قرص راکوتان یکی از داروهایی است که در درمان جوش و آکنه شدید استفاده می شود. راکوتان می‌تواند در پاکسازی پوست شما بسیار موثر باشد اما برخی از عوارض قرص راکوتان بسیار جدی است. در ادامه به بررسی بیشتر این قرص و عوارض آن می‌پردازیم.

قرص راکوتان چیست

راکوتان دارویی است که برای درمان آکنه های شدیدی استفاده می شود که به سایر درمان ها پاسخ نداده اند. این دارو ممکن است برای سایر موارد از جمله مشکلات پوستی و انواع خاصی از سرطان نیز تجویز شود.

ایزوتره تینوئین خوراکی (آکوتان- رواکوتان) یا راکوتان یکی از داروهایی است که منجر به تحولی عظیم در درمان جوش صورت و جوش شده و در سال های اخیر در ایران هم استفاده رایج پیدا کرده،  است. راکوتان از تمام انواع آنتی بیوتیک های خوراکی در درمان انواع شدید آکنه و جوش، مؤثرتر است.

قرص راکوتان برای جوش

آکنه یکی از مشکلات شایع دوران نوجوانی و بلـوغ می باشد. مصرف راکوتان در درمان آکنه به سال 1982 برمی گردد. مطالعات متعددی مؤید تأثیر مطلوب راکوتان خوراکی بوده است اما هزینه های درمان و بعضی از عوارض جانبی کاربرد آن را محدود کرده است.

عوارض قرص راکوتان

شایع ترین عوارض جانبی راکوتان عبارتند از:

• خشکی پوست
• خارش
• راش
• بینی خشک
• خون دماغ شدن
• ترک هایی در گوشه های دهان
• دهان خشک
• لب های خشک
• ترک خوردگی یا لایه برداری از پوست
• التهاب سفیدی چشم ها
• چشمان خشک
• درد مفاصل
• کمردرد
• سرگیجه
• خواب آلودگی
• عصبی بودن
• خشکی ناخن‌ها

همچنین راکوتان می تواند بر سیستم عصبی مرکزی شما تأثیر بگذارد. برخی عوارض جانبی احتمالی شامل سردرد و خستگی است.

[alert-warning]با توجه به مجموعه عوارض احتمالی راکوتان اکیدا توصیه می شود از این دارو به عنوان خط آخر درمانی استفاده گردد و در صورتی که سایر درمان های کم عارضه تر اثر بخش نبود از این دارو استفاده شود.[/alert-warning]

همچنین افرادی که تحت درمان با این دارو هستند باید مرتبا با نظر پزشک معالج، بررسی های لازم را برای پیشگیری از بروز عوارض احتمالی انجام دهند و در صورت لزوم هرچه سریعتر با نظر پزشک دارو را قطع نموده یا کاهش دهند.

عوارض راکوتان بر چشم

ممکن است به خاطر مصرف راکوتان دچار خشکی دید شوید و یا در تاریکی مشکل دید پیدا کنید.

تاثیر راکوتان بر مغز

قرص راکوتان می تواند باعث افزایش فشار در مغز شما شود که این عارضه در واقع یک وضعیت تهدید کننده زندگی است. علائم افزایش فشار مغز عبارتند از:

• سردرد شدید
• تاری دید
• سرگیجه
• حالت تهوع
• استفراغ
• تشنج
• سکته

عوارض راکوتان بر سلامت روان

احتمال بروز مشکلات جدی برای سلامت روان ، از جمله افسردگی ، روان پریشی و افکار خودکشی وجود دارد. در صورت بروز هر یک از این علائم ، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.

برخی از افراد با تحولات خلقی مانند تحریک پذیری یا غم و اندوه نیز روبرو می شوند.

عوارض راکوتان بر کبد

 اگرچه اندازه گیری سطح آنزیمهای کبدی و سطح چربی های سرم توسط اکثر پزشکان در زمان شروع تجویز دارو انجام می شود ولی ممکن است حتی در شرایط کاملا طبیعی نیز عوارض کبدی بروز نماید لذا با توجه به هزینه بالا و در نظر داشتن اثرات جانبی راکوتان باعث شده است تا بعضی از پزشکان آن را تجویز نکنند.

اما از طرفی برخی برای دستیابی به اثرات درمانی قابل توجه و بعضا به صورت خودسرانه اقدام به مصرف بیش از حد راکوتان می نمایند و کاملا از عوارض بالقوه آن بی اطلاع هستند.

در مطالعات آزمایشگاهی نیز تغییراتی به شکل افزایش چربی های خون ( تری گلیسیرید و کلسترول بالا) مشاهده می‌شود، تغییراتی که می‌تواند منجر به ایجاد کبد چرب به شکل افزایش آنزیم های کبدی باشد.

شایع‌ترین عوارض راکوتان در ایران

بر اساس مطالعات انجام شده در ایران شایع ترین عوارض راکوتان به ترتیب عبارتند از:

• التهاب لب (87%)
• خشکی پوست (71%)
• انواع درماتیتها (37%)
• اپیستاکسی و خون دماغ (21%)
• درد مفاصل و درد عضلانی مزمن (12%)
• درماتیت صورت (10%)
• کونژنکتیویت و التهاب مخاط چشم(10%)
• کاهش وزن (7%)
• سردرد (6%)

همچنین مطالعات نشان داده است هر چه دوز راکوتان بالاتر باشد، شانس بروز عوارض و شدت عوارض حاصله بیشتر است اما حتی با دوزهای بسیار پائین دارو نیز احتمال عوارض بسیار جدی وجود دارد لذا به هیچ عنوان نباید به عنوان خط اول درمانی انتخاب گردد.

عوارض قرص راکوتان در مردان

مردانی که روآکوتان و یا همان راکوتان مصرف می کنند ممکن است مقداری دارو در مایع منی خود داشته باشند. البته هنوز مشخص نیست که آیا این امر می تواند باعث نقایص هنگام تولد شود یا خیر.

عوارض قرص راکوتان در زنان

نگران کننده ترین اثر جانبی راکوتان در زنان این است که هنگام بارداری بسیار خطرناک است. اگر یک زن در طول بارداری آن را مصرف کند، ممکن است به جنین خود آسیب جدی وارد کند. بنابراین ، بسیار مهم است که زنان در سن باروری، حامله نباشند و هنگام مصرف این قرص باردار نشوند.

قرص راکوتان و پریود

خیلی از افراد می‌پرسند “آیا قرص راکوتان باعث عقب افتادن پریود میشود؟“

در پاسخاین سوال باید گفت، یکی از عوارض مشاهده شده در بانوان، تغییرات در وضعیت عادات ماهیانه بیماران است و ممکن است باعث عقب افتادن پریود نیز شود.

راکوتان و بارداری

راکوتان (آکوتان) دارویی شدیداً تراتوژن با عوارض غیر قابل برگشت برای جنین می باشد به طوری که 50% حاملگی ها، خودبه خود سقط می شوند و 50% بقیهآنها با دفورمیتی ها و ناهنجاری های استخوانی ، قلبی و عروقی متولد می شوند. از طرفی اکثر اثرات جانبی راکوتان (آکوتان)قابل پیش بینی هستند بنابر این نباید به عنوان خط اول درمانی انتخاب گردد.

زنان در سن باروری باید قبل از شروع این دارو، باید تست بارداری انجام دهند. شما همچنین باید طی دوران مصرف راکوتان از یک روش مؤثر برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

همچنین مشخص نیست که آیا این دارو از طریق شیر مادر به کودک شما منتقل می شود یا خیر. شما نباید هنگام شیر دادن این دارو را مصرف کنید.

چقدر بعد از مصرف راکوتان میتوان باردار شد

حداقل چهار هفته پس از قطع مصرف راکوتان باید صبر کنید. اگر باردار باشید و یا باردار شوید، مصرف دارو را قطع کنید و سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.

قرص راکوتان را چگونه مصرف کنیم

راکوتان را دقیقاً مطابق دستور پزشک معالج خود مصرف کنید. این قرص را در مقادیر بیشتر یا کمتر از مقدار توصیه شده مصرف نکنید. دستورالعملی که روی برچسب نسخه خود نوشته شده است را دنبال کنید.

همیشه راکوتان را با یک لیوان آب کامل بخورید تا از آب شدن کپسول در مری جلوگیری کرده و مانع از سوزش مری شود. کپسول را به هیچ عنوان نجوید و سریعاً  آن را قورت دهید. راکوتان را با غذا یا شیر میل کنید. این دارو را برای کل مدت زمان تجویز شده توسط پزشک مصرف کنید.

هرگز این دارو را با شخص دیگری به اشتراک نگذارید ، حتی اگر آنها علائم مشابه شما داشته باشند. ا راکوتان را در دمای اتاق و به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید.

جوش زدن بعد از مصرف راکوتان

به نظر می رسد ابتدا آکنه شما بدتر می شود ، اما پس از مدتی بهبود می‌یابد. برای اینکه مطمئن باشید این دارو اثرات مضر ندارد ممکن است پزشک ابتدا از شما آزمایش خون بگیرد.

توصیه های دکتر انتظاری در خصوص قرص راکوتان

در صورتی که خود یا یکی از بستگانتان مبتلا به آکنه یا جوش های زیر پوستی یا جای جوش روی صورت و بدن هستید:

• حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید.
• به هیچ عنوان جوش ها فشار ندهید یا نترکانید زیرا این اقدام باعث تشدید آسیب به بافت های مجاور و گسترش عفونت می گردد.  
• بهداشت پوست خود را رعایت کنید.
• الزما شستشوی مداوم با صابون کمک کننده نیست
• از میوه و سبزیجات تازه به صورت منظم در رژیم غذایی استفاده کنید.
• به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان یا کندن جوش ها نکنید.
• حتما برای تشخیص و شناسایی عامل زمینه ساز جوش ها و آکنه به پزشک مراجعه کنید.
• ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد. 
• در صورتی که مایل به طرح سوال و مشاوره با دکتر و یا مراجعه به مطب هستید از طریق زیر اقدام فرمائید

دکتر عباس انتظاری متخصص طب پیشگیری