خال‌های صورت برجستگی‌های پوستی شایعی هستند که از تجمع ملانوسیت‌ها، سلول‌های مسئول رنگدانه‌سازی پوست، ایجاد می‌شوند.
در حالی که اکثر خال‌ها بی‌ضرر هستند، برخی ممکن است به دلیل نگرانی‌های زیبایی، تغییر در ظاهر یا احتمال بدخیمی نیاز به توجه پزشکی داشته باشند.
خال‌های صورت و بدن می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر زیبایی و اعتماد به نفس افراد داشته باشند. در حالی که برخی خال‌ها به جذابیت چهره می‌افزایند، برخی دیگر ممکن است افراد را به فکر برداشتن آن‌ها بیندازند.
امروزه روش‌های متعددی برای برداشتن خال وجود دارد که بدون درد و جای زخم، نتایج مطلوبی ارائه می‌دهند.
برداشتن خال یک عمل پزشکی با ریسک‌های بالقوه است. به‌شدت توصیه می‌کنم که از تلاش برای برداشتن خال در خانه خودداری کنید.
برداشتن نامناسب ممکن است منجر به ایجاد جای زخم، عفونت، و حتی دشواری در تشخیص ملانوما (سرطان پوست) در صورت وجود شود.
در این مقاله، به بررسی روش‌ها، مراقبت‌ها و نکات مهم مرتبط با برداشتن خال می‌پردازیم.
بسیاری از خال‌ها نیازی به درمان ندارند. یک پزشک معمولاً در صورتیکه خال:
- کوچک و پایدار باشد: قطر کمتر از 6 میلی‌متر داشته باشد و در طول زمان تغییری در اندازه، شکل، رنگ یا بافت آن مشاهده نشود.
- متقارن باشد: هر دو نیمه خال دقیقاً مشابه هم باشند.
- یکنواخت رنگ باشد: در کل خال رنگ یکسانی داشته باشد.
- حاشیه‌های مشخصی داشته باشد: لبه‌های واضح و صاف داشته باشد.
- بدون علامت باشد: خارش، خونریزی یا درد نداشته باشد.
به طور منظم (معمولاً سالانه یا بیشتر در صورت وجود نگرانی) تحت نظر قرار می‌گیرد تا در صورت مشاهده هرگونه تغییر نگران‌کننده که ممکن است نشان‌دهنده بدخیمی باشد، تشخیص داده شود.
اما بیشتر خال‌ها بی‌خطر هستند، اما برخی علائم هشداردهنده می‌توانند نشانگر وجود مشکلی جدی‌تر باشند. در صورت مشاهده علائم زیر، لازم است حتماً خال‌ها توسط پزشک بررسی و در صورت نیاز نمونه‌برداری شوند:
- تغییر ناگهانی رنگ یا اندازه
- حاشیه نامنظم یا غیرقرینه
- خارش، التهاب یا خونریزی
در این موارد، پزشک معمولاً پس از بررسی‌های دقیق، تصمیم به جراحی یا نمونه‌برداری می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که ضایعه سرطانی نیست.
ضرورت نمونه برداری از خال صورت
اگر خال ویژگی‌های نگران‌کننده‌ای داشته باشد بیوپسی ضروری است. این روش شامل برداشتن نمونه کوچکی از خال برای بررسی میکروسکوپی توسط پاتولوژیست است. بیوپسی به تعیین موارد زیر کمک می‌کند:
- نوع خال: اینکه آیا نوی خوش‌خیم است یا نوع دیگری از رشد پوستی.
- وجود دیسپلازی: رشد غیرطبیعی سلولی که می‌تواند پیش‌درآمد ملانوما باشد.
- بدخیمی: اینکه آیا خال سرطانی (ملانوما) است یا خیر.
روش‌های برداشتن خال صورت و بدن
برای تعیین بهترین روش برداشتن خال مناسب شما، لازم است با یک پزشک واجد شرایط مشورت کنید.
آن‌ها می‌توانند خال‌ها را به‌صورت حضوری ارزیابی کنند، نوع خال را تشخیص دهند و ایمن‌ترین و مؤثرترین روش برداشتن را پیشنهاد دهند، از جمله:
- جراحی برداشت خال (Surgical excision): این روش شامل بریدن خال با اسکالپل است. پزشک زخم را با بخیه می‌بندد تا جای زخم به حداقل برسد.
