آکنه یا جوش صورت یکی از شایع ترین مشکلاتی است که اکثر افراد در دوران زندگی خود با آن روبرو هستند نه تنها جوش صورت در مراحل اولیه باعث کاهش اعتماد به نفس و مشکلات ارتباط اجتماعی در نوجوان می شود بلکه عوارض دراز مدتی نیز ممکن است ایجاد نماید که به شکل بروز اسکار و جای جوش می باشد و اکثر افراد برای درمان جای جوش صورت اقدامات متعددی را انجام می دهند.

برای درمان جای جوش صورت   باید شناخت دقیقی از بیماری آکنه و جوش داشته باشیم. میزان شیوع جوش صورت از اواسط قرن بیستم و همگام با گسترش روند صنعتی شدن جوامع در تمامی سنین رو به افزایش نهاده است. حدود 85 درصد افراد در زندگی یک بار به عارضه جوش صورت مبتلا می شوند و این احتمال وجود دارد تا در صورت عدم درمان مناسب اسکار جوش باقی بماند که در اینگونه موارد برای درمان جای جوش صورت   فرد متحمل هزینه های بسیار زیادی خواهد شد.

هر چند شیوع عارضه جای جوش در دوران نوجوانی و بلوغ و هم زمان با ترشح هورومون های جنسی است، لیکن در دهه های بعدی زندگی و حتی تا بزرگسالی نیز قابل مشاهده است. بر اساس مطالعات انجام شده سالیانه قریب به 40 تا 50 میلیون نفر در ایالات متحده به جوش صورت و بدن مبتلا می گردند که هزینه سالیانه درمان جوش صورت در ایالات متحده بالغ بر یک میلیارد دلار برآورد گردیده است و هزینه های درمان جای جوش صورت  به مراتب بالاتر است.

جوش صورت و بدن هر روز میلیونها نوجوانان را مبتلا می سازد. تقریبا %95تا %100نوجوانان پسر و %83 تا %85 نوجوانان دختر 16 تا 17ساله این بیماری را تجربه می کنند که در هر شخص منحصر به فرد می باشد.

مشخصه بیماری آکنه عبارت است از: التهاب مزمن غدد سباسه در نواحی صورت، گردن و قسمت فوقانی تنه که منجر به بروز کومدون های باز و بسته ( جوش های سر سیاه و سر سفید ) می شود.

بعد از دوران نوجوانی نیز آکنه بطور کامل بهبود نمی یابد و در %64موارد در دهه دوم زندگی و در %43تا دهه سوم زندگی تداوم دارد. به نظر می رسد آکنه ناشی از فعل و انفعالات ژنتیکی، هورمونی و عامل باکتریایی باشد.

هم چنین شیوع جوش صورت و بدن در ایران نیز حدود 40  درصد در جمعیت نوجوان ایران است. هر چند جوش صورت زندگی را تهدید نمی کند ولی به علت اسکارهای نا زیبا و ایجاد جای جوش و ضایعات پوستی، بار روحی روانی آن بسیار زیاد است ،به طوری که احتمال بروز مشکلات روانی هم چون افسردگی ،اضطراب، خشم، فوبیای اجتماعی، دوری گزینی از اجتماع و حتی خودکشی در میان مبتلایان بیشتر است لذا باید در بسیاری از موارد درمان جای جوش صورت  برای مبتلایان حائز اهمیت فراوان می باشد.

البته بسیاری از پزشکان و %74از بیماران مبتلا به آکنه و وابستگانشان معتقدند که استرس نقش مهمی در ایجاد جوش صورت دارد همچنین اضطراب به عنوان عاملی تشدید کننده در ایجاد جوش صورت  می باشد.

برخی بیماران مبتلا به جوش صورت یک سیکل معیوب را تجربه می نمایند بدین ترتیب که استرس موجب می شود که جوش صورت  شروع یا تشدید شود و تشدید آکنه خود یک محرک اصلی استرس زا محسوب می شود. لذا همواره برای درمان جای جوش صورت در بیماران باید به مسائل تنش زا و کنترل استرس در بیمار توجه کافی و لازم به عمل آید.

