زگیل تناسلی در دهان در واقع یک بیماری ویروسی به شدت مسری ناشی از ویروس HPV است و بر اثر روابط جنسی دهانی با فرد آلوده به ویروس پاپیلومای انسانی، ممکن است زگیلهای تناسلی در درون دهان یا گلوی افراد ظاهر شوند. به دلیل این که هیچ راهی برای پیش بینی زمان محو شدن یا رشد زگیل تناسلی در دهان وجود ندارد، افراد آلوده شده باید به پزشک مراجعه کنند و در صورت نیاز درمانهای لازم را دریافت کنند.
معمولا ضایعات به شکل توده های برجسته شبیه گل گلم یا گوشت اضافه روی زبان و داخل دهان یا زیر زبان ایجاد می شود ممکن است همرنگ نواحی اطراف یا سفید یا بعضا قرمز باشند
تشخیص زگیل تناسلی در دهان
به طور کلی برای تشخیص از انواع آزمایش برای زگیل تناسلی استفاده می شود. به طور معمول پزشکان برای بررسی زگیل تناسلی در دهان و بیماریهای مقاربتی مشابه، آزمایشهای زیر را تجویز میکنند:
- معاینه برای بررسی رشد فیزیکی، بدین ترتیب پزشک با معاینه تشخیص میدهد که آیا زگیل با زگیلهای تناسلی شباهتی دارد یا خیر.
- اعمال کردن نوعی محلول استیک اسید خفیف (نظیر سرکه) برای ظاهر شدن زگیلهای کمتر مشهود.
- معاینه کامل لگن و انجام آزمایش پاپ اسمیر برای زنان.
- آزمایش تخصصی برای بررسی وجود ویروس پاپیلومای انسانی پرخطر (غربالگری برای نمونههای کم خطر انجام نمیشود)، این نمونه برداری به روشی مشابه آزمایش پاپ اسمیر انجام میشود.
- نمونه برداری از بافت دهانه رحم (اگه آزمایش پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد یا ضایعاتی غیرعادی مشهود باشند)، تا بدین ترتیب از عدم وجود سلولهای غیرطبیعی که منجر به سرطان دهانه رحم مربوط به ویروس پاپیلومای انسانی میشوند اطمینان حاصل شود. نمونه برداری از دهانه رحم معمولا شامل برداشتن نمونه کوچکی از بافت دهانه رحم و بررسی آن در زیر میکروسکوپ میشود.
- معاینه راست روده.
علت ایجاد و پخش زگیل تناسلی در دهان
ویروس پاپیلومای انسانی دهانی در اغلب موارد از طریق روابط جنسی دهانی و رابطه دهان به دهان میان افراد انتقال پیدا میکند. در حین روابط دهان به دهان یا روابط جنسی دهانی، ذرات حاوی ویروس پاپیلومای انسانی از طریق مخاط یا بزاق آلوده و به وسیله یک بریدگی کوچک یا زخم وارد دهان یا گلوی فرد میشوند.
ویروس پاپیلومای انسانی از مادر به کودک نیز قابل انتقال است. بیشتر تحقیقات نشان میدهند که این ویروس میتواند از طریق تماس دهانی با ظروف آلوده یا ابزارهای درمانی نیز منتقل شود. سیستم ایمنی معمولا ویروسهای HPV مهاجم را پیش از ایجاد عفونت از بین میبرند. سیستمهای ایمنی سالم معمولا عفونتهای ویروس پاپیلومای انسانی را ظرف یک تا دو سال از بین میبرند. با این حال، بعضی از این عفونتها میتوانند ادامه دار شوند.
