لیپوما یک توده‌ی چربی است که به آرامی بین پوست و عضله رشد می‌کند. لیپوما مثل یک توده‌ی خمیری نسبتاً نرم است، که با فشار دادن، می‌تواند در زیر پوست حرکت کند، در بعضی از افراد، تعداد این توده‌ها بیشتر است و اغلب در سنین میانسالی تشخیص داده می‌شود.
لیپوما یک غده‌ی سرطانی نیست، و معمولاً خطری ندارد. اما اگر این غده در حال رشد یا دردناک باشد، و یا شما را آزار دهد، شما به فکر برداشتن آن خواهید افتاد.
علائم لیپوما
لیپوما می‌تواند در تمام نواحی بدن شما ظاهر شود، اما به طور کلی دارای ویژگی‌های زیر است:
- آنها دقیقاً در زیر پوست قرار دارند و بیشتر در نواحی‌ای مثل: گردن، شکم، شانه‌ها، بازوها، کمر و ران‌ها دیده می‌شوند.
- در بعضی از موارد می‌توانند دردناک باشند. لیپوماها اگر رشد کنند و به اعصاب مجاور خود آسیب برسانند، یا اینکه دارای تعداد زیادی رگ خونی باشند، می‌توانند دردناک باشند.
- با لمس کردن آنها متوجه می‌شوید که آنها نرم و خمیری هستند، و اگر با انگشتتان به آنها کمی فشار وارد کنید، به راحتی حرکت می‌کنند.
- کوچک هستند. معمولاً قطر آنها 2 اینچ (5 سانتی‌متر) است، اما می‌توانند رشد کنند و بزرگتر شوند.
- فرد مبتلا به لیپوما معمولاً یک توده‌ی نرم و تخم مرغی در زیر پوست خود احساس می‌کند. آنها در اغلب مواقع بدون درد هستند و علائم خاصی ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است بر روی مفاصل، اندام‌ها، اعصاب، یا رگ‌های خونی تأثیر بگذارند.
- ممکن است فرد مبتلا به لیپومای زیر پوستی، نتواند آن را ببیند و یا احساس کند. با این حال، لیپومای عمیق، ممکن است اندام‌های داخلی یا اعصاب را تحت فشار قرار دهد و علائم مرتبط ایجاد کند. به عنوان مثال، ممکن است فردی با لیپومای روده یا نزدیک روده دچار حالت تهوع، استفراغ و یبوست شود.
برای لیپوما چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت مشاهده‌ی تغییرات در لیپوما، یا افزایش تعداد آن، شما باید به پزشک مراجعه کنید. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- افزایش سایز توده، یا رشد سریع و ناگهانی آن
- ملتهب شدن
- تغییرات قابل مشاهده روی پوست سطحی آن.
- دردناک بودن توده
- تبدیل شدن به یک توده‌ی سفت و غیر قابل حرکت
علت به وجود آمدن لیپوما
علت لیپوما کاملاً مشخص نیست. آنها در بیشتر مواقع ارثی هستند. بنابراین، ژنتیک می‌تواند یکی از عوامل مهم این بیماری باشد.
معمولاً پزشکان نمی‌توانند علت دقیق این بیماری را تشخیص دهند.
بعضی از افراد به طور ارثی ژن معیوبی دارند، که می‌تواند باعث بروز این مشکل شود، که یکی از موارد نادر بوده، و به عنوان لیپوماتوز چندگانه خانوادگی شناخته می‌شود.
لیپوما، همچنین می‌تواند در افرادی با بیماری‌های خاص را درگیر کند. مانند:
- سندروم گاردنر
- بیماری مدلانگ
- سندروم کودن
- ادیپوسیس دولوروسا
عوامل خطرساز برای غده چربی لیپوما پوستی
چندین عامل خطر ابتلا به بیماری لیپوما را افزایش می‌دهد.
بازه‌ی سنی 40 تا 60 سال: اگرچه این بیماری می‌تواند افراد با هر سنی را درگیر کند، ولی افرادی با بازه‌ی سنی 40 تا 60 سال، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
ژنتیک: بیشتر لیپوماها ارثی هستند.
لیپوما می‌تواند برای هر فردی اتفاق بیفتد. به گزارش متخصصان، آمار تخمینی مبتلایان به لیپوما، 1 درصد جمعیت کل جهان است.
افرادی که در اعضای خانواده و یا خویشاوندان آنها، لیپوما دیده شده است، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. همچنین تأکید می‌شود که بیشترین آمار مبتلایان برای افراد 40 تا 60 سال است.
سایر عوامل خطرساز که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است:
- چاقی
- عدم تنظیم گلوکز
- بیماری‌های کبدی
- دیابت
- کلسترل بالا
درمان بیماری لیپوماپوستی چیست؟
لیپوما معمولاً نیاز به درمان ندارد، اما اگر برای شما آزاردهنده است، می‌توانید برای درمان به پزشک مراجعه کنید. با این حال، برای اطمینان از عدم رشد و تغییر این توده، باید به صورت دوره‌ای معاینه شوید، و اگر این توده در حال رشد یا آزار دهنده بود، احتمالاً پزشک شما، برداشتن این توده را پیشنهاد خواهد کرد.
تنها درمان قطعی لیپوما جراحی است
اگر شما تصمیم به جراحی و برداشتن این توده گرفتید، باید زودتر اقدام کرده و زمانی که اندازه‌ی توده کوچک است آن را بردارید. چون هرچه سایز توده‌ها بزرگتر شوند، جراحی آنها پیچیدهتر خواهد بود. برای جراحی معمولاً از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود، و اگر سایز توده‌ها بزرگ بود، احتمال جراحی با بیهوشی کامل وجود دارد.
در برخی موارد ممکن است از لیپوساکشن استفاده شود. در این روش، توده از طریق یک سوزن توسط یک سرنگ بزرگ خارج می‌شود.
در لیپوساکشن احتمال بازگشت بیماری بالاتر است.
درمان دارویی لیپوما
گاهی اوقات برای کوچک کردن توده‌ها از روش تزریق استروئید استفاده می‌شود، اما این روش، باعث از بین رفتن کامل آن نمی‌شود.
درمان‌های جایگزین و مکمل
هیچ درمان جایگزین اثبات شده و مؤثر بالینی برای خلاص شدن از شر لیپوما وجود ندارد.
چه زمانی حذف لیپوما ضروری است؟
همانطور که قبلاً گفته شد، لیپوما معمولاً بی‌خطر هستند و اکثر افراد، برای حذف این توده‌ها، نیاز به جراحی ندارند. اما ممکن است برداشتن لیپومایی ضروری باشد که:
- سرطانی است.
- سایز آن بزرگ است، و یا به سرعت در حال رشد است.
- با درد و ناراحتی همراه است.
- باعث ایجاد تداخل در عملکرد طبیعی بدن می‌شود.
- از جنبه‌ی زیبایی برای شما آزاردهنده است.
- پزشک نمی‌تواند تأیید کند که این توده لیپوماست یا تومورهای دیگر.
روش برداشتن غده چربی لیپوما
روش برداشتن لیپوما بستگی به پزشک شما دارد. به عنوان مثال، یک پزشک می‌تواند با یک جراحی سرپایی توسط بی‌حسی موضعی، با ایجاد برش کوچکی روی پوست توده، آن را بردارد، و بیمار در همان روز مرخص شود.
ممکن است پزشک دیگر، برای برداشتن لیپومای بزرگتر، نیاز به برش بیشتر و بیهوشی داشته باشد.
پس از جراحی، پزشک، معمولاً مواد خارج شده از لیپوما را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می‌فرستد. این نوع عمل‌ها معمولاً فقط پس از بهبودی، جای زخم کمی ایجاد می‌کنند.
دکتر عباس انتظاری متخصص مراقبت های پوستی