- برداشتن با تراش (Shave excision): از ابزاری شبیه تیغ برای تراشیدن خال استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای خال‌های برجسته مناسب است و جای زخم کمتری نسبت به جراحی دارد.
- کرایوتراپی (Cryotherapy): خال با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می‌شود. این روش می‌تواند برای برخی خال‌ها مؤثر باشد اما ممکن است جای زخم ایجاد کند.
- لیزر درمانی (Laser surgery): از لیزر برای برداشتن خال استفاده می‌شود. این روش دقیق بوده و معمولاً جای زخم کمی ایجاد می‌کند.
انتخاب روش مناسب برای برداشتن خال به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اندازه و عمق خال، سن بیمار، و محل قرارگیری آن. در جدول زیر، مقایسه‌ای از روش‌های رایج برداشتن خال ارائه شده است:
| روش | مزایا | معایب | مناسب برای |
|---|---|---|---|
| جراحی | حذف کامل خال، مناسب برای ضایعات عمیق و بزرگ | احتمال باقی ماندن جای زخم | خال‌های بزرگ، مادرزادی، یا سرطانی |
| لیزر | بدون درد، زمان بهبود سریع، کمترین جای زخم | احتمال عود در خال‌های عمیق | خال‌های سطحی و کوچک، نواحی حساس |
| رادیوفرکانس | کمترین احتمال اسکار، مناسب برای خال‌های سطحی | محدودیت در خال‌های بزرگ و عمیق | خال‌های کوچک و سطحی |
| سوزاندن | هزینه کم، انجام سریع | احتمال ایجاد اسکار و محدودیت در برخی مناطق | موارد نادر، به دلیل معایب زیاد کمتر توصیه می‌شود |
| برداشتن با تراش | زمان بهبود کوتاه، جای زخم کمتر | محدودیت برای خال‌های عمیق | خال‌های برجسته و سطحی |
| کرایوتراپی | ساده و سریع، هزینه کمتر | احتمال ایجاد جای زخم و نیاز به جلسات متعدد | خال‌های کوچک و سطحی |
مراقبت‌های بعد از برداشتن خال
۱. پس از جراحی
- استفاده از پمادهای آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت
- شستشوی ناحیه پس از ۲۴ ساعت
- کشیدن بخیه‌ها طی ۳ تا ۵ روز
۲. پس از لیزر
- استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده مانند سیکالفیت
- محافظت از ناحیه با کرم ضدآفتاب
- شستشوی ناحیه پس از ۲۴ ساعت
۳. پس از رادیوفرکانس
- مشابه مراقبت‌های لیزر
- بهبود کامل طی ۳ تا ۵ روز
۴. مراقبت‌های عمومی
- پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور خورشید به‌صورت مستقیم
- رعایت بهداشت و جلوگیری از ایجاد عفونت
- پیگیری وضعیت محل درمان در صورت بروز قرمزی یا التهاب غیرطبیعی
عوارض احتمالی برداشتن خال
۱. قرمزی موقت
معمولاً پس از برداشتن خال، قرمزی در محل آن ایجاد می‌شود که طی چند هفته برطرف می‌گردد. در موارد خاص، می‌توان از لیزرهای تخصصی برای تسریع بهبود استفاده کرد.
۲. تیرگی پوست
در برخی افراد، به‌ویژه افرادی با پوست تیره‌تر، ممکن است محل درمان کمی تیره شود که به‌مرور زمان برطرف خواهد شد.
۳. باقی ماندن اسکار
احتمال ایجاد اسکار بستگی به مهارت پزشک و نوع پوست بیمار دارد. معمولاً نواحی برجسته‌تر یا خال‌های بزرگ‌تر احتمال بیشتری برای باقی گذاشتن اسکار دارند.
آیا برداشتن خال باعث سرطان می‌شود؟
خیر. برداشتن خال به‌خودی‌خود هیچ‌گونه ارتباطی با ایجاد سرطان ندارد. با این حال، اگر خال از ابتدا سرطانی باشد و بررسی‌های لازم انجام نشود، ممکن است بیماری به‌صورت ناقص درمان شود و پیشرفت کند.
دکتر عباس انتظاری – متخصص طب پیشگیری