علت جوش صورت

برای درمان موفق جوش صورت و همچنین درمان جای جوش صورت   باید شناخت دقیقی از عوامل زمینه ساز بیماری داشته باشیم. عوامل متعددی باعث ایجاد جوش صورت و بدن می شوند که نقش عوامل ژنتیکی با برسی دوقلوها به اثبات رسیده است. از طرفی آکنه یک اختلال چند عاملی واحدهای پیلوسباسه است و نواحی دارای تراکم بالای این غدد مانند صورت و قفسه سینه را بیشتر درگیر می کند.

هرچند اتیولوژی آکنه و علت دقیق ایجاد جوش صورت و بدن به طور کامل شناخته نشده است ولی تحریک آندروژنیک غدد سباسه (افزایش تحریک سبوم ناشی از افزایش حساسیت به اندروژن ها و هورمون های مردانه)، التهاب در واحدهای پیلوسباسه و تکثیر باکتری ها نقش مهمی را در ایجاد جوش صورت ایفا می کنند. هر چند مسائل ژنتیکی بر میزان ترشح سبوم موثرند ولی عوامل محیطی مانند ماهیت رژیم غذایی، نقش مهمی در پیشرفت بالینی ضایعات آکنه بازی می کنند.

همچنین علت دقیق ایجاد جای جوش نیز شناسایی نشده است و در برخی از افراد حتی با درمان مناسب و به موقع بیماری ممکن است جای جوش باقی بماند در این گروه درمان جای جوش صورت  با استفاده از روشهای گوناگون نیز ممکن است موفقیت بالایی را به همراه نداشته باشد.

برای درمان آکنه به طور معمول از درمان های سیتمیک مانند آنتی بیوتیک های خوراکی و ایزوتره تینوئین و درمان های موضعی مانند ترکیبات تره تینوئین وآنتی بیوتیک های موضعی و در گروهی از موارد از لیزر  استفاده می شود.

در موارد التهابی از داروهای خوراکی حاوی تتراسیکلین، داکسی سایکلین، مینوسیکلین، اریترومایسین و ایزوترتینوئین می توان استفاده کرد. دارویی که به صورت کامل باعث بهبود آکنه شود و یا مانع از عود آن شود وجود ندارد ،هم چنین در 15 درصد عوامل بیماریزا نسبت به داروها مقاومت نشان می دهند.

در بسیاری از افراد جوش های چرکی صورت و بدن بدون برجای گذاشتن هر گونه اسکار بهبود می یابد. اما در گروه کوچکی از بیمارانی که آکنه های شدید و گاهی مواقع خفیف دارند ممکن است جای جوش به شکل قرمزی یا لک های قهوه ای رنگ؛ فرورفتگی و چال شدن پوست و گاهی به صورت اسکار هیپرتروفیک باقی بماند. برای درمان جای جوش صورت  با توجه به نوع ضایعه ممکن است اقدامات گوناگون و متعددی لازم باشد.

انواع جوش صورت

جوش صورت و بدن ایجاد شده به شکل ضایعات مختلفی چون کومدون ( جوش سر سفید یا جوش سرسیاه )  یا حفره فولیکولی غیر ملتهب ناشی از انسداد مجرای مو، دانه ها یا ضایعات التهابی برجسته، صورتی رنگ و کوچک یا جوش همراه با چرک زرد و یا سفید، ندول یا ضایعات سفت، بزرگ و دردناک عمقی و کیست یا ضایعات عمقی ، دردناک و پر از چرک و گاهی با جای زخم (اسکار) در پوست دیده می شود.

به هر حال، آکنه و جوش صورت از نظر شدت به سه گروه خفیف، متوسط و   شدید تقسیم می شود. این طبقه بندی برای ضایعات روی صورت در نظر گرفته شده است، ولی برای طبقه بندی آکنه روی سایر اجزای بدن نیز قابل اجرا است.

تشخیص جوش صورت

تشخیص آکنه و جوش صورت و بدن ، یک تشخیص کلینیکی است. پزشک با معاینه بیمار دچار عارضه پوستی و با مشاهده نوع ضایعات، ضمن تشخیص بیماری، شدت آن را نیز تشخیص می دهد تا روند درمان را برای از بین بردن جوش و درمان جای جوش صورت برنامه ریزی نماید. از این روی ارزیابی شدت آکنه و جوش صورت مهم ترین وسیله جهت تعیین راهکار درمانی برای از بین بردن جوش می باشد.

