چیست؟
زمانی که عامل ایجاد کننده زگیل اطراف مقعد HPV از نوع پر خطر باشد احتمال تبدیل شدن آن به سرطان مقعد یا سرطانهای دیگر آلت تناسلی وجود دارد.
خال گوشتی روی مقعد یا گوشت اضافه در ناحیه مقعد، زندگی را به مخاطره نمی اندازد. حتی اگر درمان نشود، ممکن است خود به خود از بین برود.
در بسیاری از موارد ممکن است آنقدر کوچک باشد که اصلا فرد متوجه آن نشود اما اگر ضایعه باقی بماند یا از نظر تعداد و سایز رشدکند و زیاد شود باید حتما نمونه برداری و بررسی شود و فقط در موارد کمی ممکن است به سمت تغییرات بدخیمی پیشرفت کند.
بنابراین بهتر است در بیمار مبتلا به بیماری اچ پی وی بررسی های دقیقتر برای ارزیابی ضایعات مشکوک به عمل آید.
گاهی مواقع بیماری اچ پی وی به داخل رکتوم گسترش می یابد و می تواند زمینه را برای رشد برخی از ضایعات بدخیم رکتوم و روده بزرگ فراهم نماید لذا در اینگونه موارد معمولا باید علاوه بر نمونه برداری و سروتیپ ویروسی کولونوسکوپی و ارزیابی های داخلی نیز به عمل آید.
دکتر عباس انتطاری – متخصص طب پیشگیری
