دکتر عباس انتظاری

زگیل مقعدی یا کوندیلوما آکومیناتا Condyloma acuminata طی هزاران سال گذشته همواره باعث ایجاد مشکلات جدی برای بشریت شده است . زگیل مقعدی در مردان با نوعی بدنامی همراه بوده است زیرا بیشتر در افراد همجنس باز مشاهده شده است.

زگیل مقعدی چیست؟

زگیل تناسلی مقعدی  در مومیایی های مصری نیز شناسایی شده است و از سوی دیگر در ادبیات باستانی ایرانی و به خصوص زرتشتی نیز از این بیماری به عنوان عامل سرطان یاد شده است و همواره با بیماری های سفلیس و سوزاک همراه بوده است. همواره به دلیل شرم و حیا و ترس از انگ زدن ها بیماران مبتلا به زگیل مقعدی  اززز ابراز بیماری خود در مراحل ابتدایی اجتناب می کنند.

خال گوشتی (زگیل تناسلی) اطراف مقعد

افراد دارای زگیل مقعدی  تناسلی گروهی از مراجعه کنندگان به کلینیک های عمومی ، زنان و زایمان، ارولوژی، جراحی عمومی ، پوست، طب پیشگیری و کلینیک های سلامت جنسی را تشکیل می دهند که با شکایت دانه های مقعدی یا جوش مقعدی به مطب پزشکان یا درمانگاه  مراجعه می کنند.

از آمار ابتلا به این ویروس در ایران اطلاع دقیقی در دسترس نیست ولی شواهد موجود نشان می دهد با توجه به تغییر الگوی رابطه جنسی در جوانان آمار ابتلا به ویروس HPV در کشور روز به روز در حال افزایش است و متاسفانه آموزشهای لازم به نوجوانان و جوانان در معرض خطر از سوی مجاری رسمی آموزشی دارای نواقص متعددی است.

برآوردهای جهانی نشان می دهد شیوع زگیل مقعدی  یا کندیلوما آکومینا در جمعیت عمومی حدود یک درصد می باشد. بیماران دارای زگیل مقعدی  در معرض ابتلا به عفونت با ویروس نقص ایمنی انسانی HIV و سفلیس می باشند زیرا حداقل دارای یک بیماری جنسی می باشند.

اصولا افرادی که دارای بیماری مقاربتی و به خصوص زگیل مقعدی  باشند ۲ تا ۵ برابر بیشتر از افراد عادی خطر ابتلا به سایر عفونت ها نظیر ویروس نقص ایمنی انسانی HIV و سفلیس می باشند لذا همواره باید ارزیابی های لازم از این نظر نیز انجام گردد.

عفونت های همراه با زگیل مقعدی  از چندین لحاظ حائز اهمیت می باشد.

بسیاری از عفونت های همراه با زگیل مقعدی  هرگز قبلا مورد ارزیابی و شناسایی قرار نگرفته اند لذا هر فرد بیماری که با زگیل مقعدی  با کلینیک مراجعه می کند باید از نظر سایر عفونت ها نیز بررسی گردد

در بسیاری از موارد زگیل تناسلی مقعدی زنان با عفونت های بدون علامت نظیر عفونت های کلامیدیایی همراه است که این آلودگی می تواند باعث ایجاد التهاب دررحم و لوله های رحمی شده و باعث ناباروری گردد. شایان ذکر است سالپنژیت درمان نشده ناشی از عفونت های کلامدیایی یکی از علل شایع ناباروری در زنان می باشد… بنابراین شناسایی و زودهنگام و درمان به موقع عفونت های کلامیدیایی در زگیل مقعدی زنان نقش بسیار موثری در پیشگیری از نازائی در آینده بیمار خواهد داشت.