عوامل زمینه ساز

عوامل متعددی باعث ایجاد آکنه ولگاریس می شوند که نقش عوامل ژنتیکی با برسی دوقلوها به اثبات رسیده است اکنه یک اختلال چند عاملی واحدهای پیلوسباسه است و نواحی دارای تراکم بالای این غدد مانند صورت و قفسه سینه را بیشتر درگیر می کند. همواره برای از بین بردن جوش باید عوامل زمینه ساز شناسایی و تا حد امکان کنترل گردد.

درمان جای جوش روی صورت

هدف از درمان آکنه و از بین بردن جوش ، بهبود ضایعات فعلی و پیشگیری از ایجاد ضایعات جدید است. در این میان توجه به پیشگیری از ایجاد اسکارهای ناشی از آکنه و جای جوش در دراز مدت بسیار مهم است همچنین درمان جای جوش صورت می تواند از مشکلات روحی فرد کاهش دهد.

از سویی با از بین بردن جوش صورت، اثرات نامطلوب روانی این ضایعات بر روی بیماران در برقراری ارتباطات اجتماعی و مشکلات ناشی از آن نیز به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.

در این راستا و برای از بین بردن جوش ، آنتی بیوتیک های خوراکی و موضعی نقش مهمی را ایفا می کنند.  اما مشکل بزرگی که به دنبال استفاده گسترده از این آنتی بیوتیک ها در درمان آکنه و از بین بردن جوش ایجاد شده است، مقاومت دارویی پروپیونی باکتریوم آکنه نسبت به آنتی بیوتیک های رایج می باشد.

در درمان آکنه و درمان جای جوش صورت علاوه بر تجویز داروی خوراکی و درمانهای موضعی گاهی تخلیه جوش های سرسیاه، تخلیه کیست ها، تزریق داخل ضایعه ای کورتون (نظیر تریامسینولون)، تخلیه مایع چرکی داخل ضایعات،  استفاده از انواع روش لایه برداری همچنین استفاده از صابونهای حاوی سولفور نیز لازم می باشد.

استفاده از لیزر در بسیاری از موارد آکنه حاد و درمان جای جوش روی صورت ، روند درمان را بسیار سریعتر نموده و باعث می شود احتمال آسیب ها و اسکار پوستی به حد اقل برسد و از بین بردن جوش بسیار سریعتر به نتیجه برسد.

برای درمان آکنه و حتی درمان جای جوش روی صورت به طور معمول از درمان های سیتمیک مانند آنتی بیوتیک های خوراکی و ایزوتره تینوئین و درمان های موضعی مانند ترکیبات تره تینوئین وآنتی بیوتیک های موضعی استفاده می شود.

در موارد التهابی برای از بین بردن جوش ، از داروهای خوراکی حاوی تتراسیکلین، داکسی سایکلین، مینوسیکلین، اریترومایسین و ایزوترتینوئین می توان استفاده کرد. دارویی که به صورت کامل باعث بهبود آکنه و از بین بردن جوش شود و یا مانع از عود آن شود وجود ندارد ، هم چنین در 15 درصد عوامل بیماریزا نسبت به داروها مقاومت نشان می دهند.

داکسی سایکلین یکی از متداول ترین تتراسیکلین های مورد استفاده در درمان آکنه برای از بین بردن جوش است، این دارو دارای قابلیت جذب بالا، قابلیت مهار کنندگی بالای کلاژناز مرتبط با التهاب و دارای عوارض جانبی کمتر است.

پماد تریامسینولون برای جای جوش

این پماد موضعی به عنوان یک دارو برای درمان مشکلات مختلف پوستی مورد استفاده قرار می گیرد و مواد تشکیل دهنده آن هم کورتیکواستروئیدها هستند. ماده فعال موجود در تریامسینولون می تواند ورم، قرمزی و خارش را کاهش دهد. از این پماد برای جوش، پسوریازیس، آلرژی پوستی یا درماتیت استفاده می شود.

از این پماد باید مطابق دستورالعمل روی برچسب آن استفاده کرد و یا طبق تجویز پزشک آن را بر روی پوست استفاده کنید.

از این پماد نباید در صورت، نزدیک چشم ها و یا هر جایی از بدن که پوست ظریف و نازکی دارد استفاده کرد. همچنین در نظر داشته باشید که پس از قرار دادن این پماد بر روی پوست نباید جای آن را به کمک بانداژ یا هر چیز دیگری پوشاند، چرا که این کار می تواند میزان جذب ماده شیمیایی پوست شما را بالا ببرد.

