درمان جوش زیر پوستی صورت همواره یکی از معضلات گروه زیادی از زنان و مردان جوان می باشد. حتی بسیاری از افراد میانسال نیز دچار جوش زیر پوستی می شوند و باعث کاهش اعتماد به نفس و سرخوردگی و افسرگی می شود. اکثر این گروه اقدامات گوناگونی برای درمان جوش زیر پوستی صورت خود انجام داده اند که بعضا نا موفق بوده یا اثرات کمی دارد.

در اینجا سعی داریم تا با شناخت انواع جوشهای  و علل زمینه ساز آن، جدیدترین و بهترین روش های درمان جوش زیر پوستی صورت را برای هر گروه معرفی کنیم.

راهکارهای درمان جوش زیر پوستی

جوش زیر پوستی صورت در واقع شایعترین مشکل پوستی در همه دنیا است. جوش زیر پوستی بیشتر در صورت زنان دیده می شود و معمولا برای درمان جوش زیر پوستی (ناشی از آکنه) نیاز به اقدامات متعددی می باشد و گاهی مواقع نیز درمان جوش زیر پوستی صورت بسیار دشوار خواهد بود.

برای درمان جوش زیر پوستی صورت مهمترین اقدام شناسایی عامل زمینه ساز بیماری است در غیر اینصورت اکثر  موارد درمان جوش زیر پوستی نتایج کوتاه مدتی را به همراه خواهد داشت. البته در برخی موارد جوشها و آکنه علت مشخص خارج از بدن دارند. مثلا جوش زیر پوستی صورت و آکنه دارویی بعلت داروهای استروییدی یا آکنه بعلت فشار روی پوست، صابونها، گرما و رطوبت، مواد آرایشی چرب که می توان با رفع آن علت دربهبودی بیماری موثر بود.

بنابراین بهتر است برای درمان جوش زیرپوستی به دکتر پوست و مو مراجعه کنید. با این حال، راهکارهای خانگی زیر در درمان جوش می‌تواند موثر باشد:

رفع جوش زیر پوستی با خمیر دندان

درمان جوش های زیر پوستی با کمپرس گرم

برای این منظور یک پارچه تمیز برداشته و آنرا با گرم بخیسانید و روی جوش قرار دهید. بهتر است این کار را سه الی چهار مرتبه به طور روزانه تکرار کنید تا جوش‌ها درمان شود. علاوه‌بر این می‌توانید از چای کیسه‌ای سیاه هم استفاده کنید، چرا که چای علاوه بر درمان به کاهش التهاب جوش هم کمک می‌کند.

از بین بردن جوش زیر پوستی با روغن درخت چای

یک قطره روغن درخت چای را با ده قطره آب مخلوط کنید و به کمک پنبه روی جوشهای خود بمالید. یک ربع صبر کرده و سپس صورت خود را با آب ولرم بشویید. سپس از یک کرم مرطوب کننده ملایم استفاده کنید. در صورتی که پوست حساسی دارید به جای آب از آلوئه‌ورا استفاده کنید.

کرم درمان جوش زیر پوستی

محلول کلیندامایسین و همچنین ژل موضعی مترونیدازول بهترین درمان دارویی جوش زیر پوستی هستند.

بهترین صابون برای جوش زیر پوستی

برای درمان جوش پیشنهاد می کنیم که از صابون کلیندا استفاده کنید.

علت جوش زیر پوستی

در ادامه به بررسی علت جوش های زیر پوستی می‌پردازیم:

سن

جوشهای آکنه بیشتر در سنین جوانی و بلوغ دیده می شود.

ارث

عوامل ژنتیک می تواند در ایجاد جوشهای زیر پوستی صورت از نوع آکنه موثر باشند.

عوامل هورمونی و غددی

هورمون تستوسترون (هورمون مردانه ) عاملی است که باعث تحریک ترشح غدد سباسه پوست شده و این چربی های اضافی منافذ پوست را می بندند و در نتیجه آکنه به وجود می آید به همین دلیل پسران دچار جوشهای شدیدتر می شوند. عوامل هورمونی یکی از مهمترین علل زمینه ساز جوش صورت به خصوص در زنان و دختران می باشد.

عدم رعایت اصول بهداشت فردی

عدم رعایت اصول بهداشتی مانند عدم شستشوی روزانه صورت و یا عدم استفاده از لوازم شخصی می‌تواند منجر به ایجاد جوش زیر پوستی شود.

 آب و هوا

آب وهوا تا حدودی بر جوش زیر پوستی صورت از نوع آکنه اثر می گذارد و معمولاً در هوای سرد شخص بیشتر دچار ناراحتی جوشها می گردد تا هوای گرم . جوشها در تابستان قدری بهبود می یابد.

شغل

بعضی مشاغل موجب تشدید جوش ها می شوند. مثلاً کوره پزها و نانواها، هنگام کار کردن گرمشان می شود و عرق می کنند و مجرای پیاز مو بسته می شود و سبب تشدید آکنه می گردد.