خال گوشتی (زگیل تناسلی) اطراف مقعد

همچنین ممکن است عوارض پایدار و غیر قابل بازگشتی برای فرد مبتلا به این بیماری ها ایجاد گردد در حالی که شناسایی و درمان زودهنگام بیماری های همراه با زگیل مقعدی  نقش پیشگیرانه داشته و از بروز ضایعات غیر قابل بازگشت جلوگیری می نماید.

عفونت تناسلی همزمان در زنان باعث رشد و تکثیر بی رویه زگیل مقعدی  می گردد و در صورت عدم شناسایی آن اکثر درمان ها را با شکست مواجه خواهد ساخت

حضور بیماری های مقاربتی همزمان با زگیل مقعدی  خطر اکتساب و انتقال عفونت HIV را افزایش می دهد  و یکی از مهمترین اصول برنامه های بهداشتی در جوامع برای کنترل همه گیری عفونت HIV شناسایی و درمان زودهنگام بیماری های مقاریتی به خصوص زگیل مقعدی  می باشد

لک های روی آلت تناسلی و اطراف مقعد(بوونوئید پاپولوزیس) یک زن جوان

سابقه سایر بیماری های مقاربتی در افراد مبتلا به زگیل مقعدی زنان و عفونت HPV  درمان نشده، مهمترین عامل خطر برای ایجاد سرطان دهانه رحم در زنان و سرطان مقعد در زنان و مردان می باشد

حضور سایر بیماری های مقارتی به خصوص تریکومونا واژینالیس و کلامیدیا تراکوماتیس می تواند باعث طولانی تر شدن سیر عفونت  HPV و زگیل مقعدی  گردد

با توجه به موارد فوق اکثر سازمان های بین المللی نظیر سازمان جهانی بهداشت یا سرویس بهداشت عمومی در آمریکا یا مرکز کنترل بیماری ها CDC آمریکا توصیه نموده اند که کلیه افرادی که با زگیل مقعدی  یا یک بیماری مقاربتی به کلینیک ها مراجعه می کنند یا حتی بدون علامت بوده ولی عوامل خطر ساز نظیر رفتارهای پر خطر جنسی دارند باید از نظر عفونت HIV و سفلیس مورد ارزیابی قرار گیرند.

متاسفانه با توجه به تغییر الگوی روابط جنسی و شرایط فرهنگی کشور ، اکثر افراد مبتلا به زگیل مقعدی  بسیار دیرهنگام به پزشک مراجعه می کنند و ممکن است فرصت طلایی برای شناسایی و پیشگیری از مشکلات جدی تر از دست برود. از سوی دیگر به علت بالا بودن هزینه های آزمون های غربالگری بیماری های مقاربتی اکثر بیماران مبتلا به زگیل مقعدی  از پیگیری آن سر باز می زنند که این پدیده ممکن است باعث بروز عواقب جبران ناپذیری برای فرد مبتلا به عفونت های همزمان گردد.

علت زگیل مقعدی در زنان و مردان چیست؟

زگیل مقعدی و سرطان مقعد

• نقص ایمنی ( نظیر دیابت ، آلودگی به ویروس HIV)
• پیوند اعضا و مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی
• سابقه سرطان یا دیسپلازی
• شرکای جنسی متعدد و تماس جنسی مقعدی
• مردان همجنس باز
• مصرف سیگار و الکل
• سابقه رادیوتراپی

علایم زگیل مقعدی چیست؟

بیماران مبتلا به زگیل مقعدی  از علائم مختلفی شکایت دارند. علائم در ابتدا ممکن است کاملا گنگ و مبهم باشد و به لحاظ شرم و حیا اکثر افراد از مراجعه به پزشک سر باز می زنند. علائم به شکل خارش، ترشح، به هم خوردن الگوی اجابت مزاج نظیر اسهال یا یبوست، وجود ضایعه هایی شبیه خال گوشتی اطراف مقعد باشد.

ضایعات قابل مشاهده ممکن است به شکل گل کلم، یا ضایعات شبیه جوش یا دانه های برجسته اطراف مقعد باشد . همچنین ممکن است ضایعات در کانال مقعدی وجود داشته باشد که در اینگونه موارد نیاز به کولونوسکوپی تشخیصی می باشد.