در صورت داشتن مشکلاتی از قبیل عفونت پوست، آبله مرغان، هرپس (تبخال تناسلی)، دیابت یا زخم معده از پماد تریامسینولون استفاده نکنید. این پماد نمی تواند عفونت های باکتریایی، قارچی یا ویروسی پوست را درمان کند.

درمان فرورفتگی جای جوش

فرورفتگی جای جوش و زخم آن در اثر ضایعات التهابی جوش نظیر پاپول و مواد چرکی ایجاد می شوند. برای درمان فرورفتگی جای جوش بهتر است کار را با لایه برداری شیمیایی آغاز کنید. استفاده از محصولی که قابلیت لایه برداری ملایم را داشته باشد، اولین قدم برای درمان زخم های باقی مانده از جوش ها به شمار می رود. همچنین به دنبال سرم های حاوی مواد ضد التهاب و روشن کننده پوست نظیر ویتامین سی، ویتامین E و یک آنتی اکسیدان روشن کننده پوست باشید.

در انتخاب دارو و پماد به سراغ محصولاتی بروید که حاوی اسید آزالئیک، رتینوئید و هیدروکینون باشند چرا که همگی در بهبود لکه های تیره و جای فرورفتگی جوش ها تاثیر مثبتی دارند.

مقایسه انواع جای جوش و اسکار آکنه

مطالعات نشان داده است اکثر افرادی که جای جوش باقی مانده دارند از یک استعداد ژنتیکی رنج می برند که واکنش های بافتی شدیدتری به التهاب دارند.

در بسیاری از افراد جوش های چرکی صورت و بدن بدون برجای گذاشتن هر گونه اسکار یا جای جوش بهبود می یابد. اما در گروه کوچکی از بیمارانی که آکنه های شدید و گاهی مواقع خفیف دارند ممکن است جای جوش به شکل قرمزی یا لک های قهوه ای رنگ؛ فرورفتگی و چال شدن پوست و گاهی به صورت اسکار هیپرتروفیک باقی بماند  که در این موارد درمان جای جوش صورت کاملا ضروری خواهد بود.

مقایسه انواع جای جوش و اسکار آکنه

مطالعات نشان داده است اکثر افرادی که اسکار باقی مانده دارند از یک استعداد ژنتیکی رنج می برند که واکنش های بافتی شدیدتری به التهاب دارند.

یکی از بهترین اقدامات پیشگیرانه برای کاهش اسکار ، درمان سریع آکنه و جوش های صورت می باشد به گونه ای که التهاب به حداقل ممکن کاهش یابد  در اینگونه موارد درمان جای جوش صورت معمولا موفقیت آمیز تر است.

جای جوش و آکنه به دو شکل کلی دیده می شود. در یک گروه ممکن است اسکار آکنه به شکل فرو رفته در پوست دیده شود. این حالت ممکن است به سه شکل تظاهر یابد. درمان جای جوش صورت در برخی از از حالات بسیار رضایت بخش است.

جای جوش و اسکار آکنه ممکن است به شکل برجستگی و اسکار هیپرتروفیک باشد. در اینگونه موارد معمولا التهاب بافتی شدیدی رخ داده است. درمان جای جوش صورت در این حالت معمولا نیازمند جلسات مکرر درمانی می باشد.

همچنین اسکار اکنه ممکن است به شکل قرمزی نسبتا پایدار بعد از بهبودی جوش ها باشد. ممکن است جای جوش به شکل لک های قهوه ای روی پوست باشد.

چه کسانی مستعد  اسکار آکنه هستند؟

همانگونه که اشاره شد در اکثر مواقع جوش ها و اکنه صورت و بدن بدون برجای گذاشتن اسکار بهبود می یابند. در موارد زیر شانس باقی ماندن جای جوش افزایش می یابد.

1- بروز التهاب شدید (درد شدید، قرمزی شدید، تورم شدید) در موارد آکنه حاد

در اینگونه موارد معمولا پس از بهبودی آکنه جای جوش باقی خواهد ماند.

2- عدم درمان به موقع یا درمان ناکافی آکنه

در مواقعی که افراد درمان مناسب را برای آکنه انجام نمی دهند شانس بروز اسکار آکنه افزایش می یابد.

3- دستکاری و ترکاندن جوش های در فاز التهابی و حاد

هرگونه دستکاری جوش ها در فاز حاد باعث گسترش عفونت و افزایش واکنش های التهابی شده و در نهایت شانس بروز اسکار را افزایش می دهد. درمان جای جوش صورت در اینگونه موارد معمولا دشوار تر خواهد بود.

4- شرایط ژنتیکی

افرادی که سابقه مثبت خانودگی اسکار آکنه دارند در معرض خطر بیشتری برای بروز اسکار آکنه دارند. این افراد نیاز به مراقبت های گسترده تری برای درمان جای جوش صورت دارند.

یکی از بهترین اقدامات پیشگیرانه برای کاهش جای جوش، درمان سریع آکنه و جوش های صورت می باشد به گونه ای که التهاب به حداقل ممکن کاهش یابد. در این حالت درمان جای جوش صورت  در کوتاه ترین زمان ممکن با حداقل عوارض همراه خواهد بود.

جای جوش و آکنه به دو شکل کلی دیده می شود. در یک گروه ممکن است اسکار آکنه و جای جوش به شکل فرو رفته در پوست دیده شود. در این حالت معمولا برای درمان جای جوش صورت  نیاز به اقدامات گوناگون دارویی، لایه برداری ، ساب سیژن ، میکرودرم و استفاده از جلسات متعدد لیزر می باشد.

جای جوش و اسکار آکنه ممکن است به شکل برجستگی و اسکار هیپرتروفیک باشد. در اینگونه موارد معمولا التهاب بافتی شدیدی رخ داده است و معمولا پاسخ های درمانی برای درمان جای جوش صورت  خیلی رضایت بخش نیست و نیازمند پیگیری های مکرر بیماران می باشد.

همچنین جای جوش ممکن است به شکل قرمزی نسبتا پایدار بعد از بهبودی جوش ها باشد. ممکن است جای جوش به شکل لک های قهوه ای روی پوست باشد در افرادی که جای جوش بیشتر به شکل لک تظاهر می کند معمولا پاسخ به روش های گوناگون درمانی برای درمان جای جوش صورت نظیر کرم های لایه بردار و ضد لک و همچنین استفاده از لیزر یا سایر روش های فتوتراپی و میکرودرم رضایت بخش می باشد.

نکات کاربردی برای درمان جای جوش صورت

هرگونه دستکاری جوش ها در فاز حاد باعث گسترش عفونت و افزایش واکنش های التهابی شده و در نهایت شانس بروز اسکار و جای جوش را افزایش می دهد در این گروه از افراد برای درمان جای جوش صورت  اقدامات متعددی نظیر میکرودرم ، پیلینگ ، سای سیژن و حتی لیزر ممکن است لازم باشد.

افرادی که سابقه مثبت خانودگی اسکار آکنه دارند در معرض خطر بیشتری برای بروز جای جوش و اسکار آکنه دارند. این افراد برای درمان جای جوش صورت نیاز به مراقبت های گسترده تری دارند.

در صورتی که خود یا یکی از بستگانتان مبتلا به آکنه یا جوش های زیر پوستی یا جای جوش روی صورت و بدن هستید:

• حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید.
• به هیچ عنوان جوش ها فشار ندهید یا نترکانید زیرا این اقدام باعث تشدید آسیب به بافت های مجاور و گسترش عفونت می گردد.  
• بهداشت پوست خود را رعایت کنید.
• الزما شستشوی مداوم با صابون کمک کننده نیست.
• از میوه و سبزیجات تازه به صورت منظم در رژیم غذایی استفاده کنید.
• به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان یا کندن جوش ها نکنید. 
• حتما برای تشخیص و شناسایی عامل زمینه ساز جوش ها و آکنه به پزشک مراجعه کنید.
• ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد. 
• در صورتی که مایل به طرح سوال و مشاوره با دکتر تهران برای درمان جای جوش و یا مراجعه به مطب هستید از طریق زیر اقدام فرمائید

  درخواست نوبت

  از دکتر بپرسید درخواست نوبت با واتساپ

  درخواست نوبت با تلگرام

عباس انتظاری

دکتر جوش صورت در تهران