 تغذیه

گر چه در ایجاد جوشها و آکنه عوامل دیگر تاثیر بیشتری دارند ولی عده ای از متخصصین برآنند که استفاده از موادی مانند آجیل، شکلات و چاشنی ها باعث تحریک و فعالیت غدد چربی شده و می توانند در ایجاد بیماری نقش داشته باشند.

نابسامانی های روانی

جوشهای صورت و بدن در افرادی که به طور مکرر دچار استرس و اضطراب می باشند بیشتر از کسانی که از یک روحیه آرام برخوردارند، دیده شده است.

طبقه بندی آکنه بر اساس شدت بیماری

محل جوش‌های زیرپوستی و ضایعات آکنه ای بیشتر در صورت و گاهی درتنه می باشد. شدت این نوع از جوش از انواع بسیار خفیف که نیازی به درمان ندارد تا انواع بسیار شدید متفاوت است. در موارد شدید بیماری، می توان شدت بیماری را با درمان جوش زیر پوستی صورت به موقع کم نمود و از ایجاد جای جوش روی صورت نیز پیشگیری نمود .

۱- آکنه خفیف

این نوع شایعترین نوع از جوش زیر پوستی است و حدود 80 درصد مبتلایان را تشکیل می دهد و خوشبختانه معمولا بدون هر گونه عارضه یا ایجای جای جوش با درمان های موضعی یا لیزر بهبود خواهد یافت. پاسخ درمان جوش زیر پوستی صورت در این گروه بسیار عالی است.

۲- آکنه متوسط

حدود ۱۰% افراد دچار نوع آکنه متوسط می شوند. در این نوع از بیماری تعداد جوشهای متورم بیشتر از جوشهای سطحی است، که تمایل به بزرگ شدن دارند و گاهی این جوشهای متورم و غیر چرکی به جوشهای متورم و چرکی تبدیل می شوند. اگر جوشها را فشار ندهیم یا آنها را از جا نکنیم پوست کاملاً سالم و طبیعی می ماند و با درمان های موضعی یا لیزر بدون ایجاد هرگونه جای جوش بهبود می یابد. درمان جوش زیر پوستی صورت در این گروه ضروری می باشد.

۳- آکنه شدید

درصد بسیار کمی از افراد دچار جوش زیر پوستی از نوع آکنه شدید می شوند و تعداد آنها از ۲ تا ۳ درصد تجاوز نمی کند و معمولا جوشها زیادتر و مقاومتر و به نواحی بیشتر بدن از قبیل وسط و حتی پائین پشت تا بالای بازوها گسترش می یابند.

متاسفانه این نوع از ضایعات در صورت عدم درمان، ایجای جای جوش و بد شکلی های ناراحت کننده ای در صورت می گردند، بنابراین باید هر چه سریعتر این ضایعات تحت درمان قرار گیرد. برای درمان جوش زیر پوستی صورت از این نوع، علاوه بر کرم های موضعی معمولا داروهای خوراکی نظیر رواکوتان و برخی آنتی بیوتیک ها نظیر داکسی سیکلین لازم است. در گروهی از موارد در صورت عدم مصرف رواکوتان می توان از لیزر نیز استفاده کرد.

در ایجاد این بیماری چندین عامل نقش دارند انسداد مجرای خروجی غده سباسه و وجود باکتری خاص روی پوست نقش اصلی را ایفا می کنند. معمولا در افرادی که اختلالات هورمونی دارند یا برخی از الگوهای غذایی خاص را دنبال می کنند به دلیل تغییر ماهیت و PH غدد سباسه پوست، محیط مناسب تری برای رشد باکتری های بیماری زا فراهم می گردد و در اینگونه موارد این نوع از جوشها شدیدتر بوده و درمان جوش زیر پوستی صورت از این نوع نیز با دشواری همراه می باشد.

جوش زیر پوستی از نوع میلیا

میلیا در واقع جوشهای سفید و غیر چرکی زیر پوستی است که ناشی از تجمع کراتین در درون کیست های کوچک زیر پوست می باشد. اندازه این نوع جوشها بین نیم تا ۱ میلیمتر بوده و معمولا این نوع از جوشها متعدد بوده و در کنار هم تشکیل می شوند. ضایعات گاهی شبیه دانه های بسیار ریز مرواریدی شکل در کنار هم قرار دارند. این نوع جوشها هیچگونه خطری نداشته و اصولا حتی نیاز به درمان جوش زیر پوستی صورت از نوع میلیا نیز نمی باشد و در اکثر موارد درمانها صرفا جنبه زیبایی دارد.

جوشهای زیر پوستی سفید (میلیا) در هر دو جنس دیده می شود و بیشتر روی گونه ها و زیر چشم ایجاد می گردد. این نوع از جوشهای زیر پوستی ممکن است کاملا به صورت ناگهانی و در عرض مدت بسیار کوتاهی ایجاد شوند.