روش های درمان زگیل مقعدی چیست؟

درمانی برای HPV وجود ندارد. اما اکثر عفونت‌های HPV  و زگیل مقعدی  در واقع به مرور زمان برطرف می‌شوند یا به اندازه‌ای ضعیف می‌شوند که بر بدن تأثیری نمی‌گذارند.

اما زگیل مقعدی  قابل درمان هستند. روش درمان زگیل مقعدی توسط پزشک و با توجه به محل درگیری و اندازه ضایعات تعیین می شود. بسته به نظر پزشک ممکن است از داروهای موضعی مثل پودوفیلین یا سایر روشها مانند لیزر، نیتروژن مایع و فتودینامیک تراپی با آمینولولونیک اسید ‌باشد. میزان عود ضایعات بالاست.

داروهای موضعی (مانند کرم‌هایی که مستقیماً روی پوست مالیده می‌شوند) را هم می‌توان برای درمان زگیل مقعدی تجویز نمود. اما برطرف کردن زگیل مقعدی  به این معنی نمی‌باشد که شخص دیگر به HPV آلوده نیست.

درمان زگیل مقعدی چیست؟

لیزر به عنوان یکی از بهترین درمان های قابل استفاده در انواع زگیل تناسلی بزرگ و متعدد است. درد و خونریزی بسیار پائین است و میزان عود زگیل نیز بسیار کم است.

کرایوتراپی (منجمد کردن)

این روش درمان زگیل مقعدی معمولا دردناک بوده و میزان عود نسبتا بالاتر نیز دارد و در ضایعات کوچک کاربرد دارد.

محلول موضعی پودوفیلین

این محلول برای ضایعات کوچک و با تعداد کم به صورت سرپایی تجویز می شود و معمولا میزان عود آن کمتر از فریز کردن است ولی در بسیاری از افراد قابل استفاده نیست چون بسیار دردناک می باشد.

کوتر

زگیل‏های تناسلی  مقاوم یا  بزرگ را باید با یکی از روش‏های جراحی نظیر الکتروسرجری (کوتر) یا رادیوسرجری (آر اف جراحی) یا لیزر درمان کرد. کوتر با استفاده از جریان برق زگیل را سوزانده و از بین می برد اما اسکار بسیار زیادی برجای می گذارد.لذا امروزه کمتر از این روش استفاده می گردد. خونریزی بسیار کم بوده ولی میزان درد نسبتا بالا است.

آر اف

آر اف برای ضایعات بزرگ با تعداد کم قابل استفاده است. معمولا اسکار خیلی کمی برجای می گذارد و درد یا خونریزی بسیار کمی دارد.

لیزر

لیزر به عنوان یکی از بهترین روش های درمان زگیل مقعدی قابل استفاده در انواع زگیل تناسلی بزرگ و زگیل مقعدی  بزرگ و متعدد است. درد و خونریزی بسیار پائین است و میزان عود زگیل نیز بسیار کم است.

امکان دارد زگیل مقعدی  بعد از درمان مجدد برگشت کنند، زیرا ممکن است ویروس هنوز در سلول‌ها زنده مانده باشد. شخص آلوده به HPV که هیچ زگیل آشکاری نداشته باشد هم می‌تواند شریک جنسی خود را به این ویروس آلوده سازد.

برای پیشگیری از عود زگیل مقعدی  چه باید کرد؟

اگر شما ازنظر جنسی فعال هستید، تعداد شرکای جنسیتان را محدود کنید . بهترین روش برای پیشگیری از عود زگیل مقعدی ،  محدود کردن تماس جنسی فقط به فرد غیرمبتلا است.

دونوع واکسن برای HPV  وجود دارد . البته هر کدام برای یک نوع خاصی از ویروس HPV موثر است.