عوامل خطر ساز
بزرگترین عامل خطر برای ابتلا به زگیل تناسلی در دهان ، رابطه جنسی دهانی یا تماس دهان به دهان با افراد آلوده به این ویروس است. در حال حاضر بررسیها در مورد تمامی عوامل خطر ساز برای ابتلا به زگیل تناسلی دهانی ادامه دارد، با این حال بعضی از عوامل خطر شناخته شده عبارتند از:
- استفاده نکردن از ابزارهای محافظتی مناسب در روابط جنسی دهانی
- بوسههای عمیق
- تعدد شرکای جنسی
- مصرف سیگار یا فرآوردههای دیگر تنباکو
- شروع فعالیتهای جنسی از سنین پایین
- مصرف الکل
- به اشتراک گذاشتن نوشیدنی و ظروف با دیگران
زگیلهای تناسلی در دهان به چه صورت ظاهر میشوند؟
زگیلها میتوانند به صورت جوشها یا تودههای گل کلم مانند با چینها و برآمدگیها ظاهر شوند. این زگیلها میتوانند در بیرون یا اطراف دهان فرد ایجاد شوند. در بیشتر موارد، زگیلها سفید هستند، با این حال در بعضی موارد میتوانند صورتی یا خاکستری باشند. این زگیلها معمولا دردناک هستند و میتوانند آزاردهنده باشند.
درمان زگیل تناسلی در دهان
در حال حاضر هیچ درمان کاملی برای رهایی از ویروس پاپیلومای انسانی یا کاهش رشد فوری زگیلهای ناشی از این ویروس وجود ندارد. با این حال مواردی نظیر داروهای موضعی تا عملهای جراحی برای کاهش رشد زگیلهای تناسلی پیشنهاد میشوند. بعضی از پزشکان از انجماد با نیتروژن مایع برای منجمد کردن و جلوگیری از رشد زگیلها استفاده میکنند.
در این روش معمولا به فاصله هر سه هفته یک بار باید انجماد ضایعات انجام شود . در این روش شانس عود زگیل ها نسبتا بالا است در حال حاضر یکی از بهترین و موثرترین روش ها استفاده از تبخیر ضایعات زگیل دهانی با لیزر است. این روش طی یک جلسه انجام شده و شانس عود ضایعات نیز بسیار پائین استمعمولا زمانی که زگیلهای تناسلی تشخیص داده میشوند، آزمایش فرد برای ویروس پاپیلومای انسانی به مدت هشت تا دوازده ماه ادامه پیدا میکند تا این که عفونت به طور کامل برطرف شود یا تشخیص آن در نمونههای DNA امکان پذیر نباشد.
راهکارهای پیشگیری
یکی از بهترین راههای کاهش خطر ابتلا ویروس پاپیلومای انسانی در بدن افراد، واکسن زگیل تناسلی است. در حال حاضر، پزشکان پیشنهاد میکنند افراد تا سنین 45 سال این واکسیناسیون را انجام دهند.
پسران و دختران معمولا دو دوز از این واکسن را به فاصله شش ماه دریافت میکنند و این واکسیناسیون معمولا در حد فاصل 11 تا 12 سالگی انجام میشود. نوجوانانی که دوز اول واکسن خود را در سن پانزده سالگی یا بیشتر دریافت میکنند به سه دوز نیاز پیدا میکنند.
به غیر از انجام واکسیناسیون، افراد میتوانند خطر تماس با ویروس پاپیلومای انسانی را کاهش دهند یا به تشخیص زودهنگام این عفونت کمک کنند:
- مبادرت به روابط جنسی محافظت شده، حتی در روابط جنسی دهانی، با استفاده از کاندوم یا پوششهای مخصوص واژن.
- پرهیز از تعدد شرکای جنسی
- پرهیز از روابط جنسی دهانی و بوسههای عمیق برای زمانی که زخمها یا بریدگیها در دهان فرد وجود دارند.
- انجام غربالگریهای منظم بیماریهای مقاربتی در افراد فعال از نظر جنسی
- صحبت در مورد وضعیت بیماریهای مقاربتی با شرکای جنسی
- پرهیز از سکس دهانی
- انجام منظم معاینات دندان پزشکی
- بررسی ماهانه دهان و دندان برای مشاهده تغییرات و ضایعات غیرعادی
- مراجعه به مراجع پزشکی برای زخمها یا تودههای غیرعادی در دهان یا بر روی زبان که برای بیش از دو یا سه هفته باقی مانده اند.
دکتر عباس انتظاری، متخصص طب پیشگیری