دانه های سفید روی اندام تناسلی زنان چیست؟ لکههای فوردایس، کیست اپیدرمال، میلیا و سیریگوما
ضایعات خوشخیم پوستی از جمله مشکلات شایعی هستند که ممکن است در نواحی مختلف بدن ظاهر شوند. این ضایعات معمولاً بدون خطر هستند، اما گاهی به دلیل محل قرارگیری یا مشکلات زیبایی ممکن است نگرانی ایجاد کنند. در این مقاله جامع، به بررسی چهار ضایعه خوشخیم پوستی شامل لکههای فوردایس، کیست اپیدرمال، میلیا و سیریگوما میپردازیم و علل، ویژگیهای بالینی، تشخیص و درمان هر یک را مرور میکنیم.
لکههای فوردایس (Fordyce Spots)
لکههای فوردایس (Fordyce spots) گرانولهای کوچک، زردرنگ و سفت هستند که در نتیجه بزرگ شدن و قابل مشاهده شدن غدد چربی (غدد سباسه) در لایههای سطحی مخاط ایجاد میشوند. این ضایعات کاملاً طبیعی و خوشخیم هستند و در اکثر افراد وجود دارند.
با این حال، به دلیل محل قرارگیری آنها در منطقه تناسلی، میتوانند باعث نگرانی و اضطراب در افراد شوند. این مقاله به بررسی جامع لکههای فوردایس، از جمله علل ایجاد، ویژگیهای بالینی، تشخیص و درمان آنها میپردازد.

علت ایجاد فوردایس
لکههای فوردایس به دلیل وجود غدد سباسه در ناحیه مخاطی ایجاد میشوند. این غدد بهطور طبیعی در پوست وجود دارند، اما در نواحی مخاطی مانند لبها، ولو، پرینه و سایر نواحی نیز ممکن است مشاهده شوند.
این غدد معمولاً در زیر سطح مخاط قرار گرفته و قابل مشاهده نیستند، اما در برخی افراد، این غدد بزرگتر شده و به صورت گرانولهای کوچک و زردرنگ در زیر سطح مخاط قابل مشاهده میشوند. علت دقیق بزرگ شدن این غدد هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عواملی مانند تغییرات هورمونی، ژنتیک و برخی از اختلالات سیستمیک میتوانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. این ضایعات یک یافته طبیعی هستند و هیچ ارتباطی با بیماریهای بدخیم ندارند.
علائم فوردایس
لکههای فوردایس به صورت پاپولهای کوچک، سخت و به رنگ زرد مایل به سفید یا رنگ پوست ظاهر میشوند. آنها معمولاً بدون درد هستند و ممکن است به صورت تکی یا چندگانه در منطقه تناسلی، خصوصاً در لبهای کوچک و بزرگ ولو، پرینه و مخاط دهان دیده شوند.
این ضایعات معمولاً در سن بلوغ یا بزرگسالی ظاهر میشوند و با گذشت زمان ممکن است تعداد آنها افزایش یابد. در بیشتر موارد، لکههای فوردایس بدون علامت هستند و فقط از نظر زیبایی ممکن است برای بیمار مشکلساز باشند.
تشخیص فوردایس
تشخیص لکههای فوردایس معمولاً بر اساس معاینه بالینی صورت میگیرد. ظاهر خاص این ضایعات برای تشخیص کافی است. در مواردی که تشخیص مطمئن نباشد، بیوپسی و بررسی بافتشناسی میتواند به تأیید تشخیص کمک کند. در بررسی بافتشناسی، غدد سباسه بزرگشده در زیر سطح مخاط مشاهده میشوند
چه بیماری های شبیه فوردایس است
از آنجا که لکههای فوردایس میتوانند با سایر ضایعات پوستی و مخاطی در ناحیه تناسلی اشتباه گرفته شوند، تشخیص افتراقی ضروری است. مهمترین تشخیصهای افتراقی شامل زگیلهای تناسلی، مولوسکوم کونتاژیوزوم و ضایعات بدخیم مانند ملانوما هستند.

درمان فوردایس
از آنجا که لکههای فوردایس یک یافته طبیعی هستند و هیچ خطری ندارند، معمولاً نیاز به درمان ندارند. در صورت وجود مشکلات زیبایی، میتوان از روشهایی مانند لیزر درمانی برای کاهش ظاهر آنها استفاده کرد. با این حال، این روش معمولاً ضروری نیست و فقط در صورت خواسته بیمار انجام میشود.
کیست اپیدرمال (Epidermal Cyst) ولو
کیست اپیدرمال (Epidermal cyst)، یا کیست اپیدرموئید (Epidermoid cyst)، یک کیست خوشخیم و شایع پوستی است که به دلیل رشد غیرطبیعی سلولهای اپیتلیال در لایه درم پوست ایجاد میشود. این کیستها حاوی کراتین (مادهای پروتئینی که در لایه شاخی پوست یافت میشود) هستند و در هر جایی از بدن که مو وجود دارد، ممکن است ظاهر شوند. نواحی شایع شامل صورت، سر، تنه و اندامها است. کیستهای اپیدرمال در ناحیه تناسلی نیز دیده میشوند و به دلیل ویژگیهای آناتومیک این منطقه، ممکن است چالشهای خاصی در تشخیص و درمان داشته باشند.

علت کیست اپیدرمال و مکانیسم بیماری
کیستهای اپیدرمال معمولاً از انسداد فولیکولهای مو یا غدد سباسه (غدد تولیدکننده چربی) به وجود میآیند. اگرچه علت دقیق این انسداد هنوز بهطور کامل مشخص نیست، عوامل زیر میتوانند نقش داشته باشند:
- آسیب به فولیکول مو: هر نوع آسیب مانند بریدگی، خراش یا التهاب میتواند باعث انسداد فولیکول و تشکیل کیست شود.
- انسداد غدد سباسه: تجمع چربی و سایر مواد در مجرای غدد سباسه میتواند منجر به ایجاد کیست شود.
- عفونت: اگرچه کیستهای اپیدرمال معمولاً استریل هستند، عفونتهای ثانویه ممکن است باعث درد، ورم و چرک شوند.
- ژنتیک: پیشینه خانوادگی کیستهای اپیدرمال میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
- عوامل دیگر: استفاده از لوازم آرایشی نامناسب، پوشیدن لباسهای تنگ و عدم بهداشت کافی میتوانند در تشکیل کیستها مؤثر باشند.
علائم کیست اپیدرمال در زنان
کیستهای اپیدرمال به صورت برجستگیهای گرد یا بیضی شکل، زیر جلدی و به رنگ پوست یا زرد ظاهر میشوند. اندازه آنها از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر است. برخی کیستها دارای نقطه مرکزی کوچک (punctum) هستند که از آن مواد چرب یا کراتینی بیرون میآید. بیشتر کیستها بدون علامت هستند، اما ممکن است در صورت عفونت، باعث درد، تورم و تغییر رنگ به قرمز یا سبز شوند. کیستهای ناحیه ولو ممکن است به دلیل نزدیکی به ساختارهای حساس، باعث درد یا مشکلات جنسی شوند.
تشخیص کیست اپیدرمال
تشخیص کیست اپیدرمال عمدتاً بر اساس معاینه فیزیکی است. این کیست بهصورت تودهای نرم، قابل حرکت و بدون درد (مگر در صورت عفونت) تشخیص داده میشود. برای تأیید تشخیص و تمایز از سایر ضایعات، ممکن است از روشهایی مانند سونوگرافی استفاده شود.
در موارد مشکوک به بدخیمی یا زمانی که تشخیص بالینی قطعی نیست، بیوپسی انجام میشود. بررسی بافتشناسی نشاندهنده دیواره اپیتلیال سنگفرشی (stratified) و محتویات کراتینی است.
درمان کیست اپیدرمال
درمان اصلی کیست اپیدرمال برداشتن جراحی است. این عمل معمولاً سرپایی و با بیحسی موضعی انجام میشود. در موارد کوچک، یک برش کوچک برای تخلیه محتویات کافی است. در موارد بزرگتر، کل کیست همراه با کپسول برداشته میشود. در صورت عفونت، ممکن است پیش از جراحی نیاز به درمان آنتیبیوتیکی باشد.
روشهایی مانند تخلیه با سوزن ریز کمتر مؤثر هستند و احتمال عود بالاتری دارند.
در ناحیه ولو، به دلیل حساسیت بیشتر و نزدیکی به بافتهای مهم، جراحی باید با دقت بالا و توسط جراح ماهر انجام شود تا از آسیب به بافتهای اطراف جلوگیری شود. پس از جراحی، مراقبتهای بهداشتی و استفاده از پمادهای مناسب برای بهبود زخم ضروری است.
معمولا لیزر بهترین اثربخشی را داشته و میزان عود کمتری نیز دارد
میلیا (Milia)
میلیا (Milia) کیستهای کوچک، سفت و پر از کراتین هستند که در زیر سطح پوست ظاهر میشوند. این ضایعات خوشخیم معمولاً سفید یا زرد رنگ بوده و اغلب بدون علامت هستند. اگرچه میلیا میتواند در هر نقطه از بدن ظاهر شود، اما در صورت، اطراف چشمها و گاهی در ناحیه تناسلی شایعتر است. این مقاله به بررسی جامع میلیا، از جمله علل، ویژگیهای بالینی، تشخیص و درمان آن میپردازد.
علت میلیا و مکانیسم ایجاد آن
میلیا به دلیل انسداد مجاری غدد عرق یا غدد سباسه ایجاد میشود. کراتین تولیدشده توسط سلولهای پوست در زیر سطح پوست حبس شده و باعث تشکیل این کیستهای کوچک میشود. علل دقیق انسداد این مجاری هنوز بهطور کامل مشخص نیستند، اما عوامل زیر میتوانند نقش داشته باشند:
- آسیبهای پوستی: میلیا ممکن است پس از آسیبهایی مانند سوختگیها، جراحیها یا بیماریهای التهابی پوست مانند اگزما یا پسوریازیس ایجاد شود.
- لوازم آرایشی: استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی خاص میتواند باعث انسداد مجاری و تشکیل میلیا شود.
- ژنتیک: برخی افراد به دلیل زمینه ژنتیکی مستعد تشکیل میلیا هستند.
- عوامل دیگر: التهاب ناشی از بیماریهایی مانند لیکن اسکلروزوس یا استفاده از کرمهای خاص میتواند در ناحیه تناسلی باعث ایجاد میلیا شود.
علائم میلیا
میلیا به صورت پاپولهای کوچک، سخت و سفید یا زرد رنگ ظاهر میشود. این ضایعات معمولاً بدون درد بوده و اندازه آنها کمتر از 2 میلیمتر است. میلیا میتواند به صورت تکی یا چندگانه ظاهر شود و در برخی موارد ممکن است تنها از نظر زیبایی مشکلساز باشد. در ناحیه تناسلی، میلیا معمولاً پس از آسیبهای پوستی یا التهابها ایجاد میشود.
تشخیص میلیا
تشخیص میلیا عمدتاً بر اساس معاینه بالینی انجام میشود. ظاهر مشخص این ضایعات معمولاً برای تشخیص کافی است. در موارد مشکوک، بیوپسی و بررسی بافتشناسی میتواند به تأیید تشخیص کمک کند. در این بررسی، کیستهای کوچک و پر از کراتین در زیر لایه شاخی پوست مشاهده میشوند.
درمان میلیا
درمان میلیا معمولاً ضروری نیست، اما در صورت وجود مشکلات زیبایی، روشهای زیر میتوانند مورد استفاده قرار گیرند:
- تخلیه با سوزن ریز: این روش ساده و سرپایی با استفاده از یک سوزن ریز انجام میشود. این روش ممکن است در برخی موارد باعث ایجاد اسکار شود.
- لیزر درمانی: لیزر CO2 یا Er:YAG برای برداشتن میلیا با دقت بالا و کمترین احتمال اسکار استفاده میشود.
- کرایوتراپی: استفاده از نیتروژن مایع برای انجماد و تخریب میلیا نیز روش مؤثری است.
- روشهای شیمیایی: استفاده از محلولهای شیمیایی برای تخریب میلیا ممکن است انجام شود، اما این روشها میتوانند باعث تحریک یا سوزش پوست شوند.
سیریگوما (Syringoma)
سیریگوما (Syringoma) یک ضایعه خوشخیم پوستی است که از تکثیر غیرطبیعی سلولهای غدد عرق اکرین (apocrine sweat glands) در لایه درم پوست ایجاد میشود. این ضایعات معمولاً بهصورت پاپولهای کوچک، سفت و به رنگ پوست یا کمی زرد یا سفید ظاهر میشوند و بیشتر در بزرگسالان، بهویژه زنان جوان، دیده میشوند.
اگرچه سیریگوما معمولاً بدون علامت است، اما ممکن است باعث خارش یا مشکلات زیبایی شود. این مقاله به بررسی جامع سیریگوما، از جمله علل، ویژگیهای بالینی، تشخیص و درمان آن میپردازد.

علت سیرنگوما
علت دقیق ایجاد سیریگوما هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل زیر در پیدایش آن نقش دارند:
- ژنتیک: سیریگوما اغلب بهصورت خانوادگی ظاهر میشود که نشاندهنده نقش عوامل ژنتیکی در ایجاد آن است. در برخی از موارد، سیریگوما با سایر اختلالات ژنتیکی نیز همراه است.
- هورمونها: تغییرات هورمونی، بهویژه در دوران بلوغ و بارداری، میتوانند در ایجاد یا شدت سیریگوما نقش داشته باشند. زنان دو برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا میشوند.
- عوامل محیطی: گرچه تاثیر عوامل محیطی بهطور کامل مشخص نیست، اما قرار گرفتن در معرض نور آفتاب یا استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی خاص ممکن است در ایجاد یا شدت سیریگوما نقش داشته باشد.
علائم سیرنگوما
سیریگوما معمولاً بهصورت پاپولهای کوچک، سفت و به رنگ پوست یا کمی زرد یا سفید ظاهر میشود. اندازه آنها کمتر از 5 میلیمتر است. این ضایعات معمولاً بدون درد بوده و ممکن است بهصورت تکی یا چندگانه باشند.
سیریگوما اغلب در نواحی مانند پلکها، صورت، گردن و ناحیه تناسلی دیده میشود. در ناحیه ولو، این ضایعات معمولاً در لبهای بزرگ و کوچک ظاهر میشوند. در برخی موارد، سیریگوما ممکن است باعث خارش شود.

تشخیص سیرنگوما
تشخیص سیریگوما عمدتاً بر اساس معاینه بالینی انجام میشود. ظاهر مشخص این ضایعات معمولاً برای تشخیص کافی است. در مواردی که تردید وجود داشته باشد، بیوپسی و بررسی بافتشناسی ضروری است. در بررسی بافتشناسی، تودههای کوچک از سلولهای غدد عرق اکرین در لایه درم پوست مشاهده میشوند. این سلولها دارای ساختار مشخصهای هستند که به پزشک در تمایز سیریگوما از سایر ضایعات کمک میکند.
چه بیماری های شبیه سیرنگوما است؟
سیریگوما باید با سایر ضایعات پوستی مانند مولوسکوم کونتاژیوزوم، کیستهای اپیدرموئید و برخی از تومورهای بدخیم تشخیص افتراقی داده شود.
درمان سیرنگوما
درمان سیریگوما معمولاً ضروری نیست، مگر اینکه ضایعات بزرگ باشند یا باعث خارش یا مشکلات زیبایی شوند. روشهای متعددی برای درمان سیریگوما وجود دارد:
- برداشتن جراحی (Excision): این روش برای برداشتن ضایعات بزرگ یا علامتدار استفاده میشود.
- کرایوتراپی (Cryotherapy): استفاده از نیتروژن مایع برای انجماد و تخریب ضایعات.
- لیزر درمانی (Laser therapy): استفاده از لیزر CO2 یا Er:YAG برای بخار کردن یا برداشتن ضایعات.
- الکتروکوتری (Electrocautery): استفاده از جریان برق برای تخریب ضایعات.
- درمانهای موضعی: استفاده از کرمها یا محلولهای موضعی مانند کورتیکواستروئیدها و رتینوئیدها برای کاهش التهاب و علائم بالینی.
جدول مقایسه ضایعات پوستی به شکل ندول سفید ( دانه سفید ) روی ناحیه تناسلی
ویژگی | لکههای فوردایس | کیست اپیدرمال | میلیا | سیریگوما |
نوع ضایعه | غدد چربی بزرگ شده | کیست زیرجلدی | کیست کوچک پر از کراتین | ضایعه خوشخیم غدد عرق |
محل شایع | لبها، دهان، ناحیه تناسلی | صورت، سر، تنه، ناحیه تناسلی | صورت، اطراف چشمها، ناحیه تناسلی | پلکها، صورت، ناحیه تناسلی |
اندازه | کوچک (چند میلیمتر) | متغیر (چند میلیمتر تا چند سانتیمتر) | کمتر از ۲ میلیمتر | کمتر از ۵ میلیمتر |
رنگ | زرد مایل به سفید یا همرنگ پوست | رنگ پوست یا زرد | سفید یا زرد | رنگ پوست یا زرد مایل به سفید |
علت اصلی | طبیعی و بدون خطر | انسداد غدد چربی یا فولیکول مو | انسداد مجاری غدد عرق یا چربی | تکثیر غیرطبیعی غدد عرق اکرین |
نیاز به درمان | معمولاً ندارد | در صورت عفونت یا علائم | معمولاً ندارد | در صورت مشکلات زیبایی |
روشهای درمانی | لیزر درمانی در صورت نیاز | جراحی، آنتیبیوتیک در صورت عفونت | تخلیه، لیزر درمانی، کرایوتراپی | لیزر، کرایوتراپی، جراحی، الکتروکوتری |

سوالات شایع در مورد نقاط سفید روی واژن
- آیا دانههای سفید روی ناحیه تناسلی خطرناک هستند؟ خیر، این ضایعات معمولاً خوشخیم و بدون خطر هستند، اما در صورت تغییرات غیرعادی بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
- بهترین روش درمان لکههای فوردایس چیست؟ لیزر درمانی یکی از مؤثرترین روشها برای کاهش ظاهر این ضایعات است.
3. چگونه میتوان از عود کیست اپیدرمال جلوگیری کرد؟ برداشتن کامل کپسول کیست در حین جراحی میتواند از عود آن جلوگیری کند
دکتر عباس انتظاری – متخصص طب پیشگیری