جوشهای سفید زیر پوستی (میلیا) ممکن است به دنبال ضربه، میکرودرم ، تابش اشعه و رادیوتراپی، تابش نور خورشید و اشعه فرابنفش، یا مصرف کورتون به صورت ناگهانی ایجاد گردد که نیاز مند مداخلات درمانی مناسب می باشد

انواع میلیا

– جوش سفید زیر پوستی نوزادان

جوش میلیا در 40 تا 50 درصد نوزان دیده میشود معمولا تعداد ضایعات زیاد بوده و معمولا نیاز به درمان جوش زیر پوستی صورت نیست و بدون درمان طی چند هفته کاملا بهبود می یابد.

– جوش سفید زیر پوستی اطفال و بالغین

جوش سفید زیرپوستی بیشتر در زیر پلک چشم، گونه ها، پیشانی و اندام تناسلی دیده می شود. این نوع از جوشهای معمولا نیاز به درمان جوش زیر پوستی صورت نداشته و ممکن است بدون درمان نیز بهبود یابند. اما در صورتی که از نظر زیبایی آزار دهنده باشد می توان آنها را بااا الکتروسرجی یا لیزر اقدام به درمان جوش زیر پوستی صورت از نوع میلیا نمود.

– جوش سفید زیر پوستی گروهی

در این حالت جوشهای سفید زیر پوستی متعددی روی یک زمینه پوست ملتهب ایجاد می گردد. این حالت معمولا باید هر چه سریعتر تحت درمان جوش زیر پوستی صورت قرار گیرد. در گروهی از بیماران ممکن است جوش های سفید زیر پوستی در زیمنه بیماریهای مزمن نظیرر لوپوسس یا گزانتلاسما دیده شود که در اینگونه موارد معمولا باید نمونه برداری از ضایعه و بررسی های سیتوپاتولوژیک به عمل آید. این ضایعات معمولا در پل بینی، اطراف چشم یا گونه ها دیده می شوند.

– جوشهای برجسته (میلیا برجسته)

در این نوع معمولا جوشها همرنگ پوست بوده یا گاهی مواقع سفید رنگ هستند. اما از سطح پوست برجسته تر هستند ولی به بیرون باز نشده اند. گاهی ممکن است همراه با خارش باشند. این نوع جوشها بیشتر در گونه ها و پیشانی و گاهی مواقع در اندام ها و تنه نیز دیده می شود. معمولا عارضه خاصی ایجاد نمی کند و نیاز به درمان خاصی نیست. ولی در صورتی که از ظاهری برای فرد ناخوشایند باشد، می توان با لیزر یا الکتروسرجری اقدام به درمان جوش زیر پوستی صورت نمود.

تفاوت سیرنگوما و میلیا

بیماری میلیا ممکن است با بیماری آکنه، سیرنگوما و تریکو اپی تلیوما شباهت زیادی داشته باشد و با آنها تشخیص افتراقی دارد. لذا در صورتی که پزشک به این بیماری ها شک داشته باشد ممکن است نیاز به نمونه برداری و بیوپسی و ارزیابی های دقیقتر آزمایشگاهی باشد.

سیرنگوما در واقع نوعی تومور خوش خیم مجاری غدد عرق پوست می باشد که به شکل جوش زیر پوستی و گاهی هم برجسته تظاهر می کند. این بیماری خوشبختانه هیچگونه خطری نداشته ولی از نظر ظاهری و زیبایی خوشایند نیست. برای درمان جوش زیر پوستی صورت از نوع سیرنگوما معمولا لیزر یا الکتروسرجری کمک کننده است.

تریکواپی تلیوما نیز یک تومور خوش خیم پوستی است که معمولا صورت را درگیر می کند و ممکن است با بیماری میلیا و جوش های زیر پوستی شباهت زیادی داشته باشد. درمان جوش زیر پوستی صورت در این بیماری معمولا با جراحی یا الکتروسرجری و لیزر انجام می شود.

برای از بین بردن جوش های زیر پوستی چه کنیم

در صورتی که خود یا یکی از بستگانتان مبتلا به آکنه یا جوش های زیر پوستی یا جای جوش روی صورت و بدن هستید:

• حتما با تیم درمانی خود مشورت کنید.
• به هیچ عنوان جوش ها فشار ندهید یا نترکانید زیرا این اقدام باعث تشدید آسیب به بافت های مجاور و گسترش عفونت می گردد.
• بهداشت پوست خود را رعایت کنید.
• الزما شستشوی مداوم با صابون کمک کننده نیست.
• از میوه و سبزیجات تازه به صورت منظم در رژیم غذایی استفاده کنید.
• به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به درمان یا کندن جوش ها نکنید. 
• حتما برای تشخیص و شناسایی عامل زمینه ساز جوش ها و آکنه به پزشک مراجعه کنید.
• ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد. 

دکتر عباس انتظاری

دکتر متخصص جوش صورت در تهران