از کاندوم در زمان تماس جنسی استفاده کنید. اگرچه نواحی پوشیده نشده توسط کاندوم میتواند آلوده شود و یا سبب انتقال بیماری شود . مراجعه به پزشک یا درمانگاه جهت انجام معاینات دوره ای یکی از بهترین راههای حفاظتی است.

سایر اقدامات که برای کاهش شانس انتقال بیماری کمک کننده است عبارتند از:

پیشگیری از زگیل مقعدی ساده است

• • تا زمان بهبودی کامل زگیل مقعدی  باید ازارتباط جنسی خودداری شود زیرا احتمال انتقال زیاد است.
  • همچنین از خراشیدن و دستکاری ضایعات باید پرهیز نمود چرا که موجب انتقال آلودگی شده ویا ممکن است عفونت ثانویه باکتریایی روی دهد.
  • رعایت بهداشت و تمیز وخشک نگه داشتن محل ضایعات به بهبودی کمک می کند.
  • همچون سایر بیماریهای جنسی بهترین راه پشگیری، ارتباط جنسی معقول ومطمئن است. داشتن بیش از یک شریک جنسی می تواند خطر ابتلا به زگیل تناسلی را افزایش دهد
  • از رابطه جنسی با افرادی که علائم بیماری های مقاربتی را دارند و یا ممکن است در معرض بیماری های مقاربتی باشند اکیدا باید خودداری گردد.
  • از داشتن روابط جنسی آزاد و پر خطر باید پرهیز نمود اما در صورت داشتن اینگونه روابط حتما در مورد بیماری های مقاربتی باید اطمینان حاصل نمود. اما باید به یاد داشته باشیم در بسیاری از موارد فرد آلوده به ویروس هیچگونه اطلاعی از آلودگی و یا بیماری خود ندارد.

عوارض زگیل مقعدی  چیست؟

زگیل تناسلی بسیار مسری است

زمانی که عامل ایجاد کننده زگیل مقعدی HPV   از نوع پر خطر باشد احتمال تبدیل شدن آن به سرطان مقعد یا سرطانهای دیگر آلت تناسلی وجود دارد.

خال گوشتی روی مقعد یا  زگیل مقعدی  یا گوشت اضافه در ناحیه مقعد   زندگی را به مخاطره نمی اندازد  حتی اگر درمان نشود ممکن است خود به خود از بین برود. در بسیاری از موارد ممکن است آنقدر کوچک باشد که اصلا فرد متوجه آن نشود اما اگر ضایعه  باقی بماند یا از نظر تعداد و سایز رشدکند و زیاد شود باید حتما نمونه برداری و بررسی شود و فقط در موارد کمی ممکن است به سمت تغییرات بدخیمی پیشرفت کند.

بنابراین بهتر است بررسی های دقیقتر برای ارزیابی ضایعات مشکوک به عمل آید. گاهی مواقع زگیل مقعدی   به داخل رکتوم گسترش می یابد و می تواند زمینه را برای رشد برخی از ضایعات بدخیم رکتوم و روده بزرگ فراهم نماید لذا در اینگونه موارد معمولا باید علاوه بر نمونه برداری و سروتیپ ویروسی کولونوسکوپی و ارزیابی های داخلی نیز به عمل آید.

1. حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید.
2.  به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان یا کندن خال گوشتی روی آلت و مقعد نکنید.
3. به هیچ عنوان از تیغ برای از بین بردن موهای زائد این ناحیه استفاده نکنید.
4. از تماس جنسی بدون محافظ اجتناب کنید.
5. حتما برای تشخیص نوع ضایعه و بررسی ریسک سرطان زائی بیماری به پزشک مراجعه کنید.
6. ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد.

دکتر عباس انتظاری متخصص زگیل مقعدی

در صورتی که مایل به طرح سوال و مشاوره با دکتر و یا مراجعه به مطب هستید از طریق زیر اقدام فرمائید: